MS Kathmandu KL 699: Nidānasthāna
Published in by in .
- [collection]
- https://www.klib.gov.np/
- Kaiser Library
- Kathmandu, [region], Nepal
- Known as: 699.
- Siglum: K
[description of manuscript]
More ▾
| Title | Suśrutasaṃhitā |
| Author | Suśruta |
| Physical description | |
|---|---|
| Language/Script | Sanskrit in Nepalese
script.
|
| Format | pothi |
| Material | palm-leaf |
| Hand |
|
| History | |
|---|---|
| Date of production | M Saṃvat 301 (878 CE). |
| Place of origin |
- K
(From folio 068rIMG_0107.JPG)
kapāleṣv iva dīryatsu dantānāṃ saiva śarkkarā |
kapāliketi pacṭhitā sadā dantavināśanī ||
kapāliketi pacṭhitā sadā dantavināśanī ||
asṛṅbhiśreṇa pittena dagdhāṃ dantas tv aśeṣataḥ |
śyāvatān nīlatām vāpi gataḥ sa śyāvadantakaḥ ||
śyāvatān nīlatām vāpi gataḥ sa śyāvadantakaḥ ||
vāctena tair stair bhāvais tu
hanusandhir vidaṅgataḥ |
hanumokṣa iti jñeyo vyādhir arditalakṣaṇaḥ ||
hanumokṣa iti jñeyo vyādhir arditalakṣaṇaḥ ||
jihvā⸤gatās tu || kaṇṭakās trividhāṃs
tribhidoṣair alāsa upajihvikā ceti ||
jijvānilena sphuṭiā prasuptā bhacvec
ca śākacchadanaprakāśā ||
pittāt sadāhair anucīyate ca dīrghaiḥ saraktair api kaṇṭakaiś ca || kaphena gurvī vahalā citā ca māṃsodgacraiḥ śālmalikaṇṭakābhaiḥ |
pittāt sadāhair anucīyate ca dīrghaiḥ saraktair api kaṇṭakaiś ca || kaphena gurvī vahalā citā ca māṃsodgacraiḥ śālmalikaṇṭakābhaiḥ |
kapharaktamūrtti ||⸤jihvāṃ sa tu stambhayate pravṛddho mūle ca jihvā bhṛśameti pākaṃ
|
jihvāgrarūpaḥ śvayathur hi jihvām unnācmya jātaḥ kapharaktamūlaḥ ||
lālākaraḥ kaṇḍuyutaḥ sacoṣaḥ sā tūpajihvā paṭhitā bhiṣagbhiḥ ||
lālākaraḥ kaṇḍuyutaḥ sacoṣaḥ sā tūpajihvā paṭhitā bhiṣagbhiḥ ||
tālugatās tu || galaśuṇḍikā c
tuṇḍīkerī adhruṣaḥ kacchapaḥ arvudaḥ māṃsasaṃghātaḥ |
tālupuṣpuṭākaḥ tāluśoṣaḥ tālupā⸤ka iti |
tālupuṣpuṭākaḥ tāluśoṣaḥ tālupā⸤ka iti |
kaphāṃ sṛgabhyāṃ tālumūlāt pravṛddhādīrghaḥ śopho
dhmātavastiprakāśaḥ |
tṛṣṇākāsaḥ śvāsackṛ ttaṃ vadanti vyādhivaidyāḥ galaśuṇḍati nāmnā ||
tṛṣṇākāsaḥ śvāsackṛ ttaṃ vadanti vyādhivaidyāḥ galaśuṇḍati nāmnā ||
śophaḥ sthūlastodadāhaprapākī prāguktābhyāṃ |
tuṇḍikerī matā tu ||
mṛduḥ śotho lohitā jñeyo dhruṣaḥ sa jvaras tīvraruk ca ||
mṛduḥ śotho lohitā jñeyo dhruṣaḥ sa jvaras tīvraruk ca ||
kūrmonnatovedanośrīghrajanmāro⸤go
jñeyaḥ kacchapaḥ śleṣmaṇā tu ||
padmākāraṃ tālumadhye tu śophaṃ taṃ vidyād raktārdvudaṃ proktaliṃṅgaṃ c ||
padmākāraṃ tālumadhye tu śophaṃ taṃ vidyād raktārdvudaṃ proktaliṃṅgaṃ c ||
māṃsaṃ nirujaṃ tālukaphān
prorvaidyaimāṃsasaṃghāta eṣaḥ ||
aruk sthiraḥ kolamātraḥ kaphena samedasā purpuṭās tāludeśe c ||
aruk sthiraḥ kolamātraḥ kaphena samedasā purpuṭās tāludeśe c ||
śuṣyaty atyarthaṃ dīryate cāpi tāluḥ śvāsaś
caivograstāluśoṣonilāt tu ||
pittaṃ kuryāt pākam atyartha⸤ghoraṃ tālany evaṃ tālupākaṃ vadanti ||
pittaṃ kuryāt pākam atyartha⸤ghoraṃ tālany evaṃ tālupākaṃ vadanti ||
kaṇṭhagatās tu || rohiṇyaḥ pañca ||
kaṇṭhaśālūkam adhijichvāvalayor alāma | ekavṛkṣaḥ |
śataghī gilāyuḥ galavidradhiḥ | galaughaḥ | svaraghno māṃsatāno
vidāriñ ceti ||
gale niclaḥ pittakaphau tu mūrcchitau
pradūṣyamāṃsañ ca tathaiva śoṇitam |
galopasaṃrodhakarais tathāṅkurau
galopasaṃrodhakarais tathāṅkurau
jihvāsamantād dhṛtaśavedanāt tu māṃsāṅkuraiḥ
kaṇṭhaṃ nirodhinī c yā |
tāṃ rohiṇī vātakṛtāṃ vadanti tisraś ca tās tv ādita eva kṛcchrā ||
tāṃ rohiṇī vātakṛtāṃ vadanti tisraś ca tās tv ādita eva kṛcchrā ||
kṣiprodgamā kṣipravidāhapākāstīvrajvarā
pittanimittajā c tu ||
srotonirodhinyacalonnatā ca sthirāṃkurā yā kaphasaṃbhavā sā ||
srotonirodhinyacalonnatā ca sthirāṃkurā yā kaphasaṃbhavā sā ||
gambhīrapākinyanivāravī
sphoṭaumcitā pittasamānaliṅgāsādhyā pradiṣṭā rudhirātmikā tu ||
sphoṭaumcitā pittasamānaliṅgāsādhyā pradiṣṭā rudhirātmikā tu ||
ckolāsthimātraḥ kaphasambhavo yo
granthir gale kaṣṭakaśukabhūtaḥ |
kharasthiraḥ śastranipātasādhyaḥ | taṅkaṇṭhaśālūkam iti vruvanti ||
kharasthiraḥ śastranipātasādhyaḥ | taṅkaṇṭhaśālūkam iti vruvanti ||
cjihvāgrarūpaḥ śvayathuḥ kaphāt tu
jihvopariṣṭād api raktamiśraḥ |
jñeyo dhijihva khalu roga
jñeyo dhijihva khalu roga
valāsa evāyatam unnatañ ca śophaṃ karoty
annagatiṃ nivārya |
taṃ sarcvathaivāprativāravīryaṃ vivarjanīyavalayaṃ vadanti ||
taṃ sarcvathaivāprativāravīryaṃ vivarjanīyavalayaṃ vadanti ||
gale tu śophaṃ kurutaḥ pravṛddhau | śleṣmānilau
śvāsarujopapannaṃ |
marmacchidaṃ dustaramectad āhur alāsasaṃjñaṃ nipuṇā vikāraṃ ||
marmacchidaṃ dustaramectad āhur alāsasaṃjñaṃ nipuṇā vikāraṃ ||
vṛttonnatānnaḥśvayathuḥ
sadāhaḥ | sa kaṇḍuro pākgurūmṛdu⸤ś ca
||
nāmnaikavṛndaḥ parikīrtitesau vyādhirvalāsaḥ kṣatajaḥ prasūtaḥ ||
nāmnaikavṛndaḥ parikīrtitesau vyādhirvalāsaḥ kṣatajaḥ prasūtaḥ ||
samunnataṃ vṛttam amandadāhaṃ tīvrajvacraṃ vṛndam udāharanti ||
tac cāpi pittakṣatajaprakopād jñeyaṃ satodaṃ pavanātmakan tu ||
tac cāpi pittakṣatajaprakopād jñeyaṃ satodaṃ pavanātmakan tu ||
vartir ghanā kaṇṭhanirodhinī tu citānimātraṃ
piśitacprarohaiḥ |
anekaruk prāṇaharī tṛdoṣāj jñeyā śataghnīti sataghnirūpā |
anekaruk prāṇaharī tṛdoṣāj jñeyā śataghnīti sataghnirūpā |
granthir gale tv āmalakāsthi⸤mātraḥ
sthirolparūgyaḥ kaphapittamūrttiḥ |
yo lakṣyate raktam ivāśravaś ca sa śastrasādhyas tu gilāyusaṃjñaḥ c ||
yo lakṣyate raktam ivāśravaś ca sa śastrasādhyas tu gilāyusaṃjñaḥ c ||
sarvaṅ galaṃ vyāpya samutthito yaḥ śopho rujāḥ
santi ca yatra tu sarvā |
sa sarvadoṣair galavidradhis tu tasyaiva tulyaḥ khalu sarvajasya ||
sa sarvadoṣair galavidradhis tu tasyaiva tulyaḥ khalu sarvajasya ||
cśopho mahān annajalāvarodhī tīvraṃ
jvarovāyugater nihanta ||
kaphena jāto rudhirānvitena gale galaughaḥ ⸤ parito niṣagniḥ ||
kaphena jāto rudhirānvitena gale galaughaḥ ⸤ parito niṣagniḥ ||
yastāmya mānaḥ śvasiti prasaktaṃ bhinnasvaraḥ
śuṣkavimuktakaṇṭhaḥ |
kaphopadigdhecṣvanilāyaneṣu jñeyaḥ sa rogaḥ śvasanān svaraghnaḥ ||
kaphopadigdhecṣvanilāyaneṣu jñeyaḥ sa rogaḥ śvasanān svaraghnaḥ ||
pratānavān yaḥ śvayathuḥ sukaṣṭho galoparodhāṃ
kurute krameṇa |
sa māṃsatāneticvinartti saṃjña prāṇapraṇun sarvakṛto vikāraḥ ||
sa māṃsatāneticvinartti saṃjña prāṇapraṇun sarvakṛto vikāraḥ ||
sadāhatodaṃ śvayathuṃ sa
tāśramantu jale pūtiviśīrṇa⸤māṃsaṃ |
pittena vidyād vadane vidārim pārśvaviśeṣān sa tu yena śete ||
pittena vidyād vadane vidārim pārśvaviśeṣān sa tu yena śete ||
sarvasarās tu vātapittakaphacnimittāḥ
||
sphoṭaiḥ satodair vadanaṃ samantād yasyācitaṃ
sarvasaraḥ sa vātāt ||
raktaiḥ sadāhaiḥ piṭākaiḥ sapītai yasyācitaṃ cācpi sa pittakopāt ||
raktaiḥ sadāhaiḥ piṭākaiḥ sapītai yasyācitaṃ cācpi sa pittakopāt ||
avedanaiḥ kaṇḍuyutaḥ
satādeśasyācitaṃ cāpi sa vai kapheneti || ni
||⸤
granththyapacyarvudaṅgaṇḍuṃ
vṛddhin daṃśañ ca ślīpadaṃ |
kṣudram śukaṃ sabhagrañ ca mukharocgeṇa smṛtaḥ ||
sūtre pradiṣṭadaśaṣaṭvā pūrvaṃ sthanan
nidānam bhavatīti yac ca |
savistaran tat kathitam mayeha svayam sunā yat kathitaṃ c hitāya ||
savistaran tat kathitam mayeha svayam sunā yat kathitaṃ c hitāya ||
samāptan nidānasthānam || ❈ ||