This shows you the differences between two versions of the page.
Both sides previous revisionPrevious revisionNext revision | Previous revision | ||
wiki:wujastyk:susrutasamhita:05-su.ka:provisional-edition_kalpasthana [2021/07/27 19:52] – [Edit section SS.5.1.25] dominik | wiki:wujastyk:susrutasamhita:05-su.ka:provisional-edition_kalpasthana [2025/04/04 12:30] (current) – external edit 127.0.0.1 | ||
---|---|---|---|
Line 1: | Line 1: | ||
- | <TEI xmlns=" | + | <TEI xmlns=" |
- | < | + | < |
< | < | ||
< | < | ||
- | < | + | < |
- | MSS</ | + | |
</ | </ | ||
Line 14: | Line 14: | ||
< | < | ||
<p> | <p> | ||
- | <ref target=" | + | <ref target=" |
- | | + | |
- | | + | |
- | | + | |
+ | License. </ | ||
</p> | </p> | ||
< | < | ||
- | < | + | < |
+ | | ||
< | < | ||
</ | </ | ||
Line 26: | Line 28: | ||
<p> | <p> | ||
< | < | ||
- | < | + | < |
- | by the author or licensor (but not in any way that suggests that | + | |
- | | + | |
- | < | + | |
- | | + | < |
- | | + | |
+ | | ||
</ | </ | ||
</p> | </p> | ||
- | < | + | < |
- | Commons website.</ | + | |
- | < | + | < |
- | rights of any copyright owners, known or unknown.</ | + | |
</ | </ | ||
< | < | ||
Line 46: | Line 49: | ||
< | < | ||
< | < | ||
- | < | + | < |
- | > | + | /></ |
</ | </ | ||
Line 54: | Line 57: | ||
<msDesc xml: | <msDesc xml: | ||
< | < | ||
- | <idno type=" | + | <idno type=" |
</ | </ | ||
+ | |||
</ | </ | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
+ | < | ||
+ | <witness xml: | ||
+ | type=" | ||
+ | <idno type=" | ||
+ | |||
+ | <witness xml: | ||
+ | type=" | ||
+ | <idno type=" | ||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
< | < | ||
Line 70: | Line 84: | ||
<text xml: | <text xml: | ||
< | < | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | N.</ | ||
<div n=" | <div n=" | ||
- | <div type=" | + | |
+ | |||
+ | | ||
< | < | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | < | + | < |
- | <l xml: | + | athāto ' |
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | yathovāca bhagavān dhanvantariḥ ||<anchor n=" | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | the Nepalese version where this phrase appears. The other | ||
+ | is Suśrutasaṃhitā 6.60.2. The latter location also adds | ||
+ | the phrase < | ||
+ | to the marginal note of a scribe of MS H here.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ab> | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | < | + | < |
+ | divodāsakṣitipatis<anchor n=" | ||
+ | | ||
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | |
- | | + | <list type=" |
+ | <item corresp="# | ||
+ | version, it is Divodāsa, the king of the earth, who | ||
+ | teaches the medical discipline to Suśruta, not | ||
+ | Dhanvantari, | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | | ||
+ | ripavo vikramākrāntāḥ sve vā syuḥ kṛtyatāṅ gatāḥ | | ||
< | < | ||
| | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | < | + | < |
+ | viṣair hiṃsyur akiñcijjñaṃ nṛpatiṃ duṣṭacetasaḥ | </l> | ||
<l xml: | <l xml: | ||
Line 99: | Line 144: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | < | + | < |
+ | tasmād vaidyena satataṃ viṣād rakṣyo narādhipaḥ || </l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | yasmāc cānityacittatvam aśvavat prathitaṃ nṛṣu | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | kulīnaṃ dhārmikaṃ snigdham akṛśaṃ satatotthitam | </l> |
<l xml: | <l xml: | ||
Line 118: | Line 164: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | mahānase niyuñjīta vaidyan tadvidyapūjitam || </l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | praśastadigdeśakṛtaṃ śucibhāṇḍam mahacchuciḥ | </l> |
<l xml: | <l xml: | ||
Line 129: | Line 175: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | parīkṣitastrīpuruṣaṃ bhavec cāpi mahānasam || </l> |
<l xml: | <l xml: | ||
Line 140: | Line 186: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | mahānasikavoḍhāraḥ saupodanika< |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | bhaveyur vaidyavaśagā ye cāpy anye 'tra kecana | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | jānīyād viṣadātāram ebhir liṅgaiś ca buddhimān | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | apārthaṃ bahusaṅkīrṇaṃ bhāṣate cāpi mūḍhavat | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | vepathuś cāsya bhavati trastaś cānyo 'nyam īkṣate | |
< | < | ||
| | ||
Line 166: | Line 212: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | vartate viparītaś ca viṣadātā vicetanaḥ |</l> |
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | < | + | dantakāṣṭhe ' |
- | | + | |
< | < | ||
- | | + | |
- | <lem>sānulepane</ | + | |
- | <rdg wit="# | + | |
- | </ | + | |
- | </l> | + | |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | srakṣu vastreṣu śayyāsu kavacābharaṇeṣu ca | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | viṣajuṣṭeṣu cānyeṣu nasyadhūmāñjanādiṣu | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | nṛpabhaktād balin dattaṃ saviṣaṃ bhakṣayanti ye | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | hutabhuk tena cānnena bhṛśañ caṭacaṭāyate | |
< | < | ||
| | ||
Line 203: | Line 244: | ||
<l xml: | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | cakorasyākṣivairāgyaṃ jāyate kṣipram eva tu |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | dṛṣṭvānnaṃ viṣasaṃsṛṣṭaṃ mriyate jīvajīvakaḥ | |
< | < | ||
| | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | hṛṣyen mayūras tūdvigne |
< | < | ||
- | | + | |
- | />jate bhṛṅgarājakaḥ |</l> | + | <lem>kṣvelati< |
+ | <rdg wit="# | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml:id="SS.5.1.33ab">< | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | <rdg wit="# | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | markaṭāḥ |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | upakṣiptasya cānnasya |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | hṛtpīḍā bhrāntanetratvaṃ śiroduḥkhañ ca jāyate | |
< | < | ||
- | tatra nasyāñjate | + | tatra nasyāñjane |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | hṛdi candanalepaś ca tathā | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tatra pralepaḥ śyāmendra< | ||
|</l> | |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | nakhaśātaṅkaroti ca | | + | sa cet pramādān mohād vā tad bhuṃkte bhojanaṃ yadi | |
< | < | ||
- | tatra pralepaḥ śyāmendragopasomotpalāni ca |</l> | + | tato 'syāṣṭhīlavaj jihvā jāyate ' |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | yadi | | + | |
< | < | ||
- | tatosyāṣṭhīlavajjihvā jāyate rasavedanī | + | tatra bāṣperitaṃ karma yac ca syād dantakāṣṭhikam |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | prasicyate | + | |
< | < | ||
- | tatra vāṣperitaṃ karma yac ca syād dantakāṣṭhikaṃ |</l> | + | indriyāṇāñ |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | roṣaharṣamādhmānaṃ dāham eva ca | | + | tatrāśu madanālābubimbīkośātakīphalaiḥ |
< | < | ||
- | indriyāṇāñ ca vaikṛtyaṃ kuryād āmāśayaṃ gataṃ | + | chardanaṃ dadhyudaśvidbhyām athavā taṇḍulāmbunā |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | dāhaṃ mūrcchām atīsāraṃ tṛṣṇām indriyavaikṛtam | ||
< | < | ||
- | chardanaṃ dadhyudaśvibhyām athavā tāṇḍulāmvunā |</l> | + | āṭopaṃ pāṇḍutāṃ kārśyaṃ kuryāt pakvāśayaṃ gataṃ</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | indriyavaikṛtaṃ | | + | tatra nīlīphalaṃ śreṣṭhaṃ sasarpiṣkaṃ virecanam |
< | < | ||
- | <unclear extent=" | + | |
- | kuryātpakvāśayaṃ ga< | + | |
- | > | + | |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | < | + | dravadravyeṣu sarveṣu kṣīramadyodakādiṣu |
< | < | ||
- | dadhnā dūṣīviṣāriś ca peyo madhusapāyataḥ | + | bhavanti vividhā rājyaḥ phenabudbudajanma |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | | + | chāyāś cātra na dṛśyante dṛśyante yadi vā punaḥ |
< | < | ||
- | | + | |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | punaḥ | + | śākasūpānna< |
< | < | ||
- | bhavanti vikṛtā chidrās tanvyo vā vikṛtā< | + | sadyaḥ paryuṣitānīva vigandhīni bhavanti ca |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | /> | + | gandhavarṇṇarasair hīnāḥ sarve bhakṣyāḥ phalāni ca | |
< | < | ||
- | sadyaḥ paryuśitānīva vigandhīni bhavanti | + | pakvāny āśu prakuthyante pākam āmāni yānti |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | phalāni ca | | + | viśīryante kūrcakas tu dantakāṣṭhagate viṣe |
< | < | ||
- | pakvānyāśuḥ praku< | + | jihvādantauṣṭhamāṃseṣu |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | viṣe | + | athāsya dhātakīpuṣpa< |
< | < | ||
- | jihvādantauṣṭhamāṃ<unclear extent=" | + | sakṣaudraiḥ pracchite śophe kartavyaṃ pratisāraṇam |
- | > | + | |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | vvāmrāsthiharīkakaiḥ | | + | athavāṅkollamūlāni tvacaḥ saptachadasya vā | |
< | < | ||
- | sakṣaudraiḥ pracchite | + | śirīṣamāṣakā vāpi kartavyaṃ pratisāraṇam |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | vā | | + | jihvānirlekhakavalau dantakāṣṭhavad |
< | < | ||
- | śi< | + | picchalo bahalo ' |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | |
< | < | ||
- | picchalo vahulo< | + | dāraṇañ cāpi māṃsānām abhyaṅge viṣadūṣite |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | sveda< | + | tatra śītāmbusiktasya kartavyam anulepanam |
< | < | ||
- | dāraṇañcāpi māṃsānāmabhyaṅge viṣadūṣite | + | candanan tagaraṃ kuṣṭham uśīraṃ veṇupatrikā |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | anulepanaṃ | | + | |
< | < | ||
- | candanantagaraṃ kuṣṭhamuśīraṃ veṇupatrikā |</l> | + | kapittharasapatrābhyāṃ pānam etac ca pūjyate |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | tathā | | + | utsādane parīṣeke kaṣāye sānulepane |
< | < | ||
- | kapittharasa<unclear> | + | śayyāvastratanutreṣu vidyād abhyaṅgavad bhiṣak |</l> |
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra pralepo bahuśo bhāvitā kṛṣṇamṛttikā | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | | ||
+ | śiro ' | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra kṣaudraghṛtaṃ pānam ālepaś candanaṃ ghṛtam | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | atha |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml:id="SS.5.1.63">< | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tatra sarpir gavādīnāṃ dugdhaiḥ sātiviṣaiḥ śṛtam |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | vivarṇṇatvaṃ puṣpāṇāṃ mlānatā tathā |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra sadyo ghṛtaṃ peyaṃ tarpaṇe ca samāgadham | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | verse in the < | ||
+ | supports the reading < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | pibed ghṛtam ajeyākhyam amṛtaṃ cāpy abhuktavān | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra klītakāśvamāraka< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | patraviṣāṇi ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | guñjāruṣkara< | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | puṣpāṇi |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | tvaksāraniryāsāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | kṣīrāṇi |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | dhātuviṣāṇi |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | kandāḥ ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | (69.8cd–9ab) < | ||
+ | eva ca </ | ||
+ | mohaḥ patraviṣeṇa tu </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | (69.9cd–10ab) < | ||
+ | ' | ||
+ | puṣpaviṣaiś chardir ādhmānaṃ śvāsa eva ca </ | ||
+ | || </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <anchor n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | (69.10cd–11ab) < | ||
+ | bhavanti hi </ | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | phenāgamaḥ kṣīraviṣair viḍbhedo gurugātratā | ||
+ | </ | ||
+ | ca tāluni </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | (gurujihv) < | ||
+ | nirdiśet </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | vyavāyi ca |</ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tad raukṣyāt kopayed vātam auṣṇyāt pittaṃ saśoṇitam ||</ | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | vikāsi sūkṣmaṃ ca</ | ||
+ | anirdeśyarasaṃ daśaguṇam uktaṃ viṣaṃ | ||
+ | tajjñaiḥ</ | ||
+ | 6.23.25: < | ||
+ | [...] | </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | <list type=" | ||
+ | < | ||
+ | but corrected it to read with the vulgate. He must have | ||
+ | known another manuscript with the correct reading. The old | ||
+ | reading of K appears to be a plain textual error.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | deham</ | ||
+ | vikāsitvāt</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | asaktagatidoṣam </ | ||
+ | reading in witness K: < | ||
+ | kecit paṭhanti</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | sadyo mārayate martyaṃ jñeyan daśaguṇan tu tat |</ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | readings of < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | but this is a valid grammatical optional form.</ | ||
+ | </ | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | manuscripts on 28c (Ācārya 1938: 565).</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | yāty āśu pūrvaṃ śṛṇu tasya liṅgam |</ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | K, and this same character has a similar flaw in witness H | ||
+ | and is corrected in the margin. This suggests that H was | ||
+ | copied from K or a very close intermediate witness that | ||
+ | copied the error of K.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | saptame || </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | grammatically clearer than the vulgate. The erroneous | ||
+ | reading of nominative < | ||
+ | the reason for the rewriting of this verse in the vulgate. | ||
+ | Gayadāsa on the next verse shows that he read the same | ||
+ | syntax as the Nepalese version.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | Utt.40.55.</ | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | jvare dāhe ca hikkāyāṃ ānāhe śukrasaṃkṣaye | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | || </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra dṛṣṭi< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra niśvāsadṛṣṭiviṣāḥ divyāḥ sarpāḥ |</ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | tathānye nakhamukhadaṃṣṭrāviṣāḥ |</ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | > </ | ||
+ | śūlaviṣāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | mukhasandaṃśaviṣāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | cety asthiviṣāṇi ||</ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | ||</ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | ciṭiṅgavāraṭiśatapadivalabhikaśṛṅgabhramarāḥ śūkaviṣāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | gaṇayitavyā iti || </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tāni praduṣṭāni bhiṣag vipaścid | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | te cchardimohajvaraśophaśūlān | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tad bhasma śītaṃ vikiret sarassu |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tad āśu śūyaty atha dahyate ca | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | of this verse that bears a close relationship to the | ||
+ | Nepalese transmission: | ||
+ | sarvagandhair vacāṃ tu piṣṭvā surayā ' | ||
+ | tathā mṛtsahitābhir adbhir mārgo 'sti nānyo yadi tena | ||
+ | gacchet</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | sa tan dadāha garjantam antakābham mahāsuram | | ||
+ | < | ||
+ | tato ' | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tato viṣādo daityānām abhavat tan nirīkṣya vai | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | evam eva viṣaṃ yad yad dravyam prāpyāvatiṣṭhate | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | te tu vṛttīḥ prakupitā jahati svā viṣārditāḥ | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | ataś cāpy anayor māṃsam abhakṣyam mṛtamātrayoḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | witnesses K and H shows H's dependence on K or an | ||
+ | exceptionally accurate unknown intermediate, | ||
+ | scribe of H corrected K.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | <rdg wit="# | ||
+ | </ | ||
+ | < | ||
+ | <rdg wit="# | ||
+ | </ | ||
+ | < | ||
+ | |||
+ | --> garbhiṇī< | ||
+ | <anchor n=" | ||
+ | </ | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | garbhavatīṣu cāpi | śastrakṣate yasya na raktam eti | ||
+ | rājyo latābhiś ca na saṃbhavanti 21.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | saran tu saukṣmyataikṣṇyoṣṇyād vikāsitvāt tathaiva ca |< | ||
+ | n=" | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | MS H after SS.5.3.39.1. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | presented as a marginal insertion in witness K and the | ||
+ | insertion in MS K after SS.5.3.39.1. </ | ||
+ | </ | ||
+ | < | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | 69.21ab.</ | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tad dhi sthānañ cetanāyāḥ svabhāvād vyāpya tiṣṭhati ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | xml: | ||
+ | </ | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | marginal insertion in witness K. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l corresp="# | ||
+ | >< | ||
+ | saran tu saukṣmyatair ślakṣṇyād vikāsitvāt tathaiva ca | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | corresponds to SS.5.3.35.2 and 5.3.35.3.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | mehini kuṣṭhayukte rūkṣe ’bale garbhavatīṣu cāpi | | ||
+ | śastrakṣate yasya na raktam eti rājyo latābhiś ca na | ||
+ | saṃbhavanti 21.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | nā sāvasādaś ca sakaṇṭhabhaṅgaḥ |<anchor n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tañ cāpi vaidyaḥ parivarjayīteti || <anchor n=" | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | > | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | kalpaṃ vyākhyāsyāmaḥ ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tasya tad vacanaṃ śrutvā prābravīd bhiṣajām varaḥ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | ye cāpy ajasraṃ garjanti varṣanti ca tapanti ca |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | namas tebhyo na taiḥ kiñcit kāryam atra cikitsayā | | ||
+ | < | ||
+ | ye tu daṃṣṭrāviṣā bhaumā ye daśanti ca mānavān ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | te daśanti mahākrodhās | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | in witnesses K and H about the second term in the first | ||
+ | compound. Possibly < | ||
+ | been corrected to < | ||
+ | < | ||
+ | margin.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | xml: | ||
+ | and H, though <foreign xml: | ||
+ | would be an easier reading.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra darvīkarāḥ kṛṣṇasarpo mahākṛṣṇaḥ kṛṣṇodaraḥ | sarvakṛṣṇaḥ | ||
+ | śvetaḥ kapoto valāhako mahāsarpaḥ śaṃkhapālo lohitākṣo gavedhukaḥ | ||
+ | parisarpaḥ khaṇḍaphaṇaḥ kūkuṭaḥ padmo mahāpadmaḥ darbhapuṣpo | ||
+ | dadhimukhaḥ puṇḍarīkamukho babhrūkuṭīmukho vicitraḥ | ||
+ | puṣpābhikīrṇṇābho girisarpo ṛjusarpaḥ śvetadaro mahāśīrṣo | ||
+ | ' | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | devadinnaḥ pilindako vṛddhagonasaḥ panasako mahāpanasakaḥ | ||
+ | veṇupatrakaḥ śiśuko madanakaḥ pālindakaḥ tantukaḥ puṣpapāṇḍuḥ | ||
+ | ṣaḍaṅgo 'gniko babhru kaṣāyaḥ khaluṣaḥ pārāvato hastābharaṇakaḥ | ||
+ | tatraś citrakaḥ eṇīpadaś ceti || </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | bindurājiḥ kardamas tṛṇaśoṣakaḥ śvetahanur darbhapuṣpo lohitākṣaś | ||
+ | cakrakaḥ kikkisādaś ceti || </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | ilikinī | varṣāhīko dvyāhikaḥ | kṣīrikāpuṣpaḥ puṣpasakalī | ||
+ | jyotīratho vṛkṣakaś ceti || </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | mākuliḥ poṭagalaḥ snigdharājiś ceti || tatra kṛṣṇasarpeṇa gonasyāṃ | ||
+ | vaiparītyena vā jāto mākuliḥ | rājilena gonasyāṃ vaiparītyena vā | ||
+ | jātaḥ poṭagalaḥ || kṛṣṇasarpeṇa rājimatyāṃ vaiparītyena vā jātaḥ | ||
+ | snigdharājir iti || teṣāṃ pitṛvad viṣam utkarṣād dvayor mātṛvad | ||
+ | ity eke | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra mahānetrajihvāśirasaḥ pumāṃsaḥ | sūkṣmanetrajihvāśirasaḥ | ||
+ | striyaḥ | ubhayalakṣaṇā mandaceṣṭākrodhā napuṃsakā iti ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra sarveṣām eva sarpāṇāṃ sāmānyata eva daṣṭalakṣaṇam | ||
+ | upadekṣyāmaḥ | kiṃ kāraṇam | viṣaṃ hi huta< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | upekṣitam āturam atipātayati | na cāvakāśo 'sti vāksamūham | ||
+ | anusartum | pratyekam api ca daṣṭalakṣaṇe< | ||
+ | ana=" | ||
+ | kriyātraividhyaṃ bhavati | tasmāt traividhyena vakṣyāmaḥ | etad | ||
+ | dhy āturahitam asaṃmohakarañ cāsminn eva ca | ||
+ | sarvavyañjanāvarodha< | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | topic at the start of this passage and is attested in the | ||
+ | vulgate.</ | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | reading < | ||
+ | which is closer to the vulgate and suggests that others | ||
+ | too found this phrase hard to construe.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra darvīkaraviṣeṇa tvaṅ< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | sandhivedanā śirogauravaṃ kaṭīpṛṣṭhagrīvādaurbalyaṃ jṛmbhaṇaṃ | ||
+ | svarāvasādaḥ khurakhurako< | ||
+ | śuṣkodgāraḥ kāsaḥ śvāso hikkā vāyor urdhvagamanaṃ śūlodveṣṭanaṃ | ||
+ | kṛṣṇalālāsravaṇaṃ phenāgamanaṃ srotovarodhas tās tāś ca vātavedanā | ||
+ | bhavanti || maṇḍaliviṣeṇa tu tvaṅ< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | śītābhilāṣaḥ paridhūpāyanaṃ dāhas tṛṣṇā mado mūrcchā jvaraḥ | ||
+ | śoṇitāgamanam ūrdhvam adhaś ca māṃsavasāvasādaḥ śvayathur | ||
+ | daṃśakotho viparītadarśanam āturakopas tās tāś ca pittavedanā | ||
+ | bhavanti || rājīmadviṣeṇa< | ||
+ | tvaṅ< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | stabdhatvaṃ gātrāṇām ādaṃśaśophaḥ sāndrakaphaprasekaś chardir | ||
+ | akṣṇoḥ kaṇḍū khurakhurakaḥ ucchvāsanirodhas tās tāś ca kaphavedanā | ||
+ | bhavanti ||</ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | lexeme, appears later in this same passage. This is an | ||
+ | onomatapoeic word for " | ||
+ | < | ||
+ | dictionaries.</ | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra puruṣeṇa daṣṭa ūrdhvaṃ prekṣate | striyā tiryaṅ | ||
+ | napuṃsakenādha iti | garbhiṇyā pāṇḍumukho ādhmātaś ca bhavati | | ||
+ | sūtikayā kukṣiśūlārttaḥ sarudhiraṃ mehati | grāsārthinānnam< | ||
+ | n=" | ||
+ | bhavanti | bālenāśus tīkṣṇaś ca | nirviṣeṇāviṣaliṅgam | | ||
+ | andhāhikenāndhatvam eke | grasanād ajagaraḥ prāṇaharo na viṣād iti | ||
+ | ||</ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | follow the repeated syntactic pattern of the passage and | ||
+ | for sense. It may be that the scribe of K mistook | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra sarvasarpaviṣāṇāṃ sapta viṣavegā bhavanti | tatra | ||
+ | darvīkarāṇāṃ prathame vege viṣaṃ śoṇitaṃ dūṣayati | tatpraduṣṭaṃ | ||
+ | kṛṣṇatām upaiti | tena kārṣṇyaṃ pipīlikāparisarpaṇam iva cāṅge | ||
+ | bhavanti || dvitīye māṃsaṃ dūṣayati | tenātyarthakṛṣṇatā | ||
+ | granthayaś ca bhavanti || tṛtīye medo dūṣayati | tena daṃśakledaḥ | ||
+ | śirogauravaṃ cakṣurgrahaṇañ ca bhavati | caturthe koṣṭham | ||
+ | anupraviśati | tataḥ kaphaprabhavān doṣān kopayati tena | ||
+ | tandrīkaphaprasekaḥ sandhiviśleṣaś ca bhavati || pañcame ' | ||
+ | anupraviśati tena parvabhedo hikkā dāhaś ca bhavati || ṣaṣṭhe | ||
+ | majjām anupraviśati | tena grahaṇīdoṣā gātragauravam atīsāro | ||
+ | hṛtpīḍā mūrcchā ca bhavati || saptame śukram anupraviśati vyānañ | ||
+ | cātyarthaṃ kopayati kaphañ ca sūkṣmaṃ srotobhyaḥ pracyāvayati | | ||
+ | tena śleṣmaprādurbhāvaḥ kaṭīpṛṣṭhaskandabhaṅgaḥ | ||
+ | sarvaceṣṭhāvighātaḥ ucchvāsavirodho bhavatīti || maṇḍalinān tu | ||
+ | prathame vege viṣaḥ śoṇitaṃ dūṣayati | tatpraduṣṭaṃ pītatām upaiti | ||
+ | | tena pītāvabhāsatā paridāhaś ca bhavati || dvitīye māṃsaṃ | ||
+ | dūṣayati | tena cātyarthapītāṅgatā cātyarthaparidāho | ||
+ | daṃśaśvayathur bhavati || tṛtīye medo dūṣayati tena | ||
+ | kṛṣṇādaṃśakledaḥ svedaś ca bhavati || caturthe pūrvavadanupraviśya | ||
+ | jvaram āpādayati || pañcame dāhaṃ sarvagātreṣu karoti | | ||
+ | ṣaṣṭhasaptamayoḥ pūrvavad iti | rājīmatāṃ tu prathame vege śoṇitan | ||
+ | dūṣayati || tatpraduṣṭaṃ pāṇḍutām upaiti tena romaharṣaḥ | ||
+ | pāṇḍvāvabhāsaś ca puruṣo bhavati || dvitīye māṃsaṃ dūṣayati tena | ||
+ | pāṇḍur atyarthajāḍyañ ca bhavati | tṛtīye medo dūṣayati tena | ||
+ | daṃśakledo ' | ||
+ | anupraviśya manyāstambhaśirogauravañ cāpādayati || pañcame | ||
+ | vāksaṅgaḥ śītajvaraś< | ||
+ | ṣaṣṭhasaptamayoḥ pūrvavad iti ||</ | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | extremely clear for the visarga on | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | viṣaḥ< | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | to account for. The confusion may have arisen over the | ||
+ | ligature of a conjectured reading < | ||
+ | ekaikaṃ</ | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | witnesses K and H. The < | ||
+ | allows a masc. form.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | pīḍyate hṛdi |</ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | over-correction by the scribe of witness H. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | kecid vegatrayaṃ prāhur antaḥsvedeṣu tadvidaḥ || | ||
+ | < | ||
+ | vege tu prathame pakṣī dhyāti muhyaty ataḥ param ||< | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | 4.44cd, that began < | ||
+ | vege</ | ||
+ | (< | ||
+ | version does not read exactly as the vulgate or Ḍalhaṇa, | ||
+ | but it is similar, and not absent.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | kecid ekaṃ vihaṅgeṣu viṣavegam uśanti< | ||
+ | vai || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | transmission.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | vyākhyāsyāmaḥ ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | na paryeti viṣaṃ deham ariṣṭābhir nivāritam |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | dahed daṃśam athoddhṛtya yatra bandho na jāyate | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | atha maṇḍalidaṣṭan tu na kathañ cit tu dāhayet | | ||
+ | < | ||
+ | sa pittaviṣabāhulyād daṃśo dāhād vināśayet |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | sā tu rajjvādibhir baddhā viṣapūtikarī matā |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | na pibet tailakaulatthaṃ madyaṃ sauvīrakaṃ ca na |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | dual of < | ||
+ | Nepalese witnesses K and H, because an accusative does not | ||
+ | construe. It is most unlikely to be an adverbial form | ||
+ | qualifying < | ||
+ | </ | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | the scribe' | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | 5.5.26b. A different scribe noticed this and added an | ||
+ | asterisk to the text and inserted the skipped passage at | ||
+ | the bottom of the folio, between two asterisks. This | ||
+ | addition is very faint. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | hito ' | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | atha rājimatāṃ vege prathame śoṇitaṃ haret |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | to < | ||
+ | the Nepalese manuscripts are hard to judge, but on balance | ||
+ | it looks as if scribes at an earlier stage of transmission | ||
+ | may have misread < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tāsu cāpi yathāyogaṃ pratikarma prayojayet |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | viṣaharāyutaiḥ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | different eleven-syllable metres, | ||
+ | < | ||
+ | < | ||
+ | same general material into two < | ||
+ | hemistiches.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | ye cāpy anye viṣapūtivraṇārttāḥ ||</ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | manuscripts, | ||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <item corresp="# | ||
+ | varga</ | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | eṣo 'gado hanti viṣaṃ prayuktaḥ | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | manuscripts, | ||
+ | text.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | eṣo ' | ||
+ | < | ||
+ | jetā viṣāṇām ajito hi nāmnā || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | eṣo 'gadas tārkṣya iti pradiṣṭo | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | na tatra sarpāḥ kuta eva kīṭās | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | etena bheryaḥ paṭahāś ca digdhāḥ | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | vargo nidheyo madhusarpiṣāktaḥ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | eṣo 'gado jīvayatīha martyān | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | deyo dvibhāgaḥ surasacchadasya | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | eṣo ' | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <p xml: | ||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | 6 in witnesses N and H.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | vulgate, for grammar. One solution would be to read | ||
+ | < | ||
+ | evidence for this lexeme.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | vulgate, for metre (in the case of K, which is short of a | ||
+ | syllable) and to provide a subject for the sentence. The | ||
+ | use of the instrumental also follows the grammatical | ||
+ | pattern of rat-names in the subsequent paragraphs. Reading | ||
+ | K as an ablative, < | ||
+ | leaves the verse short of a syllable.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | mūṣikasaṃsthitaiḥ</ | ||
+ | ideas for emendation do not greatly help.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | about the lack of visarga after | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | pibed āragvadhādin tu vāntas tatrāśu mānavaḥ ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | commentator Gayadāsa had this reading, < | ||
+ | ... pibet</ | ||
+ | reading.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | > </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | Witness K is so effaced at this point that one could | ||
+ | project any reading on it. Witness H has post corr. | ||
+ | tamperings that obscure its readings. The vulgate retains | ||
+ | the < | ||
+ | text, albeit in different words. Probably it is the sandhi | ||
+ | of < | ||
+ | < | ||
+ | with the common Nepalese scribal insensitivity to the | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | dāpayet</ | ||
+ | citation of this reading from Gayadāsa. MS K is impossible | ||
+ | to read definitively here.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | vulgate' | ||
+ | migrated into the main text.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | sahe sasinduvāre ca lihyāt tatra samākṣike || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
|</l> | |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | niṣkvāthya tasya kvāthasya caturthāṃśaḥ punarbhavet || | ||
< | < | ||
- | śayyāvastratanutreṣu vidhyādabhyaṅgavadbhiṣak | + | tṛvṛt< |
+ | | ||
- | <l xml: | + | |
- | rudhirāgamaḥ | + | <list type=" |
+ | <item corresp="# | ||
+ | reading < | ||
+ | by Jejjaṭa as cited by Ḍalhaṇa in his comment on this | ||
+ | verse.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | | ||
+ | | ||
< | < | ||
- | granthijanmottamāṅge caviṣajuṣṭevalekhane | + | tat sarvam ekataḥ kṛtvā śanair mṛdvagninā pacet ||</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | pañcānām aruṇādīnāṃ viṣam etad vyapohati |
< | < | ||
- | ṛṣyapi< | + | kākādanīkākamācī svarasveṣv athavā kṛtam |
- | n=" | + | |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | sirāś ca vyadhayet prāptāḥ kuryāt saṃśodhanāni ca | | ||
< | < | ||
- | raso mūṣikakarṇyā | + | sarvveṣu vā vidhiḥ kāryo mūṣikāṇām viṣeṣv ayaṃ || </l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | eva ca | | + | |
< | < | ||
- | srajaś ca viṣasaṃsṛṣṭāḥ sādhayed avalekhanā<del>va</del>t |</l> | + | śirīṣarajanīvakraṃ kuṃkumair amṛtāyutaiḥ |</l> |
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | abhyaṅgala< | + | |
< | < | ||
- | padminīkaṇṭakaprakhyaiḥ kaṇṭakaiś copacīyate |</l> | + | śirovirecane sāraḥ śirīṣasya phalāni vā |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | ghṛtaṃ | + | |
< | < | ||
- | payasyā madhukā phañjī vandhujīva punarṇṇavā ||</l> | + | kapitthagomayarasau sakṣaudrau leha iṣyate |
+ | n=" | ||
- | <l xml: | + | |
- | ca | | + | <list type=" |
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | MSS.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | K has been overwritten perhaps by a second hand and the | ||
+ | result is unclear.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tadā prasrastalāṅgūlahanuskandho ' | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tena daṣṭasya cāṅge syuḥ< | ||
+ | kṣaraty asṛk ||</ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | syuḥ</ | ||
+ | emendations such as < | ||
+ | do not help materially.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | yena cāpi bhaved daṣṭas tasya ceṣṭārutan naraḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | apsu vā yadi vādarśe ' | ||
+ | < | ||
+ | yadi trasyaty adaṣṭo 'pi śabdasparśanadarśanaiḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | versions of this verse known to Jejjaṭa, Gayadāsa and | ||
+ | others.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <!-- 59cd is given after 60 and given it above, id no. 60.1 --> | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | The patient was previously bathed, and the Nepalese | ||
+ | readings, though probably representing a different | ||
+ | reading, are not coherent.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | 7 in witness H.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | dhavāśvakarṇṇa< | ||
+ | n=" | ||
+ | parisrāvya vipacet | dadyāc cātra pippalī< | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | > </ | ||
+ | samabhāgāni tataḥ kṣāravad āgatapākam avatārya lohakumbhe | ||
+ | nidadhyāt |</l> | ||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | reading MIA < | ||
+ | < | ||
+ | </ | ||
+ | <l xml: | ||
+ | etena dundubhiṃ limpet patākāstaraṇāni ca ||< | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | darśanāc chravaṇāc cāpi viṣān sarvān pra< | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | sūtra 136).</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | eṣa kṣārāgado nāma śarkarāsv aśmarīṣu ca | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | eṣa sarvaviṣārttānāṃ sarvathaivopayujyate | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | translation.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | amṛtaṃ nāma vikhyātam api sañjīvayet mṛtam ||</ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
< | < | ||
- | yātuś ca sphoṭa<unclear extent=" | + | campakāśoka< |
|</l> | |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | yātrivāhanayoḥ kriyāṃ | + | pāṭalīśālmalī< |
< | < | ||
- | śoṇitāgamanaṃ khebhyaḥ śirorukkaphasaṃśravaḥ | + | surasyās tṛṇamūlyasya sinduvārasya yāni ca |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | vaikṛtaṃ | | + | dhavāśvakarṇṇayoś cāpi puṣpāṇi tiniśasya |
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | etat sambhṛtya sambhāraṃ sūkṣmaṃ cūrṇṇaṃ tu kārayet | ||
< | < | ||
- | tatra sarpirgavādīnāṃ dugdhaiḥ sātiviṣaiḥ śritaṃ | + | gopittamadhusarpirbhir yuktaṃ śṛṅge nidhāpayet |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | samadayantikaṃ || | + | |
< | < | ||
- | gandhahānirvivarṇṇatvaṃ puṣpāṇāṃ mlā<lb n=" | + | anenāgadamukhyena manuṣyaṃ punar ānayet |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | locane | + | eṣo ' |
< | < | ||
- | tatreṣṭaṃ | + | sarvanāga< |
+ | n=" | ||
- | <l xml: | + | |
- | śophavedanā | + | <list type=" |
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | witnesses to < | ||
+ | and following the vulgate.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | | ||
+ | | ||
< | < | ||
- | karṇṇaśrāvaś ca tatrāśuḥ kartavyaṃ pratipūraṇaṃ |</l> | + | rājāgadānāṃ sarveṣāṃ rājño haste bhavet sadā |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | reason=" | + | tenānuliptaś ca nṛpo bhavet sarvajanapriyaḥ | |
< | < | ||
- | somavalkarasaś cāpi suśīto hitamiṣyate |</l> | + | bhrājiṣṇutāñ ca labhate śatrumadhyagato 'pi saḥ |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | samamūtraviṭkam< | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | || </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | reading < | ||
+ | " | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | |||
+ | <div n=" | ||
+ | |||
+ | < | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | /></ | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | uncertain.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tair bhavantīha daṣṭānāṃ rogā vātanimittajāḥ || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | ete hy agniprakṛtayaś caturviṃśatir īritāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tair bhavantīha daṣṭānāṃ rogāḥ pittanimittajāḥ |< | ||
+ | n=" | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | to < | ||
+ | of SS.5.8.8 and 5.8.15. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | sūcīmukhaḥ kṛṣṇagodhā kuṣṭaḥ kāṣāyavāsikaḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tair bhavantīha daṣṭānāṃ rogāḥ śleṣmanimittajāḥ || | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tair bhavanti ha daṣṭānāṃ vegajñānāni sarpavat |< | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | ha</ | ||
+ | Nidāna, Kalpa, and Uttara sthānas. </ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | n=" | ||
+ | |||
+ | <ab corresp="# | ||
+ | <list type=" | ||
+ | <item corresp="# | ||
+ | < | ||
+ | governed by nominatives.</ | ||
+ | </ | ||
+ | </ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | |||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | ebhir daṣṭeti gurutā gātrāṇām aṅgavedanā | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tair bhavantīha daṣṭānāṃ vegajñānāni sarpavat | | ||
+ | < | ||
+ | rujaś ca vividhākārā granthayaś ca sudāruṇāḥ |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tair daṣṭaḥ kaṇḍusaṃyukto haritaṃ mūrchito vamet |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | trayo viśvambharāḥ proktāḥ dāhajvararujāvahāḥ | | ||
+ | < | ||
+ | tair darṣṭamātre śvayathurādaṃśe kaṇḍur eva ca |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | tair daṣṭe roṣasaṃyuktāṃ śūnam ādaṃśamaṇḍalam |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | vedanā rāgabahulaṃ kaṇḍūyuktaṃ kṣaraty asṛk |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | ebhir daṣṭe vedanā vethuś ca gātrastabdhaḥ kṛṣṇaraktāgamaś ca | ||
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
| | | | ||
< | < | ||
- | añjane viṣasaṃsṛṣṭe bhavedāndhyamathāpi vā |</l> | + | raktaṃ pītaṃ kapilaṃ codaras tu dhūmro varṇṇas tatra yo |
+ | madhyavīryāḥ |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | samāgadhaṃ | + | |
+ | <l xml: | ||
+ | jihvāśopho rasanasyopaghāto mūrchā cogrā madhyaviṣābhidaṣṭe | ||
< | < | ||
- | añjanaṃ meṣaśṛṅgasya niryāso varuṇasya | + | śvetaḥś citraḥ śavalo lohitābhaḥ kṛṣṇaḥśyāva śvetanīlodarau |
+ | | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | rakto babhru pūrvavad ekaparvā pūrvā cāpi parvaṇī dve ca yasya |
+ | |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | |
+ | |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | ebhir daṣṭe |
+ | | | ||
< | < | ||
- | upānatpādapīṭhāni pādukābhyāṃ prasādhayet | + | khebhyaḥ kṛṣṇaṃ śoṇitaṃ cātitīvraṃ tataḥ prāṇais tyājyate kṣipram |
+ | eva |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | purā | | + | daṃśamandaviṣāṇān tu cakratailena secayet |
< | < | ||
- | svāni sthānāni hanyuś ca dāhapākāvadāruṇaiḥ |</l> | + | vidārigandhāditailena sukhoṣṇenāthavā punaḥ |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | />vidhimācaret | | + | kuryāc cotkārikā svedaṃ viṣaghnair upanāhanaiḥ |</ |
+ | |||
+ | | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
< | < | ||
- | viṣopasargau vāṣpādirbhūṣaṇānto ya īritaḥ | + | lepe sukhoṣṇañ ca tathā gomayaṃ hitam ucyate ||</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | |
< | < | ||
- | mahāsugandhamagadaṃ yaṃ pravakṣyāmi tambhiṣak | + | guḍodakaṃ vā suhitaṃ caturjātavāsitam |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
< | < | ||
- | virecanāni tīkṣṇāni kuryātpracchardanāni ca |</l> | + | kusuṃbhapuṣpaṃ rajanī niṣyā vā kṣaudrakas tṛṇam |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | ebhir ghṛtāktair dhūpas tu pāyudeśa prayojitaḥ || |
< | < | ||
- | mūṣikājaruhā vāpi haste vaddhā tu bhūpateḥ | + | nāśayed |
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
| | | | ||
< | < | ||
- | hṛdayāvaraṇaṃ nityaṃ kuryāc | + | anteṣu śūlaṃ parinimnamadhyamavyaktavarṇṇañ |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | a< | + | tryaheṇa tad darśayatīha daṃśaṃ viṣaṃ caturthe 'hani kopam eti | |
< | < | ||
- | sarpiḥ kṣaudraṃ dadhipayaḥ pivedvā śītalañjalaṃ | + | ato 'dhike 'hni prakaroti janto viṣaprakopaprabhavān vikārān |
+ | | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | hariṇānapi | + | |
< | < | ||
- | viṣaghnānāñca satataṃ rasāsteṣāṃ | + | tat samety arthaparītagātraṃ vyāpādayet martyam atipravṛddhaṃ |
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | yās tīkṣṇacaṇḍograviṣā hi lūtās tāḥ saptarātreṇa naraṃ nihanyuḥ | | ||
+ | < | ||
+ | ato dhikenāpi nihanyur anyā yeṣāṃ | ||
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | yāsāṃ kanīyo viṣavīryamuktaṃ tāḥ pakṣamātreṇa vināśayanti | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | ||</ | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | daṃśe tu mūtreṇa sakṛṣṇamadhyam | saraktaparyantamavaihi dīrṇṇam | ||
| | | | ||
< | < | ||
- | dadyātsupiṣṭāṃ | + | daṃṣṭrābhirugraṃ kaṭhinaṃ vivarṇṇam | jānīṣvadaṃśaṃ |
+ | sthiramaṇḍalañ ca |</l> | ||
- | <l xml: | + | <l xml: |
+ | | ||
< | < | ||
- | pārṣate cāpi deyā syuḥ pippalyaḥ sama<lb n=" | + | etāvad etat samudāhṛtaṃ te vakṣyāmi lūtā prabhavaṃ pramānam |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | <unclear>śī</unclear>taḥ nimvayūṣa hitas tathā | | + | |
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
< | < | ||
- | viṣāghnāni ca seveta bhakṣyabhojyāni vuddhimān |</l> | + | vaśiṣṭhaṃ kopayāmāsa gatvāśramapadaṃ kila |</l> |
- | <l xml: | + | <l xml: |
- | | + | |
< | < | ||
- | chardayed guptahṛdayo yadi pītaṃ bhaved viṣam iti || kalpe 1 ||< | + | niyetur darśanād eva raves tat samarvarcasaḥ |
- | extent=" | + | |
+ | <l xml: | ||
+ | lūne tṛṇe maharṣiṇā veśvarthe sambhṛte 'pi ca | </l> | ||
+ | <l xml: | ||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | jvaro dāhotisāraś ca gadāḥ syuś ca tridoṣajāḥ |</l> | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra candanarāsnailahareṇunalavañjulāḥ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | tatra priyaṅguhrīverakuṣṭhalāmajjakāni vā | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | dāho mūrcchātisārau ca śiroduḥkha ca jāyate |</l> | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | rakto daṃśo dhūmagandhirmālāguṇyātivedanaḥ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | yat kiṃcid āvādhakaran tad yasmāc chalpasañjñitam |</l> | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | ataś cāsya viśeṣeṇa gatir na pratiṣidhyate |</l> | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | idan tu yaḥ pañcasu sanniveśitam | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | < | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | | ||
+ | |||
+ | <l xml: | ||
+ | kalpasthānaṃ samāptam || ❈ ||</ | ||
+ | <l xml: | ||
</ | </ | ||
+ | |||
</ | </ | ||