This shows you the differences between two versions of the page.
Both sides previous revisionPrevious revisionNext revision | Previous revision | ||
wiki:wujastyk:susrutasamhita:01-su.su:provisional-edition_sutrasthana [2022/04/22 14:09] – external edit 127.0.0.1 | wiki:wujastyk:susrutasamhita:01-su.su:provisional-edition_sutrasthana [Unknown date] (current) – removed - external edit (Unknown date) 127.0.0.1 | ||
---|---|---|---|
Line 1: | Line 1: | ||
- | <TEI xmlns=" | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | </ | ||
- | |||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | <p> | ||
- | <ref target=" | ||
- | > | ||
- | > | ||
- | Unported License. </ | ||
- | </p> | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | </ | ||
- | < | ||
- | <p> | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | by the author or licensor (but not in any way that suggests that | ||
- | they endorse you or your use of the work).</ | ||
- | < | ||
- | you may distribute the resulting work only under the same or similar | ||
- | license to this one.</ | ||
- | </ | ||
- | </p> | ||
- | < | ||
- | Commons website.</ | ||
- | < | ||
- | rights of any copyright owners, known or unknown.</ | ||
- | </ | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | </ | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | </ | ||
- | |||
- | |||
- | < | ||
- | <msDesc xml: | ||
- | < | ||
- | <idno type=" | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | |||
- | <!-- < | ||
- | <stemma format=" | ||
- | < | ||
- | xmlns=" | ||
- | xmlns: | ||
- | xmlns: | ||
- | xmlns: | ||
- | xmlns: | ||
- | xsi: | ||
- | > <otus id=" | ||
- | <otu id=" | ||
- | <otu id=" | ||
- | <otu id=" | ||
- | <otu id=" | ||
- | </ | ||
- | <tree id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <node id=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | <edge source=" | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | | ||
- | </ | ||
- | |||
- | |||
- | < | ||
- | <change when=" | ||
- | </ | ||
- | |||
- | </ | ||
- | |||
- | |||
- | <text xml: | ||
- | < | ||
- | |||
- | <div n=" | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | <div n=" | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | āśramasthaṃ kāśirājaṃ divodāsam aupadhenava< | ||
- | > </ | ||
- | > </ | ||
- | ūcuḥ |</l> | ||
- | |||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vividhavedanābhighātopadrutān sanāthān anāthavad viceṣṭamānān vikrośataś ca | ||
- | mānavān abhisamīkṣya manasi naḥ pīḍābhavat |</l> | ||
- | |||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | prāṇayātrārtham āyurvedaṃ icchāma upadiśyamānam | atrāyattam aihikam | ||
- | āmuṣmikañ ca śreyas tad bhagavantam upasannāḥ smaḥ śiṣyatveneti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | adhyāpyāś ca bhavanto vatsāḥ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | anutpādyaiva ca prajāḥ ślokaśatasahasram adhyāyasahasrañ ca kṛtavān | ||
- | svayambhūr alpāyuṣkālpamedhastvañ cālokya narāṇām bhūyo ' | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | kaumārabhṛtyam agadatantraṃ rasāyanatantraṃ vājīkaraṇatantram iti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vividhatṛṇakāṣṭhapāṣāṇapāṃsulohaloṣṭāsthibālanakhapūyāsrāvaduṣṭavraṇāntargarbhaśalyoddharaṇārthaṃ | ||
- | yantraśastrakṣārāgnipraṇidhānaviniścayārthañ ca ṣaṣṭyābhidhānair iti | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | śravaṇanayanavadanaghrāṇādisaṃśritānāṃ vikārāṇām upaśamakaraṇārtham |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | upaśamakaraṇārthaṃ jvaraśophagulmaraktapittonmādāpasmārapramehātisārādīnāñ | ||
- | ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | devagandharvayakṣarākṣasapitṛpiśācavināyakanāgagrahopasṛṣṭacetasāṃ | ||
- | śāntikarmabaliharaṇādigrahopaśamanārthaṃ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | kumārabharaṇadhātrīkṣīradoṣasaṃśodhanārthaṃ duṣṭastanyagrahasamutthitānāñ ca | ||
- | vyādhīnām upaśamakaraṇārtham |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vividhaviṣavegopaśamanārthañ ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vyādhyupaśamakaraṇārthañ ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | svalpaduṣṭakṣīṇaviśuṣkaretasāṃ śukrāpyāyanaprasādopacayajanananimittaṃ | ||
- | praharṣajananārthañ ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | kiṃ varṇyatām iti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | bhagavān iti | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | abhisamīkṣya suśruto bhagavantaṃ prakṣyati | asyopadiśyamānaṃ vayam apy | ||
- | upadhārayiṣyāmaḥ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vyādhiparimokṣaḥ svastharakṣaṇañ ca | āyur asmin vidanty anena vāyur vidyata | ||
- | ity āyurvedaḥ | tasyāṅgavaram āgamapratyakṣānumānopamānair aviruddham | ||
- | ucyamānam upadhārayadhvam | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vraṇasaṃrohaṇakaratvād yajñaśiraḥpradhānasandhānāc ca | śrūyate hi yathā | ||
- | purā rudreṇa śiraś chinnam aśvibhyāṃ punaḥ sandhitam iti | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | āśukriyākaraṇād yantraśastrakṣārāgnipraṇidhānāt sarvatantrasāmānyāc ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vṛttikarañ ca | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | aśvināv aśvibhyām indra indrād ahaṃ mayā tv iha pradeyam arthibhyaḥ | ||
- | prajāhitahetoḥ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | abbreviation "< | ||
- | cātra</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | marāṇāṃ | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ity ucyate | tasmin kriyā so ' | ||
- | dvividhaḥ< | ||
- | evāgneyaḥ saumyaś ca tadbhūyastvāt pañcātmako vā | tatra caturvidho | ||
- | bhūtagrāmaḥ saṃsvedajādrijajarāyujāṇḍajasaṃjñaḥ | tasmin puruṣaḥ pradhānas | ||
- | tasyopakaraṇam anyat | tasmāt puruṣo ' | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | sandhi.</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | ceti | teṣv āgantavo ' | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ' | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vātapittakaphaśoṇitavaiṣamyanimittāḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | krodhaśokadainyaharṣakāmaviṣāderṣyāsūyāmātsaryalobhādaya icchādveṣanimittāḥ | ||
- | | </l> | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | samyakprayuktā nigrahahetavo bhavanti | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ṣaṭsu raseṣv āyattaḥ | rasāḥ punar dravyāśrayinaḥ | dravyāṇi punar oṣadhyaḥ | ||
- | | tā dvividhā | sthāvarā jaṅgamāś ca | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vīrudha iti | tāsv apuṣpā phalavantyo vanaspatayaḥ | puṣpaphalo ye tā vṛkṣāḥ | ||
- | | phalapākaniṣṭhās tv oṣadhyaḥ | pratānavatyo vīrudha iti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | jarāyujāṇḍajasaṃsvedajodbhidā iti | teṣām paśumanuṣyavyālādayo jarāyujāḥ | | ||
- | khagasarīsṛpasarpās tv aṇḍajāḥ | kṛmikuntapipīlikāprabhṛtayaḥ< | ||
- | n=" | ||
- | | </l> | ||
- | |||
- | <ab type=" | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | "skin disease, leprosy," | ||
- | the word here must refer to an insect or similar creature. In our | ||
- | MSS, < | ||
- | possibly Sanskritized to < | ||
- | MS H. It is not obvious how it could be a scribal error for the | ||
- | Vulgate' | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | tvakpatrapuṣpaphalamūlakandakṣīraniryāsasārasnehasvarasāḥ prayojanavantaḥ | | ||
- | jaṅgamebhyaś carmaromanakharudhirādayaḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | pravātanivātātapacchāyātamojyotsnāśītoṣṇavarṣāsu samplavāḥ | kālaviśeṣās tu | ||
- | nimeṣakāṣṭhākalāmuhūrtāhorātrapakṣamāsartvayanasamvatsarayugaviśeṣāḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | sañcayaprakopopaśamapratīkārahetavo bhavanti | prayojanavantaś ca | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | samāsena catuṣṭayaṃ vyākhyātam bhavati | tatra puruṣagrahaṇāt | ||
- | tatsaṃbhavadravyasamūho bhūtādir uktaḥ tadaṅgapratyaṅgavikalpāś ca | ||
- | tvaṅmāṃsāsirāsnāyvasthisandhiprabhṛtayaḥ | vyādhigrahaṇād | ||
- | vātapittakaphaśoṇitasannipātāgantusvabhāvanimittāḥ sarva eva vyādhayo | ||
- | vyākhyātā bhavanti | oṣadhagrahaṇād dravyarasaguṇavīryavipākānām ādeśaḥ | | ||
- | kriyāgrahaṇāt snehādīni cchedyādīni ca karmāṇy upadiṣṭāni bhavanti | | ||
- | kālagrahaṇāt sarva eva kriyākālādeśaḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | tatra ślokasthānanidānaśārīracikitsitakalpeṣv arthavaśād vibhajya uttare | ||
- | vakṣyāmaḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | sa puṇyakarmā bhuvi pūjito nṛpair | ||
- | < | ||
- | | ||
- | </ | ||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | <div n=" | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | vyākhyāsyāmaḥ || </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | anvayaḥ | vayaḥ< | ||
- | > </ | ||
- | > </ | ||
- | ṛjuvaktrākṣināsaṃprasannacittavākceṣṭaṃ kleśasahañ ca śiṣyam upanayet | sa | ||
- | hi guṇavān tasmai deyam ato|| viparītaguṇan nopanayet | </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | adhyāpayed ity eke | upanayanīyan tu brāhmaṇam praśasteṣu | ||
- | tithikaraṇamuhūrttanakṣatreṣu praśastāyān diśi śucau deśe gocarmamātraṃ | ||
- | sthaṇḍilam upalipya darbhasaṃstaraṇam ahitaṃ kṛtvā puṣpair dhūpair janvair | ||
- | bhankais ca pūjayitvā palāśodumvarabilvānāṃ samidbhir ghṛtam aktābhir | ||
- | dārvīhomikenāgnim upasamādhāyā ṇḍya huyāt | pratidevatam ṛṣibhyaḥ śiṣyaṃ | ||
- | svāhākāraṃṅ kārayet | </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | vaisyasyaiva | </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | brūyāt | kāmakrodhalobhamohamānāhaṃkārerṣyāmātsarya< | ||
- | > </ | ||
- | nīcanakharomṇā trirātraṃ śucinā satyabrahmacaryābhivādanapareṇa bhavitavyaṃ | ||
- | | mamānumatasthānagamanaśayanāsanabhojanādhyayanapareṇa bhūtvā | ||
- | matpriyahiteṣu varttitavyam ato' | ||
- | ca vidyā na ca prākāśyaṃ prāpnuyāt | </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | ananyathādarśā syāt tadeva nāsau bhāgyavidyāphalabhāk ca bhaveyaṃ | </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | dharmmāsau' | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | dvijadaridrasādhvanāthābhyupagatapāśaṇḍasthitānām ātmabāndhavānām | ||
- | ivātmabheṣajaiḥ | pratikartavyam evaṃ sādhu bhavati | | ||
- | vyādhaśākunikapatitapāpakarttṝṇāñ ca na pratikarttavyam evaṃ vidyā prakāśate | ||
- | | mitradharmakāmayaśāṃ micā vāpnoti || </p> | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <p xml: | ||
- | |||
- | </ | ||
- | |||
- | <div n=" | ||
- | |||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | anādimadhyanidhano 'tra rasavyāpatsampattayo jīvitamaraṇe ca manuṣyāṇām āyatte | ||
- | ssa sūkṣmām api kalān na līyata iti kālaḥ | saṅkalayati kalayati vā bhūtānīti | ||
- | kālaḥ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | nimeṣakāṣṭhākalāmuhūrttāhorātrapakṣamāsartvayanasamvatsarayugapravibhāgaṃ | ||
- | karoti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | triṅśatkāṣṭhā kalā | viṅśatikalāmuhūrttaḥ kalāyāḥ daśabhāgaś ca | | ||
- | triṃśatmuhūrttam ahorātraṃ | pañcadaśāhorātraḥ pakṣaḥ | sa dvividhaḥ kṛṣṇaḥ | ||
- | śuklaś ca tau māsaḥ | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | dvimāsikamṛtuṅkṛtvā ṣaḍṛtavo bhavanti || te ca | ||
- | śiśiravasantagrīṣmavarṣāśaraddhemantāḥ | teṣān tapastapasyau śiśiraḥ | | ||
- | madhumādhavau vasantaḥ | śuciśukrau grīṣmaḥ nabhonabhasyau varṣā | iṣorjau | ||
- | śarat | sahassahasyau hemanta iti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | kālavibhāgakaratvādayane dve bhavataḥ | dakṣiṇamuttarañ ca | | ||
- | tayordakṣiṇamvarṣāśaraddhemantāḥ teṣu bhagavānāpyāyate somaḥ | | ||
- | āmlalavaṇamadhurāś ca rasā balavanto bhavanti | uttarottarañ ca | ||
- | sarvaprāṇināṃ balam abhivarddhate | uttaraṃ śiśiravasantagrīṣmāḥ | teṣu | ||
- | bhagavān āpyāyate rkaḥ | kaṭutiktakaṣāyāś ca rasā balavattarā bhavanti | | ||
- | uttarottaraś ca prāṇinām balam parihīyate ||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ayane varṣasamvatsaraḥ parivatsaraḥ iḍāvatsaraḥ vatsara ity evaṃ paṃcapañca | ||
- | varṣāni || te pañca yugam iti saṃjñā labhante sa eṣa nimeṣādir yugaparyantaḥ | ||
- | kālaś cakravat parivarttamānaḥ kālacakra ity ucyate | </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | bhavanti | doṣopacayaprakopapraśamanimittaṃ | te tu bhādra padādyair | ||
- | dvimāsike naivaṃ vyākhyātāḥ | tadyathā | bhadrapadāśvayujau varṣāḥ | ||
- | kārttikamārgaśīrṣau śarat | pauṣamāghauhemantaḥ | phālgunacetrau vasantaḥ | | ||
- | vaiśākhajyeṣṭhau grīṣmaḥ | āṣāḍhaśrāvaṇau prāvṛḍiti ||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | vidahyante | āpaścāpraśāntāḥ kṣitimalaprāyāstāstāstūpayujyamānā nabhasi | ||
- | meghāvatate jalapraklinnāyāṃ bhūmau klinnadehānāṃ dehināṃ | ||
- | śītavātavarṣaviṣṭambhitāgnīnāṃ vidahyante | sa vidāhāt pittasañcayam | ||
- | āpādayanti | sa sañcayaḥ śaradi praviralameghe viyaty upaśuṣyati | ||
- | paṅkerkakiraṇapravilāyitaḥ paittikāṃ vyādhīṃ janayati | tā evauṣadhyaḥ | ||
- | kālapariṇāmātpariṇatavīryā balavatyo hemante bhavanti | āpaś ca praśāntāḥ | ||
- | snigdhā atyarthaṃ gurvyastā upayujyamānāḥ mandakiraṇatvād | ||
- | bhānossatuṣāraupaṣṭambhitadehānāṃ dehinām avidagdhāḥ snehād gauravād | ||
- | upalepitvāc ca śleṣmaṇassañcayam āpādayanti | sa saṃcayo | ||
- | vasanterkakiraṇapravilāyitaḥ śleṣmikāṃ vyādhīṃ janayati | tā evauṣadhyau | ||
- | grīṣmaniḥsārā rūkṣā atimātralaghvyo bhavaty āpaś ca tā upayujyamānāḥ tatra | ||
- | śaraddhemantayor madhyasamam ahorātraṃ yugapac cādhimāsakau bhavataḥ | | ||
- | viṃśatikāṣṭhāś caikanimeṣārdhaś ca dinapariparivṛddhir uttarāyaṇe | | ||
- | sūryapratāpopaśoṣitadehānān dehināṃ raukṣyāl laghvāc ca vāyoḥ sañcayam | ||
- | āpādayanti | sa sañcayaḥ prāvṛṣi cātyarthaṃñ jalopaklinnāyāṃ bhūmau | ||
- | cātiklinnadehānāṃ dehināṃ śītavātavarṣerito vātikāṃ vyādhīṃñjanayati | evam | ||
- | eṣāṃ doṣāṇāṃ sañcayaprakopahetur uktaḥ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | śaradvasantaprāvṛṭsu ca prakupitānāṃ nirharaṇaṃ |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | śleṣmikāṇānnidāghe vātikānāṃ śaradi | svabhāvatas tv ete sañcayaprakopaśamā | ||
- | vyākhyātāḥ ||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | aparāhṇe prāvṛḍliṅgaṃ | pradoṣe vārṣikaṃ | śāradam ardharātre | pratyuṣasi | ||
- | haimanam upalakṣayet | evam ahorātram api varṣam iva | ||
- | śītoṣṇavarṣadoṣopacayaprakopopaśamair jānīyāt</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | tūpayayujyamānāḥ prāṇāyurbalavīryaujaskaryo bhavanti |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | khalu viparītāny auṣadhīr vyāpādayanty āpaś ca |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |</l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | viṣauṣadhipuṣpagandhena vā vāyunopanītena | | ||
- | kāsaśvāsapratiśyāyaśirorogajvarair upatapyante prajāḥ grahanakṣatracaritair | ||
- | vā | śayanāsanayānavāhanam aṇiratnopa karaṇagarhitalakṣaṇaprādurbhāvair | ||
- | vā</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | parityāgaśāntiprāyaścittabalimaṅgalajapahomopahārejyāñjalinamaskārataponiyamadayādānadīkṣābhyupagamadevatābrāhmaṇaguruparair | ||
- | bhavitavyam evaṃ sādhu bhavati ||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ||< | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | |||
- | |||
- | |||
- | </ | ||
- | |||
- | <div n=" | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ṣaṣṭhe māse saptame vā śuklapakṣe praśasteṣu tithikaraṇamuhūrttanakṣatreṣu | ||
- | kṛtamaṅgalaṃ svastivācanan dhātryaṅke kumāram upaveśyābhisāntvayamāno bhiṣag | ||
- | vāmahastenākṛṣya karṇṇan daivakṛte chidre dakṣiṇahastena ṛju vidhyet | | ||
- | pūrvvan dakṣiṇaṃ kumārasya vāmaṅ kanyāyāḥ | pratanuṃ sūcyā bahalam ārayā | ||
- | ||2|| <anchor n=" | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | vulgate.</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | nirupadravatā taddeśaviddhaliṅgam ||3||< | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | folio, so the rest of this chapter is constructed on the basis of | ||
- | witnesses N and H.</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | > </ | ||
- | > </ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | yavamadhukamañjiṣṭhāgandharvvahastamūlair mmadhughṛtapragāḍhair ālepayet | | ||
- | surūḍhañ cainam punar vvidhyet ||5|| <anchor n=" | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | read < | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | varttiṃ sthūlatarāṅ kurvvīta pariṣekañ ca tam eva ||6|| </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | laghupravarddhanakena muñcet ||7||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | yathā | nemīsandhānakaḥ | utpalabhedyakaḥ | vallūrakaḥ | āsaṅgimaḥ | | ||
- | gaṇḍakarṇṇaḥ | āhāryaḥ | nirvvedhimaḥ | vyāyojimaḥ | kapāṭasandhikaḥ | | ||
- | arddhakapāṭasandhikaḥ | saṅkṣiptaḥ | hīnakarṇṇaḥ | vallīkarṇṇaḥ | | ||
- | yaṣṭīkarṇṇaḥ | kākauṣṭhaḥ | iti | teṣu tatra pṛthulāyatasamobhayapālir | ||
- | nemīsandhānakaḥ | vṛttāyatasamobhayapālir utpalabhedyakaḥ | | ||
- | hrasvavṛttasamobhayapālir vallūrakarṇṇakaḥ | abhyantaradīrghaikapālir | ||
- | āsaṅgimaḥ | bāhya< | ||
- | ubhayato' | ||
- | vyāyojimaḥ | abhyantaradīrghaikapālir itarālpapāliḥ kapāṭasandhikaḥ | | ||
- | bāhyadīrghaikapālir itarālpapāliś cārddhakapāṭasandhikaḥ | tatraite | ||
- | daśakarṇṇasandhivikalpā bandhyā bhavanti | teṣān nāmabhir evākṛtayaḥ prāyeṇa | ||
- | vyākhyātāḥ | saṃkṣiptādayaḥ pañcāsādhyāḥ | tatra śuṣkaśaṣkulir itarālpapāliḥ | ||
- | saṃkṣiptaḥ | anadhiṣṭhānapāliḥ paryantayoś ca kṣīṇamāṃso hīnakarṇṇaḥ | | ||
- | tanuviṣamapālir vallīkarṇṇaḥ | granthitamāṃsaḥ stabdhasirātatasūkṣmapālir | ||
- | yaṣṭīkarṇṇaḥ | nirmmāṃsasaṃkṣiptāgrālpaśoṇitapāliḥ kākauṣṭha iti | baddheṣv | ||
- | api dāha< | ||
- | siddhim upayānti ||9|| <anchor n=" | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | (1.16.10) point out that others read | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | also mentions that some read | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | read < | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <anchor n=" | ||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | also absent in the version of the < | ||
- | commented on by Cakrapāṇi, | ||
- | "read by some" in regard to the joins (< | ||
- | they describe.</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | agropaharaṇīyoktopasambhṛtasambhāraḥ viśeṣataś cātropaharet surāmaṇḍakṣīram | ||
- | udakaṃ dhānyāmlakapālacūrṇṇañ ceti | tato ' | ||
- | grathitakeśāntaṃ laghubhuktavantam āptaiḥ suparigṛhītaṃ kṛtvā ca bandhān | ||
- | upadhārya chedyabhedyalekhyavyadhanair upapādya karṇṇaśoṇitam avekṣyaitad | ||
- | duṣṭam aduṣṭam veti tato vātaduṣṭe dhānyāmlodakābhyāṃ pittaduṣṭe | ||
- | śītodakapayobhyāṃ śleṣmaduṣṭe surāmaṇḍodakābhyāṃ prakṣālya karṇṇam punar | ||
- | avalikhet | anunnatam ahīnam aviṣamañ ca karṇṇasandhin niveśya sthitaraktaṃ | ||
- | sandarśya madhughṛtenābhyajya picuplotayor anyatareṇāvaguṇṭhya nātigāḍhan | ||
- | nātiśithilaṃ sūtreṇāvabadhya kapālacūrṇṇenāvakīryācārikam upadiśet | | ||
- | dvivraṇīyoktena cānnenopacaret ||10|| </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | sandadhyāt | sa hi vātaduṣṭe raktabaddho' | ||
- | pittaduṣṭe gāḍhapākarāgavān | śleṣmaduṣṭe stabdhakarṇṇaḥ kaṇḍūmān | ||
- | atipravṛttasrāvaḥ śophavān kṣīṇālpamāṃso na vṛddhim upaiti ||12|| </l> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | śanaiḥ śanair abhivarddhayet | anyathā saṃrambhadāhapākavedanāvān bhavati | | ||
- | punar api chidyeta ||13|| </l> | ||
- | |||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | godhāpratudaviṣkirānūpaudakavasāmajjāpayastailaṃ gaurasarṣapajañ ca | ||
- | yathālābhaṃ saṃbhṛtyārkālarkabalātibalānantāvidārīmadhukajalaśūkaprativāpan | ||
- | tailam pācayitvā svanuguptan nidadhyāt ||14|| <anchor n=" | ||
- | /></ | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | been accepted by Cakrapāṇi (1.16.18–20), | ||
- | < | ||
- | < | ||
- | read sarpis in the place of < | ||
- | compound beginning with < | ||
- | some read < | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | tato ' | ||
- | n=" | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | '< | ||
- | elsewhere.</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | ||16||< | ||
- | |||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | bhavet</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | yo yathā suniviṣṭaḥ syāt tat tathā yojayed bhiṣak ||17||< | ||
- | n=" | ||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | version) instead of < | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | < | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | <l xml: | ||
- | |||
- | < | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <ab corresp="# | ||
- | <list type=" | ||
- | <item corresp="# | ||
- | < | ||
- | states that some read, < | ||
- | vayaḥsthasya śarīriṇaḥ | nāsānurūpaṃ saṃcchidya patraṃ gaṇḍe | ||
- | niveśayet ||</ | ||
- | </ | ||
- | </ab> | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | taṃ sādhubaddham bhiṣag apramattaḥ ||20||</ | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | < | ||
- | | ||
- | |||
- | <l xml: | ||
- | </ | ||
- | |||
- | </ | ||
- | |||
- | </ | ||
- | </ | ||
- | </ | ||