User Tools


Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

Link to this comparison view

Next revision
Previous revision
wiki:wujastyk:susrutasamhita:05-su.ka:kl_699_kalpasthana [2021/07/07 22:35] – external edit 127.0.0.1wiki:wujastyk:susrutasamhita:05-su.ka:kl_699_kalpasthana [2025/04/17 20:48] (current) – external edit 127.0.0.1
Line 1: Line 1:
 <TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> <TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0">
  
-   <teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> +    <teiHeader>
-    +
-      <fileDesc> +
-         <titleStmt> +
-            <title>MS Kathmandu KL 699: Kalpasthāna</title> +
-         </titleStmt> +
-         <publicationStmt> +
-            <p>Suśruta project, University of Alberta</p> +
-         </publicationStmt> +
-         <sourceDesc> +
-            <msDesc> +
-                +
-               <msIdentifier> +
-                  <placeName> +
-                     <settlement>Kathmandu</settlement> +
-                     <country>Nepal</country> +
-                  </placeName> +
-                  <institution>Kaiser Library</institution> +
-                  <repository><ref target="https://www.klib.gov.np/">https://www.klib.gov.np/</ref></repository> +
-                  <collection>[collection]</collection> +
-                  <idno>699</idno> +
-                  <idno type="siglum">K</idno> +
-               </msIdentifier> +
-                +
-               <msContents> +
-                  <summary>[description of manuscript]</summary> +
-                  <msItem defective="true" n="1"> +
-                     <!-- @defective: 'false' for complete, 'true' for incomplete --> +
-                     <author role="author" xml:lang="sa">Suśruta</author> +
-                     <title xml:lang="sa">Suśrutasaṃhitā</title> +
-                     <!-- rubric, incipit, explicit, and finalRubric are given as examples --> +
-                     <textLang mainLang="sa-Newa">Sanskrit in Nepalese script.</textLang> +
-                     <!-- @mainLang can be "sa-Deva", "sa-Mlym", "sa-Telu", "sa-Newa", etc. See ISO 15924 for more details. --> +
-                     <note>In the transcription of 5.1, Harshal Bhat notes the following: Missing +
-                        verses: <list> +
-                           <item>SS.5.1.5cd </item><item>SS.5.1.5ab </item><item>SS.5.1.8cd +
-                              </item><item>SS.5.1.9 </item><item>SS.5.1.10 </item><item>SS.5.1.11ab +
-                              </item><item>SS.5.1.12cd </item><item>SS.5.1.13ab +
-                              </item><item>SS.5.1.14 </item><item>SS.5.1.15 </item><item>SS.5.1.16 +
-                              </item><item>SS.5.1.17ab </item><item>SS.5.1.22 +
-                              </item><item>SS.5.1.23cd </item><item>SS.5.1.24 +
-                              </item><item>SS.5.1.30ab </item><item>SS.5.1.33cd +
-                              </item><item>SS.5.1.34ab </item><item>SS.5.1.36ab +
-                              </item><item>SS.5.1.71ab </item><item>SS.5.1.72ab</item> +
-                        </list> Metre Break <list> +
-                           <item>SS.5.1.29 </item><item>SS.5.1.54 </item></list> According to KL 699 +
-                        concordance, the first chapters of SS 1,2,3,4 are missing. </note> +
-                  </msItem>+
  
-               </msContents+        <fileDesc
-                +            <titleStmt
-               <physDesc+                <title>MS Kathmandu KL 699: Kalpasthāna</title
-                  <objectDesc form="pothi"> +            </titleStmt
-                     <!-- @form can be "pothi", "book", scroll", etc. --> +            <publicationStmt
-                     <supportDesc material="palm-leaf" +                <p>Suśruta projectUniversity of Alberta</p
-                        ><!-- @material can be "paper", "industrial paper", "handmade paper", "palm-leaf", "palmyra palm-leaf", "talipot palm-leaf", "birch bark", "vellum", etc. --><!-- the following <foliation> tags are examples --></supportDesc+            </publicationStmt
-                  </objectDesc+            <sourceDesc> 
-                  <scriptDesc+                <msDesc>
-                     <scriptNote xml:id="script-śa-sa"><foreign xml:lang="sa"a</foreign> and +
-                           <foreign xml:lang="sa">sa</foreign> not distinguished.</scriptNote> +
-                     <!--                     this śa/sa equivalence may be wrong. Still checking2021-06-12  - DW --> +
-                  </scriptDesc+
-               </physDesc> +
-                +
-               <history> +
-                  <origin> +
-                     <origDate calendar="Nepal" when="0301">M Saṃvat 301 (878 CE).</origDate> +
-                     <!-- calendar can be "Vikrama", "Śaka", etc. Dates can be approximate or exact. --> +
-                  </origin> +
-               </history+
-            </msDesc> +
-         </sourceDesc> +
-       +
-      </fileDesc> +
-       +
-      <revisionDesc> +
-         <change when="2020-04-21" who="Harshal Bhatt">Transcription of 5.1.</change> +
-      </revisionDesc> +
-   </teiHeader>+
  
-   <text+                    <msIdentifier
-      <body+                        <placeName
-         <div n="5" type="sthāna">+                            <settlement>Kathmandu</settlement> 
 +                            <country>Nepal</country> 
 +                        </placeName> 
 +                        <institution>Kaiser Library</institution> 
 +                        <repository> 
 +                            <ref target="https://www.klib.gov.np/" 
 +                                >https://www.klib.gov.np/</ref> 
 +                        </repository> 
 +                        <collection>[collection]</collection> 
 +                        <idno>699</idno> 
 +                        <idno type="siglum">K</idno> 
 +                    </msIdentifier>
  
-            <div n="1" type="adhyāyaḥ">+                    <msContents> 
 +                        <summary>[description of manuscript]</summary> 
 +                        <msItem defective="true" n="1"
 +                            <!-- @defective: 'false' for complete, 'true' for incomplete --> 
 +                            <author role="author" xml:lang="sa">Suśruta</author> 
 +                            <title xml:lang="sa">Suśrutasaṃhitā</title> 
 +                            <!-- rubric, incipit, explicit, and finalRubric are given as examples --> 
 +                            <textLang mainLang="sa-Newa">Sanskrit in Nepalese 
 +                                script.</textLang> 
 +                            <!-- @mainLang can be "sa-Deva", "sa-Mlym", "sa-Telu", "sa-Newa", etc.  
 +                                See ISO 15924 for more details. -->
  
-               <!-- 143r:1 --> +                            <filiation corresp="#N">Nep</filiation>
-               <milestone unit="folio" n="143r.jpg"/>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.1">athāto nnapānarakṣākalpaṃ vyā ||</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.2">yathovāca bha<cb/>gavān dhanvantariḥ |</l>+                        </msItem>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.3">divodāsakṣitipatis tapodharmabhṛtāṃ varaḥ | +                    </msContents>
-                  <caesura/> +
-                  <unclear extent="7" reason="torn" unit="syllables">suśrutaprabhṛtāñ +
-                     chi</unclear><lb n="2"/>ṣyāṃ śaśāsāhata<pc> </pc>śāsanaḥ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.4">ripavo vikramākrāntāḥ sve vā syuḥ kṛtyatāṅ gatāḥ |<cb/> +                    <physDesc>
-                  <caesura/> +
-                  sisṛkṣavaḥ krodhaviṣaṃ vivaraṃ prāpya tādṛśaṃ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.5">viṣair hinyur akiñcijñaṃ nṛpatiṃ duṣṭacetasaḥ |</l>+                        <p resp="Harshal Bhatt" style="prose">In the transcription of 5.1, 
 +                            Harshal Bhatt notes the following: Missing verses: <list> 
 +                                <item>SS.5.1.5cd </item> 
 +                                <item>SS.5.1.5ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.8cd </item> 
 +                                <item>SS.5.1.9 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.10 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.11ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.12cd </item> 
 +                                <item>SS.5.1.13ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.14 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.15 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.16 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.17ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.22 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.23cd </item> 
 +                                <item>SS.5.1.24 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.30ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.33cd </item> 
 +                                <item>SS.5.1.34ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.36ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.71ab </item> 
 +                                <item>SS.5.1.72ab</item> 
 +                            </list> Metre Break <list> 
 +                                <item>SS.5.1.29 </item> 
 +                                <item>SS.5.1.54 </item> 
 +                            </list> According to KL 699 concordance, the first chapters of 
 +                            SS 1,2,3,4 are missing. </p>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.6">tasmād vaidyena sa<cb/>tataṃ viṣād rakṣyo narādhipaḥ |</l>+                        <p resp="Harshal Bhatt" style="prose"> In 5.4, <list> 
 +                                <item>verse no. 29-30 is given after 31</item> 
 +                                <item>32-33 are missing.</item> 
 +                                <item>In the KL 699, Metre Break at SS.5.4.20cd</item> 
 +                            </list></p>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.7">yasmāc cānityacittatvam aśvavat prathitaṃ nṛṣu | +                        <p> 
-                  <caesura/> +                            <note resp="Harshal Bhatt"> In 5.5, <list> 
-                  tasmān na vi<lb n="3"/>śvased rājā kadācid api kasya cit |</l>+                                    <item>Missing verses 23cd, 24ab, 25cd, 28cd, 33, 47cd, 
 +                                        51cd, 52, 54cd, 55, 58cd, 78cd, 79-83, 84cd, 
 +                                        85ab</item> 
 +                                    <item>Additions 58.1, 52.1,</item
 +                                    <item> Observations - KL 699 Metre break 7ab, 
 +                                        20cd</item
 +                                    <item> Missing 25</item> 
 +                                </list> 
 +                            </note> 
 +                        </p>
  
-               <xml:id="SS.5.1.8">kulīnamdhārmikaṃ snigdhamakṛśaṃ satatotthitaṃ |<cb/></l>+                        <objectDesc form="pothi"> 
 +                            <!-- @form can be "pothi", "book", scroll", etc. --> 
 +                            <supportDesc material="palm-leaf" 
 +                                ><!-- @material can be "paper", "industrial paper", "handmade paper", "palm-leaf", "palmyra palm-leaf", "talipot palm-leaf", "birch bark", "vellum", etc. --><!-- the following <foliation> tags are examples --></supportDesc> 
 +                        </objectDesc> 
 +                        <scriptDesc> 
 +                            <scriptNote xml:id="script-śa-sa"><foreign xml:lang="sa" 
 +                                    >śa</foreignand <foreign xml:lang="sa">sa</foreign> 
 +                                not distinguished.</scriptNote> 
 +                            <!--                     this śa/sa equivalence may be wrong. Still checking, 2021-06-12  - DW -->
  
-               <xml:id="SS.5.1.9"/>+                            <scriptNote xml:id="script-ba-va"><foreign xml:lang="ba" 
 +                                    >ba</foreign> and <foreign xml:lang="va">va</foreign> 
 +                                not distinguished.</scriptNote> 
 +                            <scriptNote xml:id="savarna-nasals"/> 
 +                            <!-- see https://github.com/chchch/upama/issues/87#issuecomment-2357860543 -->
  
-               <l xml:id="SS.5.1.10"/>+                        </scriptDesc>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.11">mahānase niyuñjīta vaidyan tadvidyapūjitaṃ |</l>+                    </physDesc>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.12">praśastadigdeśakṛtaṃ śucibhāṇḍāṃ mahacchuciḥ |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.13">parīkṣitastrīpuru<cb/>ṣaṃ bhavec cāpi mahānasaṃ |</l>+                    <history> 
 +                        <origin> 
 +                            <origDate calendar="Nepal" when="0301">M Saṃvat 301 (878 
 +                                CE).</origDate> 
 +                            <!-- calendar can be "Vikrama", "Śaka", etcDates can be approximate or exact--> 
 +                        </origin> 
 +                    </history> 
 +                </msDesc> 
 +            </sourceDesc>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.14"/>+        </fileDesc>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.15"/>+        <revisionDesc> 
 +            <change when="2020-04-21" who="Harshal Bhatt">Transcription of 5.1.</change> 
 +            <change when="2020-08-21" who="Madhusudan Rimal">Transcription of 
 +                5.2.</change> 
 +            <change when="2020-08-05" who="Madhusudan Rimal">Transcription of 
 +                5.3.</change> 
 +            <change when="2020-10-15" who="Harshal Bhatt">Transcription of 5.4.</change> 
 +            <change when="2020-10-27" who="Harshal Bhatt">Transcription of 5.5.</change> 
 +            <change when="2021-11-12" who="Harshal Bhatt">Added transcription of 
 +                5.7</change> 
 +            <change when="2021-11-23" who="Harshal Bhatt">Added transcription of 
 +                5.6</change> 
 +            <change when="2021-12-09" who="Harshal Bhatt">Added transcription of 
 +                5.8</change> 
 +            <change when="2024-07-31" who="Deepro Chakraborty">Added Zenodo links to the 
 +                folios and other minor corrections</change> 
 +            <change when="2025-03-31" who="Dominik Wujastyk">Removed the empty passage 
 +                tags so that these passages do not show up in the edition as being present 
 +                but empty.</change> 
 +        </revisionDesc> 
 +    </teiHeader>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.16"/>+    <text> 
 +        <body> 
 +            <div n="5" type="sthāna">
  
-               <l xml:id="SS.5.1.17">mahānasikavoḍhḍhāraḥ saupaudanika<unclear>dhū</unclear>pikāḥ +                <div n="1" type="adhyāya">
-                  |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.18">bhaveyu<lb n="4"/>r vaidyavaśagā ye cāpy anyetra kecanaḥ | +                    <!-- 143r:1 --> 
-                  <caesura/> +                    <milestone facs="143r.jpg" n="143r" ana="line 1" unit="folio"/>
-                  iṅgitajño manuṣyāṇāṃ vākceṣṭā mukha<cb/>vaikṛtaiḥ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.19">hānīyād viadātāram ebhir liṅgaiś ca buddhimān | +                    <l xml:id="SS.5.1.1">athāto nnapānarakṣākalpaṃ <abbr type="suspension" 
-                  <caesura/> +                            >vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex||</l>
-                  vivakṣa<unclear>ś ca hṛte</unclearpṛṣṭo nottaraṃ pratipadyate |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.20">apā<cb/>rthaṃ bahusaṅkīrṇṇaṃ bhāṣate cāpi mūḍhavat | +                    <l xml:id="SS.5.1.2">yathovāca bha<cb n="2"/>gavādhanvantariḥ |</l>
-                  <caesura/> +
-                  hasaty akasmād aṅgulīḥ sphoṭāya dvi<unclear extent="1reason="torn" unit="char" +
-                     >li</unclear>khe<lb n="5"/> mahīṃ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.21">vepathuś cānya bhavati trastaś cānyonyam īkate +                    <l xml:id="SS.5.1.3">divodāsakitipatis tapodharmabhṛtāṃ varaḥ 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  vivarṇṇavaktrāvyoma<cb/>mca nakhaiḥ kiñcicchin aty api |</l>+                        <unclear extent="7" reason="torn" unit="char" 
 +                            >suśru</unclear>tapramu<unclear>khāñ</unclearchi<lb n="2" 
 +                        />ṣyāṃ śaśāsāhata<pc> </pc>śāsanaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.22"/>+                    <l xml:id="SS.5.1.4">ripavo vikramākrāntāḥ sve vā syuḥ kṛtyatāṅ gatāḥ 
 +                            |<cb n="1"/
 +                        <caesura/> 
 +                        <cb n="1"/>sisṛkṣavaḥ krodhaviṣaṃ vivaraṃ prāpya tādṛśaṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.23">varttate viparītaś ca viṣadātā vicetanaḥ |</l>+                    <l xml:id="SS.5.1.5ab"> viṣair hiṃsyur akiñcijñaṃ nṛpatiṃ duṣṭacetasa 
 +                        | </l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.24"/> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.25">dantakāṣṭhennapāne ca tathābhyaṅgevale<cb/>khane | +                    <l xml:id="SS.5.1.6cd">tasmād vaidyena sa<cb n="2"/>tataṃ viṣād rakyo 
-                  <caesura/> +                        narādhipaḥ |</l>
-                  utsādane parīeke kaṣāye sānulepane |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.26">srukṣu vastreṣu śayyāsu kavacā<lb n="6"/>bharaṇeṣu ca +                    <l xml:id="SS.5.1.7">yasmāc cānityacittatvam aśvavat prathitaṃ nṣu | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  pādukāpādapīṭheṣu pṛṣṭheṣu gajavājināṃ |</l>+                         tasmān na vi<lb n="3"/>śvased rājā kadācid api kasya cit |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.27">viṣajuṣṭe<cb/>ṣu cānyeṣu dhūmanasyāñjanādiṣu | +                    <l xml:id="SS.5.1.8ab">kulīnam dhārmikaṃ snigdham akṛśaṃ satatotthitaṃ 
-                  <caesura/> +                            |<cb n="1"/></l>
-                  lakṣaṇāni pravakṣyāmi cikitsāñcāpy anantaraṃ ||</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.28">nṛpabhaktādbalindattaṃ<cb/> saviṣaṃ bhakṣayanti ye | 
-                  <caesura/> 
-                  tatraiva te vinaśyanti makṣikāvāyasādayaḥ |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.29">hutabhuktena<pb n="143v"/> cānnaṃ bhṛśañ caṭacaṭāyate | 
-                  <caesura/> 
-                  mayūrakaṇṭhapratimo jāyate cāpi duḥsahaḥ |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.30">cako<cb/>rasyākṣi vairāgyaṃ jāyate kṣipram eva tu |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.31">dṛṣṭvānnaṃ viṣasaṃsṛṣṭaṃ mriyate jīvajīvakaḥ | +                    <l xml:id="SS.5.1.11cd">mahānase niyuñjīta vaidyan tadvidyapūjitaṃ 
-                  <caesura/> +                        |</l>
-                  kokilaḥ svaravaikṛtyaṃ kro<cb/>ñcastu madamarcchati |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.32">hṛṣyenmayūramudvigne <unclear>krośete</unclear> śukasārike | +                    <l xml:id="SS.5.1.12ab">praśastadigdeśakṛtaṃ śucibhāṇḍāṃ mahacchuciḥ 
-                  <caesura/> +                        |</l>
-                  hasa kṣvelati cātya<lb n="2"/>rthaṃ kū<unclear extent="1" unit="char"/>jate +
-                  bhṛṅgarājakaḥ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.33">pṛṣato visṛjatyaśruṃ muñcate viṣṭā markaṭāḥ |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.34">upa<cb/>kiptasya nnasya vāṣpaiṇaurvvamudīyatā |</l>+                    <l xml:id="SS.5.1.13cd">parīkṣitastrīpuru<cb n="2"/>ṣaṃ bhavec pi 
 +                        mahānasaṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.35">hṛtpīḍā bhrāntanetratvaṃ śiroduḥkhañca jāyate | 
-                  <caesura/> 
-                  tatra nasyāñjate kuṣṭhaṃ lā<cb/>majjaṃ naladaṃ madhuḥ |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.36">hṛdicandanalepaś ca tathā sukhamavāpnuyā|</l>+                    <l xml:id="SS.5.1.17cd">mahānasikavoḍhḍraḥ saupodanika<pc 
 +                        > </pc>pūpikāḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.37">pāṇiprāptaṃ pā<lb n="3"/>ṇidāhaṃ nakhaśātaṅkaroti ca +                    <l xml:id="SS.5.1.18">bhaveyu<lb n="4"/>r vaidyavaśagā ye cāpy anye 
-                  <caesura/> +                        tra kecanaḥ 
-                  tatra pralepaḥ śmendragopasomotpalāni ca |</l>+                        <caesura/> 
 +                         iṅgitajño manuṣāṃ vākceṣṭāmukha<cb n="1"/>vaikṛtaiḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.38">sa cetpramādānmohādvā tadbhuṃkte bhojanaṃ yadi +                    <l xml:id="SS.5.1.19">jānīyād viṣadātāram ebhir liṅgaiś ca buddhimā
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  tatosyāṣṭhīlavajjihvā jāyate rasavedanī |</l>+                         vivakṣur muhyate pṛṣṭo nottaraṃ pratipadyate |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.39">tudyate dahyate cā<cb/>pi śleṣmā cāsya prasicyate +                    <l xml:id="SS.5.1.20">apā<cb n="2"/>rthaṃ bahusaṅkīrṇṇaṃ bhāṣate pi 
-                  <caesura/> +                        mūḍhavat 
-                  tatra vāṣperitaṃ karma yac ca syād dantakāṣhikaṃ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         hasaty akasmād aṅgulīḥ sphoāyed vi<unclear extent="1" 
 +                            reason="smudged" unit="char">li</unclear>khe<lb n="5"/>d mahī 
 +                        |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.40">mūrcchāṃ cha<lb n="4"/>rdiṃ roaharṣamādhmānaṃ dāham eva ca +                    <l xml:id="SS.5.1.21">vepathuś cāsya bhavati trastaś cānyo nyam īkate 
-                  <caesura/> +                        
-                  indriyāṇāñ ca vaikṛtyaṃ kuryād āmāśayaṃ<cb/> gataṃ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         vivarṇavaktro dhyāma<cb n="1"/>ś ca nakhaiḥ kiñcic chinaty api 
 +                        |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.41">tatrāśu madanālāvuvimvīkośātakīphalaiḥ | 
-                  <caesura/> 
-                  chardanaṃ dadhyudaśvibhyām athavā tāṇḍulāmvunā |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.42">dāhaṃ mūrcchā<cb/>matīsāraṃ tṛṣṇām indriyavaikṛtaṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.23">varttate viparītaś ca viṣadātā vicetanaḥ |</l>
-                  <caesura/> +
-                  <unclear extent="1" unit="syllables">bhū</unclear>ṭopaṃ pāṇḍutāṃ kāryaṃ +
-                  kuryātpakvāśayaṃ ga<unclear extent="1" reason="torn" unit="char">taṃ</unclear></l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.43">tatra nīlīphalaṃ <unclear>śukaṃ</unclearsasarpiṣkaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.25">dantakāṭhe nnapāne ca tathābhyaṅge vale<cb 
-                  virecanaṃ +                            n="2"/>khane 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  dadhnā dūṣīviṣāriś ca peyo madhu<cb/>sapāyataḥ |</l>+                         utsādane parīṣeke kaṣāye sānulepane |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.44">dravadravyeṣu sarveṣu kṣīramadyodakādiṣu | +                    <l xml:id="SS.5.1.26">srakṣu vastreṣu śayyāsu kavacā<lb n="6" 
-                  <caesura/> +                        />bharaṇeṣu ca 
-                  bhavanti vividhā rājyaḥ phenavadvudajanma ca |</l>+                        <caesura/> 
 +                         pādukāpādapīṭheṣu pṛṣṭheṣu gajavājināṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.45">chā<cb/>yā tra na dṛśyante dṛśyante yadi vā punaḥ +                    <l xml:id="SS.5.1.27">viṣajuṣṭe<cb n="1"/>ṣu nyeṣu 
-                  <caesura/> +                        dhūmanasyāñjanādiṣu 
-                  bhavanti vikṛtā chidrās tanvyo vā vikṛtā<lb n="6"/>s tathā |</l>+                        <caesura/> 
 +                         lakṣaṇāni pravakṣyāmi cikitsāñ cāpy anantaraṃ ||</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.46">śākasūpāṃ<unclear extent="1" unit="char"/>sāni klinnāni +                    <l xml:id="SS.5.1.28">nṛpabhaktād balin dattaṃ<cb n="2"/> saviṣaṃ 
-                  virasāni ca +                        bhakṣayanti ye 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  sadyaḥ paryuśitānīva<cb/> vigandhīni bhavanti ca |</l>+                         tatraiva te vinaśyanti makṣikāvāyasādayaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.47">gandhavarṇṇarasair hīnāḥ sarve bhakṣyāḥ phalāni ca | +                    <l xml:id="SS.5.1.29">hutabhuk tena <pb facs="143v IMG_0013.JPG" 
-                  <caesura/> +                            n="143v"/><lb n="1"/>cānne<add place="below">na</addbhṛśañ 
-                  pakvānyāśuḥ praku<unclear>rva</unclear>nte pākamā<cb/>māni yānti ca |</l>+                        caṭacaṭāyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mayūrakaṇṭhapratimo jāyate cāpi duḥsahaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.48">viśīryante kūrcakastu dantakāṣṭhagate viṣe | +                    <l xml:id="SS.5.1.30cd">cako<cb n="1"/>rasyākivairāgyaṃ jāyate 
-                  <caesura/> +                        kipram eva tu |</l>
-                  jihvādantauṭhamāṃ<unclear extent="2" reason="torn" unit="syllables" +
-                     >seu</unclear><pb n="144r"/> śvayathuś copajāyate |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.49">athāsya dhātakīpupajam vvāmrāsthiharīkakaiḥ | +                    <l xml:id="SS.5.1.31">dṛṭvānnaṃ viṣasaṃsṛṣṭaṃ mriyate jīvajīvakaḥ | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  sakṣaudraiḥ<cb/> pracchite śophe kartavyaṃ pratisāraṇaṃ |</l>+                         kokilaḥ svaravaikṛtyaṃ kro<cb n="2"/>ñcas tu madam arcchati |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.50">athavāṅkauṇṭhamūlāni tvacaḥ saptachadasya vā | +                    <l xml:id="SS.5.1.32">hṛṣyen mayūras tūdvigne 
-                  <caesura/> +                            <unclear>krośete</unclear> śukasārike | 
-                  śi<unclear></unclear>ṣamāṣakāś pi karta<cb/>vyaṃ pratisāraṇaṃ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         haṃsa kvelati tya<lb n="2"/>rthaṃ kū<gap extent="1" 
 +                            reason="insertion in the line above" unit="char"/>jate 
 +                        bhṛṅgarājakaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.51">jihvānirlekhakavalau dantakāṣṭhavadādiśet | +                    <l xml:id="SS.5.1.33ab"><unclear>pṛ</unclear>ṣabho visṛjaty raṃ 
-                  <caesura/> +                        muñcate viṭ ca markaṭaḥ |</l>
-                  picchalo vahulo<lb n="2"/>bhyaṅgo vivarṇaś ca viṣānvitaḥ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.52">sphoṭajanmarujāsrāvastvakpākaḥ sveda<unclear>me</unclear>va ca |<cb/> 
-                  <caesura/> 
-                  dāraṇañcāpi māṃsānāmabhyaṅge viṣadūṣite |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.53">tatra sītāmvusiktasya kartavyam anulepanaṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.34cd">upa<cb n="1"/>kṣiptasya cānnasya vāṣpeordhvam 
-                  <caesura/> +                        udīyatā |</l>
-                  candanantagaraṃ kuṣṭhamu<cb/>śīraṃ veupatrikā |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.54">somavalyamtā śvetā padmaṃ kālīyakan tathā | +                    <l xml:id="SS.5.1.35">htpīḍā bhrāntanetratvaṃ śiroduḥkhañ ca jāyate 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  kapittharasa<unclear>mū</unclear><lb n="3"/>trābhyāṃ pālaṃ tac ca pūjyate |</l>+                         tatra nasyāñjane kuṣṭhaṃ lā<cb n="2"/>majjaṃ naladaṃ madhuḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.55">utsādane parīṣeke kaṣāye sānulepane | 
-                  <caesura/> 
-                  śayyā<cb/>vastratanutreṣu vidhyādabhyaṅgavadbhiṣak |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.56">keśaśātaḥ śiroduḥkhaṃ khebhyaś ca rudhirāgamaḥ | 
-                  <caesura/> 
-                  granthijanmottamāṅge ca<cb/>viṣajuṣṭevalekhane |</l> 
  
-               <l xml:id="SS.5.1.57">tatra pralepo vahuśo bhāvitā kṛṣṇamṛttikā | +                    <l xml:id="SS.5.1.36cd">hṛdi candanalepaś ca tathā sukham avāpnuyāt 
-                  <caesura/> +                        |</l>
-                  ṛṣyapi<unclear extent="1" reason="torn" unit="char">tta</unclear>ghṛ<lb n="4" +
-                  />taśyāmāpālindītaṇḍulīyakaiḥ |</l>+
  
-               <l xml:id="SS.5.1.58">gomayasvaraso vāpi hito vā mālatī ra<cb/>saḥ +                    <l xml:id="SS.5.1.37">pāṇiprāptaṃ pā<lb n="3"/>ṇidāhaṃ nakhaśātaṅ 
-                  <caesura/> +                        karoti ca 
-                  raso mūṣikakarṇyā vā dhūmo vāgārasaṃjñitaḥ ||</l>+                        <caesura/> 
 +                         tatra pralepaḥ śmendra<pc> </pc>gopa<pc> </pc>somotpalāni ca 
 +                        |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.59">śirobhyaṅgaḥ śirastrāṇaṃ snānamuṣṇīṣam eva ca +                    <l xml:id="SS.5.1.38">sa cet pramādān mohād vā tad bhukte bhojanaṃ 
-                  <caesura/> +                        yadi 
-                  srajaś ca <cb/> viṣasaṃsṛṣṭāḥ sādhayed avalekhanā<del>va</del>|</l>+                        <caesura/> 
 +                         tato syāṣṭhīlavaj jihvā jāyate rasavedanī |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.60">mukhālepe mukhaśyāvaṃ yuktam abhyaṅgala<lb n="5"/>kaṇaiḥ +                    <l xml:id="SS.5.1.39">tudyate dahyate cā<cb n="2"/>pi ślemā cāsya 
-                  <caesura/> +                        prasicyate 
-                  padminīkaṇakaprakhyaiḥ kaṇṭakaiś copacīyate |</l>+                        <caesura/> 
 +                         tatra vāṣperitaṃ karma yac ca syād dantakāṣhikaṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.61">tatra kṣaudraghṛtaṃ<cb/> pānamālepaś candanaṃ ghṛtaṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.40">mūrcchā ccha<lb n="4"/>rdiṃ romaharṣam ādhmāna 
-                  <caesura/> +                        dāham eva ca 
-                  payasyā madhukā phañjī vandhujīva punarṇavā ||</l>+                        <caesura/> 
 +                         indriyāṇāñ ca vaikṛtyaṃ kuryād āmāśayaṃ<cb n="1"/> gataṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.62">asvāsthyam kuñjarādīnāṃ lāśra<cb/>vaṇam eva ca +                    <l xml:id="SS.5.1.41">tatrāśu madanālāvuvimvīkośātakīphalaiḥ 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  yātuś ca sphoṭa<unclear extent="6" unit="syllables"/>mehragudeṣv atha |</l>+                         chardanaṃ dadhyudaśvibhyām athavā tāṇulāmvunā |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.63">tatrābhyagavadāya<lb n="6"/>ṭe yātrivāhanayoḥ kriyāṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.42">dāhaṃ mūrcchā<cb n="2"/>m atīsāraṃ tṛā
-                  <caesura/> +                        indriyavaikṛtaṃ | 
-                  śoitāgamanaṃ khebhyaḥ śirorukkaphasaṃ<cb/>śravaḥ | </l>+                        <caesura/> 
 +                         āṭopaṃ pāḍutāṃ kārśyaṃ kuryāt pakvāśayaṃ gata<unclear extent="1" 
 +                            reason="torn" unit="char">ṃ</unclear></l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.64">nasyadhūmagate liṅgam indriyāṇāñ ca vaikṛtaṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.43"><lb n="5"/>tatra nīlīphalaṃ śreṣṭhaṃ sasarpiṣkaṃ 
-                  <caesura/> +                        virecanaṃ | 
-                  tatra sarpirgavādīnāṃ dugdhaiḥ sātiviaiḥ śritaṃ |<cb/></l>+                        <caesura/> 
 +                         dadhnā dūṣīviāriś ca peyo madhu<cb n="1"/>samāyutaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.65">nasyaṃ pānañca vihitaṃ śītaṃ samadayantikaṃ |+                    <l xml:id="SS.5.1.44">dravadravyeṣu sarveṣu kṣīramadyodakādiṣu 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  gandhahānirvivarṇṇatvaṃ puṣpāṇāṃ mlā<lb n="7"/>natā tathā |</l>+                         bhavanti vividhā rājyaḥ phenabudbudajanma ca |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.66">jighrataś ca śiroduḥkhaṃ ripūrṇṇe ca locane +                    <l xml:id="SS.5.1.45">chā<cb n="2"/>yā cātra na dṛśyante dṛśyante yadi 
-                  <caesura/> +                        vā punaḥ 
-                  ta<cb/>treṣṭaṃ vāṣpikaṃ karma mukhālepe ca ya smṛtaṃ ||</l>+                        <caesura/> 
 +                         bhavanti vikṛtā chidrās tanvyo vā vikṛtā<lb n="6"/>s tathā |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.67">karṇṇatailagate śrotre vaikṛtyaṃ śophavedanā | +                    <l xml:id="SS.5.1.46">śākasūpāṇa<pc> </pc>māṃsāni klinnāni virasāni 
-                  <caesura/> +                        ca 
-                  karṇṇaśrāvaś ca ta<cb/>trāśuḥ kartavyaṃ pratipūraṇaṃ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         sadyaḥ paryuśitāva<cb n="1"/> vigandhīni bhavanti ca |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.68">svaraso vahuputrāyāḥ<unclear extent="1" reason="torn" +                    <l xml:id="SS.5.1.47">gandhavarṇṇarasair hīnāḥ sarve bhakṣyāḥ phalāni 
-                     unit="pada"/><pb n="144v"/> +                        ca | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  somavalkarasaś cāpi suśīto hitamiṣyate |</l>+                         pakvāny āśuḥ prakuthyante pākam ā<cb n="2"/>māni yānti ca |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.69">aśrūpadeho dāhaś ca veda<cb/>nādṛṣṭivibhramaḥ +                    <l xml:id="SS.5.1.48">viśīryante kūrcakas tu dantakāṣṭhagate viṣe 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  añjane viṣasaṃsṛṣṭe bhavedāndhyamathāpi vā |</l>+                         jihvādantauṣṭhamāṃ<unclear extent="2" reason="torn" unit="char" 
 +                            >seṣu</unclear> 
 +                        <pb facs="144r IMG_0010.JPG" n="144r"/><lb n="1"/>śvayathuś 
 +                        copajāyate |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.70">tatra sadyo ghṛtaṃ peyaṃ tarpaṇe ca samāgadhaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.49">athāsya dhātakīpuṣpa<pc 
-                  <caesura/> +                            > </pc>jamvvāmrāsthi<pc> </pc>harīkakaiḥ 
-                  a<cb/>ñjanaṃ meṣaśṛṅgasya niryāso varuasya ca |</l>+                        <caesura/> 
 +                         sakṣaudraiḥ<cb n="1"/> pracchite śophe kartavyaṃ pratisāraaṃ 
 +                        |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.71">kapitthameṣaśṛga<unclear extent="9" reason="torn" +                    <l xml:id="SS.5.1.50">athavākollamūlāni tvacaḥ saptachadasya vā | 
-                     unit="syllables"/></l>+                        <caesura/> 
 +                         śirīṣamāṣakād vāpi karta<cb n="2"/>vyaṃ pratisāraṇaṃ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.72">śophaḥ svāpas tathā srāvaḥ pādayoḥ sphoṭajanma ca |</l>+                    <l xml:id="SS.5.1.51">jihvānirlekhakavalau dantakāṣṭhavad ādiśet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         picchalo vahalo <lb n="2"/>bhyaṅgo vivarṇaś ca viṣānvitaḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.73">bhavanti viṣaduṣṭābhyāṃ<cb/> pādukābhyāmasaṃśayaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.52">sphoṭā<pc> </pc>janmarujāsrāvas tvakpākaḥ 
-                  <caesura/> +                            sveda<unclear>m e</unclear>va ca |<cb n="1"/> 
-                  upānatpādapīṭhāni pādukābhyāṃ prasādhayet |</l>+                        <caesura/> 
 +                         dāraṇañ cāpi māṃsānām abhyaṅge viṣadūṣite |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.74">bhūṣaṇāni hatārcīṣi na vibhānti yathā<cb/> purā +                    <l xml:id="SS.5.1.53">tatra sītāmvusiktasya kartavyam anulepanaṃ | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  svāni sthānāni hanyuś ca dāhapākāvadāruṇaiḥ |</l>+                         candanan tagaraṃ kuṣṭham u<cb n="2"/>śīraṃ veṇupatrikā |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.75">pādukābhūṣaṇeṣūktamabhyaga<lb n="3"/>vidhimācaret | +                    <l xml:id="SS.5.1.54">somavalyamṛtā śvetā padmaṃ kālīyakan tathā | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  viṣopasargau vāṣpādirbhūṣaṇānto ya īritaḥ |</l>+                         kapittharasapa<lb n="3"/>trābhyāṃ pāṇa<add place="bottom" 
 +                            resp="scribe">m e</add>tac ca jyate |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.76">upadravāṃ<cb/>statra vīkya vidadhīta cikitsitaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.55">utsādane parīṣeke kaṣāye sānulepane 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  mahāsugandhamagadaṃ yaṃ pravakyāmi tambhiṣak |</l>+                         śayyā<cb n="1"/>vastratanutreu vidyād abhyaṅgavad bhiṣak |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.77">pānālepananasyeṣu vidadhī<cb/>tāñjaneṣu ca || +                    <l xml:id="SS.5.1.56">keśaśātaḥ śiroduḥkhaṃ khebhyaś ca rudhirāgamaḥ | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  virecanāni tīkṇāni kuryātpracchardanāni ca |</l>+                         granthijanmottamāṅge ca <cb n="2"/>viajuṣṭe valekhane |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.78">śirāś ca vyadhayet<unclear>prāptā</unclear><lb n="4"/> prāptaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.57">tatra pralepo vahuśo bhāvitā kṛṣṇamṛttikā | 
-                  visrāvaṇaṃ yadi | +                        <caesura/> 
-                  <caesura/> +                         ṛkṣapi<unclear extent="1" reason="torn" unit="char" 
-                  mūṣikājaruhā vāpi haste vaddhā tu bhūpateḥ |</l>+                            >tta</unclear>ghṛ<lb n="4"/>ta<pc> </pc>śyāpālindī<pc 
 +                        > </pc>taṇḍulīyakaiḥ |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.79">karo<cb/>ti nirviṣaṃ sarvamannaṃ viṣasamāyutaṃ +                    <l xml:id="SS.5.1.58">gomayasvaraso vāpi hito vā mālatīra<cb n="1" 
-                  <caesura/> +                        />saḥ 
-                  hṛdayāvaraaṃ nityaṃ kuryāc ca mitramadhyagaḥ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         raso mūṣikakaryā vā dhūmo vāgārasaṃjñitaḥ ||</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.80">pivedghṛtamajeyākhyama<cb/>mṛtaṃ cāpy +                    <l xml:id="SS.5.1.59">śiro 'bhyaṅgaḥ śirastrāṇaṃ snānam uṣṇīṣam eva ca 
-                     a<unclear>nūktavān</unclear> +                        
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  sarpiḥ kaudraṃ dadhipayaḥ pivedvā śītalañjalaṃ |</l>+                         srajaś ca <cb n="2"/> viasasṛṣṭāḥ sādhayed 
 +                            avalekhanā<del>va</del>|</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.81">godhāmayū<lb n="5"/>ranakulāṃ pṛatā hariānapi +                    <l xml:id="SS.5.1.60">mukhālepe mukhaśyāvaṃ yuktam abhyaṅgala<lb n="5" 
-                  <caesura/> +                        />kaaiḥ 
-                  viṣaghnānāñca satataṃ rasāsteṣāṃ pive<cb/>dapi |</l>+                        <caesura/> 
 +                         padminīkaṇṭaka<pc> </pc>prakhyaiḥ kaṇṭakaiś copacīyate |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.82">godhānakulamāṃseṣu hariṇasya ca vuddhimāṃ | +                    <l xml:id="SS.5.1.61">tatra kṣaudraghṛtaṃ<cb n="1"/> pānam ālepaś 
-                  <caesura/> +                        candanaṃ ghṛtaṃ | 
-                  dadyātsupiṣṭāṃ pālindīṃ madhukaṃ śarkarantathā |</l>+                        <caesura/> 
 +                         payasyā madhukā phañjī vandhujīva punarṇṇavā ||</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.83">śarka<cb/>rātiviṣe deye māyūre samahauṣadhe +                    <l xml:id="SS.5.1.62"> asvāsthyaṅ kuñjarādīnāṃ lālāsra<cb n="2"/>vaṇam 
-                  <caesura/> +                        eva ca 
-                  pārṣate cāpi deyā syuḥ pippalyaḥ sama<lb n="6"/>hauadhāḥ |</l>+                        <caesura/> 
 +                         yātuś ca sphoṭa<unclear>naṃ</unclear>māsrāvau muṣka<pc 
 +                            > </pc>meḍhra<pc> </pc>gudev atha |</l>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.84">sakaudraḥ saghṛtaḥ <unclear>śī</unclear>taḥ nimvayūṣa hitas +                    <l xml:id="SS.5.1.63">tatrābhyaṃgavad āca<lb n="6"/>ṭe yātrivāhanayo 
-                  tathā | +                        kriyāṃ | 
-                  <caesura/> +                        <caesura/> 
-                  viṣāghnā<cb/>ni ca seveta bhakṣyabhojyāni vuddhimān |</l>+                         śoṇitāgamanaṃ khebhyaḥ śiroruk kaphasaṃ<cb n="1"/>sravaḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.64">nasyadhūmagate liṅgam indriyāṇāñ ca vaikṛtaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tatra sarpirgavādīnāṃ dugdhaiḥ sātiviṣaiḥ śritaṃ |<cb n="2"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.65">nasyaṃ pānañ ca vihitaṃ śītaṃ samadayantikaṃ || 
 +                        <caesura/
 +                         gandhahānir vivarṇṇatvaṃ puṣpāṇāṃ mlā<lb n="7"/>natā tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.66">jighrataś ca śiroduḥkhaṃ vāripūrṇṇe ca locane | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ta<cb n="1"/>treṣṭaṃ vāṣpikaṃ karma mukhālepe ca yat smṛtaṃ 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.67">karṇṇatailagate śrotre vaikṛtyaṃ śophavedanā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         karṇṇāsrāvaś ca ta<cb n="2"/>trāśuḥ kartavyaṃ pratipūraṇaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.68">svaraso vahuputrāyāḥ <gap extent="8" 
 +                            reason="torn" unit="char"/><pb n="144v"/><lb n="1"/>taṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         somavalkarasaś cāpi suśīto hitam iṣyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.69">aśropadehau dāhaś ca veda<cb n="1"/>nā 
 +                        dṛṣṭivibhramaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         añjane viṣasaṃsṛṣṭe bhaved āndhyam athāpi vā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.70">tatra sadyo ghṛtaṃ peyaṃ 
 +                            tarpa<unclear>ṇai</unclear> ca samāgadhaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         a<cb n="2"/>ñjanaṃ meṣaśṛṅgasya niryāso varuṇasya ca |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.71cd">kapittha<pc> </pc>meṣaśṛṅga<gap extent="9" 
 +                            reason="torn" unit="char"/></l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.72cd">śophaḥ svāpas tathā srāvaḥ pādayoḥ sphoṭajanma 
 +                        ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.73">bhavanti viṣaduṣṭābhyāṃ<cb n="1"/> pādukābhyām 
 +                        asaṃśayaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         upānatpādapīṭhāni pādukābhyāṃ prasādhayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.74">bhūṣaṇāni hatārcīṃṣi na vibhānti yathā<cb n="2" 
 +                        /> purā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         svāni sthānāni hanyuś ca dāhapākāvadāruṇaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.75">pādukābhūṣaṇeṣūktam abhyaṃga<lb n="3"/>vidhim 
 +                        ācaret | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣopasargo vāṣpādir bhūṣaṇānto ya īritaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.76">upadravāṃ<cb n="1"/>s tatra vīkṣya vidadhīta 
 +                        cikitsitaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mahāsugandham agadaṃ yaṃ pravakṣyāmi tam bhiṣak |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.77">pānālepananasyeṣu vidadhī<cb n="2"/>tāñjaneṣu ca 
 +                        || 
 +                        <caesura/> 
 +                         virecanāni tīkṣṇāni kuryāt pracchardanāni ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.78">śirāś ca vyadhayet prāptāḥ<lb n="4"/> prāptaṃ 
 +                        visrāvaṇaṃ yadi | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mūṣikājaruhā vāpi haste vaddhā tu bhūpateḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.79">karo<cb n="1"/>ti nirviṣaṃ sarvam annaṃ 
 +                        viṣasamāyutaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         hṛdayāvaraṇaṃ nityaṃ kuryāc cāmitramadhyagaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.80">pived ghṛtam ajeyākhyam a<cb n="2"/>mṛtaṃ cāpy 
 +                        abhuktavān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarpiḥ kṣaudraṃ dadhi payaḥ pived vā śītalañ jalaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.81">godhāmayū<lb n="5"/>ranakulāṃ pṛṣatā hariṇān api 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣaghnānāñ ca satataṃ rasās teṣāṃ pive<cb n="1"/>d api |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.82">godhānakulamāṃseṣu hariṇasya ca vuddhimāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dadyāt supiṣṭāṃ pālindīṃ madhukaṃ śarkaran tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.83">śarka<cb n="2"/>rātiviṣe deye māyūre 
 +                        samahauṣadhe | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pārṣate cāpi deyā syuḥ pippalyaḥ sama<lb n="6"/>hauṣadhāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.84">sakṣaudraḥ saghṛtaḥ śītaḥ nimvayūṣa hitas tathā 
 +                        
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣāghnā<cb n="1"/>ni ca seveta bhakṣyabhojyāni vuddhimān |</l
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.85">pippalīmadhukakṣaudraśarkarekṣurasāmvubhiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         cchardayed guptahṛdayo yadi<cb n="2"/> pītaṃ bhaved viṣam iti || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.1.colophon">kalpe 1 || ❈ ||</l> 
 +                </div> 
 + 
 +                <div n="2" subtype="adhyāya"> 
 + 
 + 
 +                    <milestone facs="144v IMG_0011.JPG" n="144v" ana="line 6" unit="folio"/> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.1">athātaḥ sthāvara<pc> </pc>viṣavijñānīyaṃ <abbr 
 +                            type="suspension">vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.3"><lb n="7"/>sthāvaraṃ jaṅgamaṃ caiva dvividhaṃ 
 +                        viṣam ucyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daśādhiṣṭhānam ādyan tu dvitīyāṃ ṣo<cb n="1"/>ḍaśāśrayaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.4">mūlaṃ patraṃ phalaṃ puṣpaṃ tvak kṣīraṃ sāram eva 
 +                        ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         niryāso dhātavaś caiva kandañ ca daśamaṃ smṛtaṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5a" style="prose"><cb n="2"/>tatra 
 +                            klītakāśvamāraka<pc> </pc>guñjā<pc> </pc>subhaṅgurā<pc 
 +                            > </pc>karaṭā<pc> </pc>vidyucchikhānanta<pc> </pc>vijayā cety 
 +                        aṣṭau <pb facs="145r IMG_0081.JPG" n="145r"/><lb n="1"/>mūlaviṣāṇi 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5b" style="prose"> viṣapatrikā<pc 
 +                            > </pc>lamvaradā<pc> </pc>karambha<pc> </pc>mahākarambhādīni 
 +                            patraviṣā<cb n="1"/>ṇi ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5c" style="prose">kumudavati<pc 
 +                            > </pc>reṇuka<pc> </pc>kuruvaka<pc> </pc>veṇuka<pc> </pc>karañ 
 +                        ca mahākarambha<pc> </pc>nandanā<pc> </pc>kākādīni 
 +                            guñjārūṣkara<pc> </pc>viṣavedikādīnāṃ pha<cb n="2"/>lāni 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5d" style="prose"> ullika<pc> </pc>reṇu<pc 
 +                            > </pc>karambha<pc> </pc>mahākarambhādīnāṃ puṣpāṇi |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5e" style="prose"> vallija<pc 
 +                            > </pc>karaghāṭaka<pc> </pc>ka<lb n="2"/>rambha<pc 
 +                            > </pc>nārā<unclear>ca</unclear>kādīnāṃ tvkasāraniryāsāḥ |</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5f" style="prose"> kumudavati<pc 
 +                            > </pc>dantī<pc> </pc>snuhā<pc> </pc>jālinī<pc> </pc>prabhṛ<cb 
 +                            n="1"/>tīnāṃ kṣīrāṇi |</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5g" style="prose"> haritāla<pc 
 +                            > </pc>phenāśma<pc> </pc>bhasma<pc> </pc>rakṣe<pc 
 +                        > </pc>prabhṛtīni dhātuviṣāṇi |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.5h" style="prose"> kālakuṭā<pc 
 +                            > </pc>vatsanābha<pc> </pc>sarṣapa<pc> </pc>kapālaka<pc 
 +                            > </pc><cb n="2"/>kardamaka<pc> </pc>vairāṭaka<pc 
 +                            > </pc>mustakā<pc> </pc>mahāviṣa<pc> </pc>puṣḍarīka<pc 
 +                            > </pc>mūlaka<pc> </pc>hālāhala<pc> </pc>śṛṃgī<pc 
 +                            > </pc>markaṭā<lb n="3"/>dīnāṃ kandāḥ |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.7">udveṣṭanam mūlaviṣaiḥ pralāpo moha eva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jṛmbhaṇodveṣṭa<cb n="1"/>naṃ śvāsāḥ jñeyāḥ patraviṣair nṛṇāṃ 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.8">muṣkaśophaḥ phalaviṣaiḥ | dāhodveṣṭanam eva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhavet puṣpaviṣaiś chardi<cb n="2"/>r ādhmānaṃ svāpam eva ca 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.9">tvaksāraniryāsaviṣair upayuktair bhavanti ha | 
 +                        <caesura/> 
 +                         āsya<pc> </pc>daurgandhya<pc> </pc>pā<lb n="4"/>ruṣya<pc 
 +                            > </pc>śirorukkapha<pc> </pc>saṃsravāḥ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.10">phenāgamaḥ kṣīraviṣair viḍbhede gurujihvatā | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <cb n="1"/>hṛtpīḍanan dhātuviṣair mūrcchā dāhaś ca tāluni |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.11">prāye<add place="lower-margin">ṇa</add> 
 +                        kālaghātīni viṣāṇy etāni nirdiśet || 
 +                        <caesura/> 
 +                         kandajāni tu tī<cb n="2"/>kṣṇāni teṣām vakṣyāmi vistaraṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.12">sparśājñānaṃ kālakūṭe vepathuś ca sudāruṇaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <lb n="5"/>grīvāstambho vatsanābhe pītaviṇmūtratā tathā |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.13">sārṣape vāyuvaiguṇyam ānā<cb n="1"/>ho 
 +                        granthijanma ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         grīvādaurvalyavāksaṃgau pālakena bhavanti ha |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.14">prase<add place="line-below">kaḥ</add> 
 +                        kardamākhyena viḍbhedo kṣṇoś ca pītatā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vairāṭakenāṅgaduḥkhaṃ śirorogaś ca jāyate |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.15">gātrastambho vepathuś ca mustākena pra<metamark 
 +                            cert="low" place="above">.</metamark><lb n="6"/>kīrtitau | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mahāviṣeṇāṅgasādaḥ | dāhodaravivṛddhayaḥ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.16">puṇḍa<cb n="1"/>rīke na raktatvam akṣṇor vṛddhis 
 +                        tathodare | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mūlakenāṅgavaivarṇyaṃ gātrastambhaś ca jāyate |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.17">dhyāmaś cire<cb n="2"/>ṇocchvasiti naro 
 +                        hālāhalena tu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śṛṅgīviṣeṇa hṛdaye granthiśūlodbhavo bhṛśaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.18ab"><lb n="7"/>markaṭenotplavaty ū<cb n="1" 
 +                        />rdhvaṃ hasaty api daśaty api |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.18cd"> kandajāny ugravīryāṇi yāny uktāni trayodaśaḥ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jñeyāny uktāni kuśalair yuktā<cb n="2"/>ni daśabhi<pb 
 +                            facs="145v IMG_0082.JPG" n="145v"/><lb n="1"/>r guṇaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.19cd"> rūkṣam uṣṇañ ca tīkṣṇañ <unclear>ca</unclear> 
 +                        sūkṣmam āśu<add resp="m. sec." cert="medium">r</add> vyavāyi ca 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.20">vikāsi viśadañ caiva laghv apā<cb n="1"/>ki ca 
 +                        te daśaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tad raukṣyāt kopayed vātam auṣṇyāt pittaṃ saśoṇitaṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.21">taikṣṇyān matim mohayati marmavandhāñ chinatti 
 +                        ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         saukṣmyā<cb n="2"/>c charīrāvayavān praviśed vikriyeta ca |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.22">aviśuddham āśu tad dh<add resp="m. sec." 
 +                            cert="high">i</add>nt<add resp="m. sec." cert="high">i</add> 
 +                        vyavāyāt prakṛtiṃ bhajet | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <lb n="2"/>vikāsitvād anuviśed doṣān dhātūn malān api|</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.23">vaiśadyāc cāsaktagatir duścikitsañ ca <cb n="1" 
 +                        />lāghavāt | 
 +                        <caesura/> 
 +                         durnirharam apākitvāt tasmāt kleśayate ciraṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.24">sthāvarañ jaṅgamam vāpi kṛtri<metamark 
 +                            cert="low" place="above">.</metamark><lb n="2"/>maṃ vāpi yad 
 +                        viṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sadyo <cb n="2"/>mārayate martyaṃ jñeyan daśaguṇa<unclear>n tu 
 +                            tat</unclear> |</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.25cd">jīrṇam viṣaghnauṣadhibhir hatam vā 
 +                            dāvāgnivā<lb n="3"/>tātapaśoṣitam vā |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.26">svabhāvato vā guṇaviprahīṇaṃ <choice> 
 +                            <corr>vi</corr> 
 +                            <orig ana="unclear"/> 
 +                        </choice>śaṃ hi dūṣīviṣatām upaiti | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <cb n="2"/>vīryālpabhāvād avibhāvanīyaṃ kaphāvṛtatvāt 
 +                        sucirānuvandhi |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.27">tenārdito bhinna<pc> </pc>purīśa<pc> </pc>varṇo 
 +                            vidagdha<pc> </pc>vairasya<pc> </pc>yutaḥ <cb n="2"/> pipāsī | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mūrcchāṃ bhramaṃ gadgadavākyamartyo viceṣṭamāno ratim āpnuyāc ca 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.28">āmāśa<lb n="4"/>yasthe phaka<pc> </pc>vātarogī 
 +                        pakvāśayasthe nilapittarogī | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhavet samudhvastaśiro<cb n="1"/>ruhāṃgo vilūnapakṣas tu yathā 
 +                        vihaṅgaḥ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.29">sthitaṃ rasādiṣv ayathāyathoktān karoti 
 +                        dhātuprabhavān vikārān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ko<cb n="2"/>pañ ca śītānilar<pc> </pc>durdineṣu yāty āśu pūrvaṃ 
 +                        śṛṇu tasya liṅgaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.30">nidrāgurutvañ ca vijṛmbhaṇa<lb n="5"/>ñ ca 
 +                        viśleṣaharṣāv athavāṅgamardaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tataḥ karoty annamadāvipākāv arocakaṃ ma<cb n="1" 
 +                            />ṇḍala<pc> </pc>koṭhatāñ ca |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.31">māṃsakṣayaṃ pādakarāsyaśophaṃ pralepakacchardim 
 +                        athātisāraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dūṣīviṣaṃ śvāsatṛṣājva<cb n="2"/>rāṃś ca | kuryāt pravṛddhiṃ 
 +                        jaṭharasya cāpi |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.32">unmādam anyaj janayet tathānyad ānāham anya<lb 
 +                            n="6"/>t kṣapaye ca śuktraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kārśyan tathānyaj janaye ca kuṣṭhaṃ tāṃs tāṃ vikārāṃś ca 
 +                            bahuprakā<cb n="1"/>rāṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.33">dūṣitaṃ deśakālā<unclear reason="overwriting" 
 +                            >nnu</unclear>divāsvapnair abhīkṣṇaśaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yasmād vā dūṣayed dhātuṃ tasmād dūṣīviṣaṃ smṛtaṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.34">sthāva<cb n="2"/>rasyopayuktasya vege tu 
 +                        prathame nṛṇāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śyāvā jihvā bhavet stabdhā mūrcchā trāsaś ca jāya<lb n="7"/>te 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.35">dvitīye vepathuḥ sādo dāhaḥ kaṇṭharujas tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣañ cāmāśaya<pc> </pc>prāptaṃ kurute hṛdi vedanāṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.36">tā<cb n="2"/>luśoṣas tṛtīye tu śūlañ cāmāśaye 
 +                        bhṛśaṃ bhṛśaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <pb n="146r" facs="146r IMG_0013.JPG"/><lb n="1"/>durbale harite 
 +                            <unclear reason="corrected by scribe" cert="medium" 
 +                            >śū</unclear>ne jāyete cāsya locane |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.37">pakvāmāśayayos sādo hikkā kā<cb n="1"/>so 
 +                        ntrakūjanaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         caturthe jāyate vege śirasaś cāpi gauravaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.38">kaphapraseko vaivarṇyaṃ pārśvabhedaś ca pañcame 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarvado<cb n="2"/>ṣaprakopaś ca pakvādhāṇe ca vedanā |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.39">ṣaṣṭhe sañjñāpraṇāśaś ca bhṛṣa <unclear 
 +                            reason="damage">cāpy a</unclear>tisā<unclear reason="damage" 
 +                            >rya</unclear>te || 
 +                        <caesura/> 
 +                        <lb n="2"/>skanda<pc> </pc>pṛṣṭha<pc> </pc>kaṭībhāgāḥ sannirodhaś 
 +                        ca saptame || </l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.40">prathame viṣavege tu vāntaṃ śī<cb n="1" 
 +                        />tāṃvusecitaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarpirmadhubhyāṃ saṃyuktam agadam pā<add place="bottom" 
 +                        >ya</add>yen naraṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.41">dvitīye pūrvavad vāntaṃ viriktañ cāpi pāyayet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tṛtīye <cb n="2"/> gadapānan tu hitan nasyaṃ tathāñjanaṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.42">sindhuṃ caturthe lpasneham agadam pāyayed bhiṣak 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pa<lb n="3"/>ñcame kṣaudramadhukakvāthayuktaṃ pradāpayet || 
 +                        <caesura/> 
 +                         ṣaṣṭhe tisāravat siddhir avasīden tu saptame | </l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.44">vegāntare tv anyatame kṛte karmaṇi śītalāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yavāgūṃ saghṛtaṃ kṣaudrām imāṃ dadyād viṣāpahāṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.45"><cb n="2"/>kośavaty agnikaḥ pāṭhā sūryavaly 
 +                        amṛtābhayā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śelū śirīṣakiṇihī haridre vṛha<lb n="4"/>tīdvayaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.46">punarṇṇavau hareṇuś ca tryūṣaṇaṃ śārivotpale | 
 +                        <caesura/> 
 +                         eṣāṃ yavāgū niḥ<cb n="1"/>kvāthe kṛtā hanti viṣadvayaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.47">madhukaṃ tagaraṃ kuṣṭhaṃ bhadradāruhareṇavaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mañjiṣṭhailailavālūni nāgapuṣpo<cb n="2"/>tpalaṃ sitā |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.48">viḍaṅgaṃ candanaṃ patraṃ priyaṅgu dhyāmakan 
 +                        tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         haridre dve vṛhatyau ca sāri<lb n="5"/><unclear>vāṅśumatī 
 +                            valā</unclear> |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.49">kalkair eṣāṃ ghṛtaṃ siddham ajeyam iti viśrutaṃ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣā<cb n="1"/>ṇi hanti sarvāni śīghram evājitan tu tat ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.50">dūṣīviṣārttaṃ susvinnam ūrdhvañ cādham ca 
 +                        śodhitaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pāyayed agadam mu<cb n="2"/>khyam idaṃ dūṣīviṣāpahaṃ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.51">pippalyo dhyāmakaṃ māṃsī <unclear>lopram 
 +                            elā</unclear> suvarccikā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vāla<lb n="6"/>kaṅ gairiko hemas tathā ca paripelavā |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.52">kṣaudrayukto gado hy eṣa dūṣīvi<cb n="1"/>ṣam 
 +                        apohati || 
 +                        <caesura/> 
 +                         dūṣīviṣārir nāmnā tu na cānyatrāpi vāryate |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.53">jvare dāhe ca hikkāyāṃ 
 +                            <unclear>srunāhe</unclear> sukrasaṃkṣa<cb n="2"/>ye | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śophe ti sāre murcchāyāṃ tvagdoṣe jaṭhare pi ca |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.54">unmāde vepathau caiva ye <unclear>cāpy 
 +                            a</unclear><lb n="7"/>nyā upadravā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yathāsvaṃ teṣu kurvīta viṣaghnair eva bheṣajaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.2.55">sādhya<cb n="1"/>m ātmavataḥ sadyo yāpyaṃ 
 +                        samvatsarotthitaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dūṣīviṣaṃ varjanīyam ato nyad ahitāśina || </l> 
 + 
 +                    <trailer xml:id="SS.5.2.end" ana="trailer">iti kalpe 2 <cb n="2"/> || 
 +                        ❈ ||</trailer> 
 +                </div> 
 + 
 + 
 + 
 +                <div n="3" subtype="adhyāya"> 
 +                    <milestone n="146r" facs="146r IMG_0013.JPG" ana="line 7" unit="folio"/> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.1">athāto jaṅgamaviṣavijñānīyaṃ kalpaṃ 
 +                            <abbr>vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> || </l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.3">jaṅgamasya viṣasyoktā<pb n="146v" 
 +                            facs="146v IMG_0014.JPG"/><lb n="1"/>ny adhiṣṭhānāni ṣoḍaśa | 
 +                        <caesura/> 
 +                         samāsena mayā yāni vistaras teṣu vakṣyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.4" style="prose">tatra dṛ<cb n="1"/>ṣṭi<pc 
 +                            > </pc>niśvāsa<pc> </pc>daṃṣṭrānakha<pc> </pc>mukha<pc 
 +                            > </pc>mūtra<pc> </pc>purīśārtava<pc> </pc>śukra<pc 
 +                            > </pc>lāṃgūla<pc> </pc>lālāsparśa<pc> </pc>mukha<pc 
 +                            > </pc>sandaṃśāvaśardhita<pc> </pc>gudāsthi<pc 
 +                            > </pc>pitta<pc> </pc>śūka<pc> </pc>śavā<cb n="2"/>ni ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.1"> tatra nisvāsadṛṣṭiviṣāḥ divyāḥ sarpāḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.2"> bhaumādaṃṣṭrāviṣāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.3"> 
 +                        <unclear reason="damage">mā</unclear>rjāra<lb n="2"/><pc 
 +                            > </pc>śva|vānara<pc> </pc> |nara|<pc> </pc>makara|<pc 
 +                            > </pc>maṇḍūka|<pc> </pc>pāka|matsya|<pc 
 +                            > </pc>godhā|<pc> </pc>śambūka|<pc> </pc>praca<cb n="1" 
 +                            />lākaḥ<pc> </pc>gṛhagoḍikāś catuṣpadāś ca 
 +                            kī<unclear>ṭā</unclear>s tathānye nakhamukhadaṃṣṭrāviṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.4"> kiṭipa<pc> </pc>picciṭā<pc 
 +                            > </pc>kaṣāyavāsika<pc> </pc>sa<cb n="2"/>rṣapaka<pc 
 +                            > </pc>toṭaka<pc> </pc>varcaḥkīṭāḥ | kauṇḍinyā 
 +                        mūtrapurīsaviṣāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.5"> mūṣikāḥ śukravi<lb n="3"/>ṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.6"> vṛścika<pc> </pc>śvabhrara<pc 
 +                            > </pc>varaki<pc> </pc>matsyocciṭiṅga<pc> </pc>patravṛścikāḥ 
 +                        śūlaviṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.7"> 
 +                        <cb n="1"/>lūtā lālā<pc> </pc>nakha<pc> </pc>mūtra<pc 
 +                            > </pc>purīṣārtava<pc> </pc>śukra<pc> </pc>daṃṣṭāviṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.8"> makṣikā<pc> </pc>kaṇabha<pc> </pc>jalāyukā 
 +                        mukhasandaṃśaviṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.9"> citraśī<cb n="1"/>rṣa<pc 
 +                            > </pc>śarāva<pc> </pc><unclear>kukṣi</unclear>ta<pc 
 +                            > </pc>dārūkā<unclear>rri</unclear><pc> </pc>medaka<pc> </pc>morcikā 
 +                            mukhasandaṃśa<pc> </pc>daṃṣtrāsyarśāvasarvita<pc> </pc>gu<lb 
 +                            n="4"/>da<pc> </pc>purīta<pc> </pc>viṣāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.10"> viṣahatāsthisarpakaṇṭakavaraki matsyāsthi 
 +                            cetyasthivi<cb n="1"/>ṣāṇi ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.11"> śakalimatsyaraktarājivakimatsyāḥ pittaviṣā 
 +                        ||</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.12"> sūkṣmatuṇḍoc 
 +                            ciṭiṅgavāraṭiśatapadivalabhika<cb n="2"/>śṛṅgabhramarāḥ 
 +                        śūkaviṣāḥ |</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.13"> kīṭasarpadehā<unclear>vya</unclear>savaḥ 
 +                        śavaviṣā |</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.5.14"> śeṣās tv a<lb n="5"/>nuktā mukhadaṃśaviṣeṣv 
 +                        eva gaṇayitavyā iti || ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.6">bhavanti 
 +                        <caesura/> 
 +                         rājño rideśe ripa<cb n="1"/>vo jalāni 
 +                        <caesura/> 
 +                         mārgāṃś ca bha<unclear>ktā</unclear>ni ca dūṣayanti | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tāni praduṣṭāni bhiṣag vipaścid 
 +                        <caesura/> 
 +                         viśodhayed āgamitārthaśuddhaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.7">duṣṭa<cb n="2"/>ñ jalaṃ picchilam asragandhi 
 +                        <caesura/> 
 +                         phenāvṛtaṃ rājibhir āvṛtañ ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         maṇḍūkamatsyaṃ priyate vi<lb n="6"/>haṅgā 
 +                        <caesura/> 
 +                         mattāś ca sānūpacarā bhramanti ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.8"> majjanti ye cātra narāśvanāgās 
 +                        <caesura/> 
 +                         te cchardi<cb n="1"/>mohajvaraśophaśūlān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         arcchanti teṣām apahṛtya rogāṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         duṣṭaṃ jalaṃ śodhayituṃ yateta | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.9">dhavāśvakarṇāv atha pā<cb n="2"/>ribhadraṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         sapāṭalaṃ sidhraka<pc> </pc>muṣkakau ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dagdhvā sarājadrumasomavalkāṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         taṃ bha<subst><del cause="scribal-correction" 
 +                                >smā</del><add>sma</add></subst> śī<lb n="7"/>taṃ vikiret 
 +                        saratsu |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.10">bhasmāñjaliñ cāpi ghaṭe <cb n="1"/> nidhāya 
 +                        <caesura/> 
 +                         viśodhayed īpsitam evam ambhaḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         kṣitipradeśaṃ viṣadūṣitan tu 
 +                        <caesura/> 
 +                         tīrthaṃ śilām vāpy aribhiḥ sthalīm vā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.11"> 
 +                        <cb n="2"/>spṛśanti gātreṇa tu yena yena 
 +                        <caesura/> 
 +                         govājināgāḥ puruṣāḥ striyo vā 
 +                        <caesura/> 
 +                        <damageSpan extent="1"/>d ā<unclear>śu śū</unclear><pb n="147r" 
 +                            facs="147r IMG_0022.JPG"/><lb n="1"/>ya<unclear>ty 
 +                        a</unclear>tha dahyate ca 
 +                        <caesura/> 
 +                         śīryanti romāṇi nakhāś ca tasmiṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.12">tatrāpy anantāṃ saha sarvagandhaiḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         pi<cb n="1"/>ṣṭvā surābhiḥ saha yojyamārgāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         siñced athādbhiś ca mṛdanvitābhir 
 +                        <caesura/> 
 +                         mārgo 'sti cānyo yadi tena gacchet ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.13">tṛṇeṣu bha<cb n="2"/>kteṣu ca dūṣiteṣu 
 +                        <caesura/> 
 +                         sīdanti mūrcchanti vamanti cānye | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viḍbhedam arcchanty athavā mri<unclear reason="damage" 
 +                            >ya</unclear>nte 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="damage">teṣā</unclear>ṃ<lb n="2"/> cikitsām 
 +                        prayated yathoktāṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.14">viṣāpahair vyāpy agadaiḥ pralipya 
 +                        <caesura/> 
 +                         vādyāni citrāṇy upa<cb n="1"/>vādayeta | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tārāvitāraḥ sasurendragopas 
 +                        <caesura/> 
 +                         tenaiva tulyaḥ kuruvindabhāgaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.15">pittena yuktaḥ kapilāhvayena 
 +                        <caesura/> 
 +                         vā<cb n="2"/>dyapraleyo bhihitaḥ praśastaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vādyasya śabdena hi yānti nāśaṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣāṇi ghorāṇy a<lb n="3"/>pi yāni tatra ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.16">dhūme nile vā viṣasamprayukte 
 +                        <caesura/> 
 +                         khagāḥ bhramantaḥ prapatanti bhūmau | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kāsapratiśyāyaśirovikārān 
 +                        <caesura/> 
 +                         archanti tīvrāṃ nayanāmayāṃś ca ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.17">lākṣāharidrātiviṣābhayāś ca 
 +                        <caesura/> 
 +                         savakraku<cb n="2"/>ṣṭhātiviṣāhareṇu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         priyaṅgavaś cāpyanile nidhāya 
 +                        <caesura/> 
 +                         dhūmānilau tena viśodhayīta ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.18"><lb n="4"/>prajām imāḥ vrahmaṇaḥ padmayoneḥ 
 +                        sṛjataḥ kila | 
 +                        <caesura/> 
 +                         akarod vighnam asuraḥ <cb n="1"/> kaiṭabho nāma darpitaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.19">tataḥ kruddhasya vadanād vrahmaṇas tejasām 
 +                        nidheḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         krodho vigrahavāṃ bhūtvā niṣpapātātidā<cb n="2"/>urṇaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.20">sa tan dadāha garjantam antakābham mahāsuraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tato suraṅ ghātayitvā tatte<unclear reason="wormhole">jo 
 +                            </unclear>va<lb n="5"/>rdhatādbhutaṃ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.21">tato viṣādo daityānām abhavat tan nirīkṣya vai | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣādajananatvā<cb n="1"/>c ca viṣam ity abhidhīyate ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.22">tataḥ sṛṣṭvā prajāḥ paścāt tadā taṃ krodham 
 +                        īśvaraḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vyāveśayata bhūteṣu sthāvareṣu careṣu <cb n="2"/> ca ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.23">yathāvya<add place="below">kta</add>rasan toyam 
 +                        antarīkṣāt mahīgataṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         teṣu teṣu pradeśeṣu rasaṃ<lb n="6"/> tan tan nigacchati ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.24">evam eṣa <unclear reason="signs_of_overwriting" 
 +                            >viṣaṃ sadya</unclear> dravyam prāpyāvatiṣṭhate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         svabhāvād <cb n="1"/> eva tat tasya rasaṃ samanuvartate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.25">viṣe yasmād guṇāḥ sarve tīkṣṇāḥ prāyena santi 
 +                        vai | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣaṃ sarvam ato jñeyaṃ sa<cb n="2"/>rvadoṣaprakopanaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.26">te tu vṛttīḥ prakupitāḥ jahati svā viṣārditāḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         nopayā<lb n="7"/>ti viṣam pākam ataḥ prāṇāṃ ruṇaddhi ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.27">śleṣmaṇāvṛtamārgatvād ucchvāso vi<cb n="1" 
 +                        />nivāryate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         visaṃjñaḥ sati jīve pi tasmāt tiṣṭhati mānavaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.28">śukravat sarvasarpāṇām viṣaṃ sarvaśarīragaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <cb n="2"/>kruddhānām eti cāṅgebhyaḥ śukraṃ nirmathanād iva ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.29">teṣām vaḍiśavad daṃṣṭrā tāsu sajjati <pb 
 +                            facs="147v  IMG_0023.JPG" n="147v"/><lb n="1"/>cāgataṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         anudvṛttam viṣaṃ tasmān na vimuñcati bhoginaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.30">yasmād atyartham uṣṇañ ca tīkṣṇañ ca <cb n="1"/> 
 +                        paṭhitaṃ viṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ataḥ sarvaviśeṣūktaḥ pariṣekaḥ suśītalaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.31">kīṭeṣu mandaṃ nātyuṣṇam vahuvātakaphaṃ viṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ataḥ kīṭa<cb n="2"/>viṣe cāpi svedo na pratiṣidhyate |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.32cd">svabhāvād avatiṣṭheta prahārādaṃśayor viṣaṃ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.33">pra<unclear reason="damage">khyā</unclear><lb 
 +                            n="2"/>pya deham mṛtayor digdhaviddhābhidaṣṭayoḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         laulyād viṣārditam māṃsaṃ yaḥ khāden mṛta<cb n="1"/>mātrayoḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.34">yathāvi<subst><del resp="scribe" 
 +                                >ā</del><add>a</add></subst>ṣaṃ sa rogeṇa kliśyate mriyate 
 +                        pi vā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ataś cāpy anayor māṃsam abhakṣyaṃ mṛtamātrayoḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.35ab"> muhū<cb n="2"/>rtāt tad upādeyam 
 +                                prahā<subst><add place="inline" 
 +                            >rā</add><del>ra</del></subst> daṃśavarjitaṃ </l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.35.2" corresp="#SS.1.45.205"> 
 +                        <metamark function="insertion_marker" place="inline">#</metamark> 
 +                        <add place="bottom"><metamark function="start_insertion" 
 +                                place="inline">#</metamark><gap reason="damaged" 
 +                                unit="char" quantity="7"/><unclear>taikṣṇyoṣṇyād</unclear> 
 +                            <caesura/> 
 +                             vikāsitvāt tathaiva ca | </add></l> 
 + 
 +                    <!--     above material corresponds to SS.1.45.205ab,  
 +                        where it describes how alcohol affects the body --> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.35.add-3"> 
 +                        <add place="bottom"> viṣam etair guṇair yuktaṃ 
 +                            <caesura/> 
 +                             kṣate samanudhāvati 
 +                            <caesura/> 
 +                             vātātapābhyāṃ nihataṃ nirvīyam upajāyate | 
 +                            <caesura/> 
 +                             tasmād viṣahataṃ sarvam 
 +                            <caesura/> 
 +                             bhakṣitan tu na mārayet <metamark function="end_insertion" 
 +                                place="inline">#</metamark> 
 +                        </add> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.35cd">savātaṃ gṛhadhūmābhaṃ purīṣaṃ yo tisāryate | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.36cd"> phe<lb n="3"/>nam udvamate cāpi viṣapītan tam 
 +                        āviśet ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.37">viṣavyāptam ato hy agni hṛdayaṃ nirda<cb n="1" 
 +                        />haty api | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tad dhi sthānañ cetanāyāḥ svabhāvād vyāpya tiṣṭhati ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.38">aśvatthadevāyatanaśmaśāna 
 +                        <caesura/> 
 +                         valmīkasandhyāsu catuṣpa<cb n="2"/>theṣu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yāmye ca daṣṭāḥ parivarjanīyāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ṛkṣe narā marmasu ye ca daṣṭāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.39">darvīka<lb n="4"/>rāṇām viṣam āśughāti 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarvāṇi corjadviguṇaṃ labha<metamark function="insertion_mark" 
 +                        />nte | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ajīrṇapittānilapī<cb n="1"/>ḍiteṣu 
 +                        <caesura/> 
 +                         vṛddheṣu vāleṣu vubhukṣiteṣu |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.39.add-1"> unmattamatteṣu bhayārditeṣu 
 +                        <caesura/> 
 +                         tīkṣī bhavet bhinnavalāsaheṣu <metamark function="insertion_mark" 
 +                            >卐</metamark> 
 +                    </l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.35.add-1"> 
 +                        <add place="bottom"> 
 +                            <metamark function="start_insertion">卐 </metamark> 
 +                                kṣīṇa<unclear>kṣa</unclear>te garbhiṇī<pc 
 +                                > </pc><unclear>kuṣṭhime</unclear>hi<unclear>rūkṣ</unclear>eṣu<lb 
 +                                n="6"/> deheṣv avaleṣu caiva <metamark 
 +                                function="end_insertion">卍</metamark>| </add></l> 
 + 
 + 
 +                    <!--            <caesura/> 
 +                        <add place="lower-margin">kośa<unclear extent="12"/> valeṣu caiva</add></l> 
 + 
 +--> 
 + 
 + 
 +                    <!-- line 4 near 2nd hole --> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.40cd">śastrakṣate ya<cb n="2"/>sya na raktam asti 
 +                        <caesura/> 
 +                         rājyo latābhiś ca na saṃbhavanti |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.41">śītābhir adbhiś ca na romaharṣo 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣā<unclear reason="damage" cert="low">bhi</unclear><lb n="5" 
 +                        />bhūtaṃ parivarjayet taṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         jihmaṃ mukhaṃ yasya ca keśaśāto 
 +                        <caesura/> 
 +                         nā sāvasādaś ca sakaṇṭha<cb n="1"/>bhaṅgāḥ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.42">kṛṣṇaḥ saraktaḥ śvayathuś ca daṃśe 
 +                        <caesura/> 
 +                         hanvo sthiratvaṃ sa visarjanīyaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vartir ghanā yasya nireti vaktrād 
 +                        <caesura/> 
 +                         ra<cb n="2"/>ktaṃ sraved ūrdhvam adhaś ca yasya |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.43ab">daṃṣṭrānipātaś caturaś ca yasya 
 +                        <caesura/> 
 +                         taṃ cāpi vaidyaḥ parivarjayī<lb n="6"/>teti ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.3.colophon">kalpe 3 || ❈ ||</l> 
 + 
 +                    <!--naṃ 
 +                        parivarjayet taṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         jihmaṃ mukhaṃ yasya ca keśaśāto 
 +                        <caesura/> 
 +                        nāsāvasādaś ca  sakaṇṭha<cb n="1"/>bhaṅgaḥ | </l> 
 +                     
 +                    <l xml:id="SS.5.3.42.bis">kṛṣṇaḥ saraktaḥ śvayathuś ca daṃśe  
 +                    <caesura/> 
 +                        hanvo sthiratvaṃ sa visarjanīyaḥ || 
 +                    <caesura/> 
 +                         vartir ghanā yasya nireti vakrād 
 +                        <caesura/> 
 +                         ra<cb n="2"/>ktaṃ sraved ūrdhvam adhaś ca yasya |</l> 
 +                     
 +                    <l xml:id="SS.5.3.43.bis">daṃṣṭānipātaś caturaś ca yasya 
 +                        <caesura/> 
 +                        taṃ cāpi vaidyaḥ parivarjayī <lb n="6"/>naṃ 
 +                        parivarjayet taṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                        jihmaṃ mukhaṃ yasya ca keśaśāto 
 +                        <caesura/> 
 +                        nāsāvasādaś ca  sakaṇṭha<cb n="1"/>bhaṅgaḥ | </l> 
 +                     
 +                     
 +                    <l xml:id="SS.5.3.44cd.bis"></l> 
 + 
 +                     
 + 
 +                    --> 
 + 
 +                </div> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                <div n="4" type="adhyāya"> 
 +                    <milestone n="147v" unit="folio"/> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.1">athātaḥ sarpa<pc> </pc>daṣṭa<pc 
 +                            > </pc>viṣa<pc> </pc>vijñānīyaṃ kalpaṃ 
 +                            <abbr>vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> ||<cb n="1"/></l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.3">dhanvantariṃ mahāprājñaṃ sarvaśāstraviśāradaṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         caraṇāv upasaṅgṛhya suśrutaḥ paripṛcchati ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.4">sarpasaṃkhyāṃ vibhāgaṃ ca da<cb n="2" 
 +                        />ṣṭalakṣaṇam eva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jñānañ ca viṣavegānāṃ bhagavaṃ vaktum arhasi |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.5">tasya tad va<del>va</del>canaṃ śrutvā prā<lb 
 +                            n="7"/>vravīd bhiṣajām varaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         asaṃkhyeyā mahātmāno vāsukītakṣakādayaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.6">ma<cb n="1"/>hīdharāś ca nāgendrāḥ 
 +                            hutāgni<pc> </pc>samavarcasaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ye cāpy ajasraṃ garjanti varṣanti ca tapanti ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.7">sasāgaragiridvīpā<cb n="2"/> yaiś ca sandhāryate 
 +                        mahī | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kruddhā niśvāsadṛṣṭibhyāṃ ye hanyur akhilaṃ jagat |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.8">namas tebhyo<pb n="148r" facs="148r IMG_0025.JPG" 
 +                            /><lb n="1"/><unclear reason="torn"> na taiḥ ki</unclear>ñcit 
 +                        | kāryam atra cikitsayā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ye tu daṃṣṭrāviṣā bhaumā ye daśaṃte ca mānavān<cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.9">teṣāṃ saṃkhyāṃ pravakṣyāmi yathāvad anupūrvaśaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         aśītir eva sarpāṇāṃ bhidyate te tu pañcadhā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.10">darvīkarā | maṇḍalino rā<cb n="2"/>jīmanta<add 
 +                            place="above"><unclear extent="1" unit="syllable"/></add>
 +                        tathaiva ca || 
 +                        <caesura/> 
 +                         nirviṣā vaikarañjāś ca trividhās te punaḥ smṛtāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.11">viṃśatiḥ<lb n="2"/> phaninas teṣāṃ ṣaṭ ca 
 +                        maṇḍalinaḥ punaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tāvanta eva vijñeyā rājīmantas trayoda<cb n="1"/>śa |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.12">nirviṣā dvādaśa proktā vaikarañjās traya smṛtāḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.13">pādābhimṛṣṭā duṣṭā vā kruddhā grāsārthino pi vā 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.14">te daśanti mahā<cb n="2"/>krodhās tac ca 
 +                        trividham ucyate || 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarpitan daritam vāpi tṛtīyam atha nirviṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarpa<choice cert="low"> 
 +                            <seg>grā</seg> 
 +                            <seg>srā</seg> 
 +                        </choice><lb n="3"/>trāhataṅ kecid icchanti khalu tadvidaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.15">padāni yatra dantānā<del>ṃ</del>m eka<unclear> 
 +                            dve</unclear> vā vahūni vā |<cb n="1"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         nimagnāny alparaktāni yāny udvṛttaḥ karoti caḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.16">cuñcumālakayuktāni vaikṛtyakaraṇāni ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         saṃkṣiptāni saśo<cb n="2"/>phāni vidyāt tat sarpitaṃ bhiṣak |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.17">rājyāḥ salohitā yatra nīlā vā yadi vā sitā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vi<lb n="4"/>jñeyan daritan tat tu bhiṣajālpaviṣānvitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.18">aśopham alpaduṣṭāsṛk prakṛtistha<cb n="1"/>sya 
 +                        dehinaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         padaṃ padāni vā vidyād aviṣāṇi cikitsakaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.19">sarpaspṛṣṭasya bhīror hi bhayena kupito 'nilaḥ 
 +                            |<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         kasyacit kurute śophaṃ sarpagātrāhatan tu tat |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.20">vyādhitodvignadaṣṭāni jñeyāny alpa<lb n="5" 
 +                        />viṣāṇi tu || 
 +                        <caesura/> 
 +                         tathātivāla<pc> </pc>vṛddhadaṣṭam alpaviṣaṃ smṛtaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.21">suparṇṇadevavrahmarṣi<cb n="1"/><pc 
 +                            > </pc>bhūta<pc> </pc>siddhaniṣevite | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣaghnauṣadhajuṣṭe ca deśe na kramate viṣaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.22">rathāṅgalāṅgalacchatrasvastikāṃkuśadhāri<cb 
 +                            n="2"/>ṇaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jñeyā darvīkarāḥ sarpāḥ phaṇinaḥ śīghragāminaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.23">maṇḍalair vividhaiś ci<lb n="6" 
 +                            /><unclear>ttrāḥ</unclear> pṛthavo mandagāminaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jñeyā maṇḍalinaś cāpi jvalitāgnisamā viṣaiḥ |<cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.24">snigdhā vividhavarṇṇābhis tiryag ūrdhvañ ca 
 +                        rājibhiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vicitrā iva ye bhānti rājīmantas tu te smṛtāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.25">muktārūpyapra<cb n="2"/>bhā ye ca kapilā ye ca 
 +                        pannagāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         suvarṇṇābhāḥ sugandhāś ca te jātyā vrāhmaṇāḥ smṛ<lb n="7" 
 +                        />tāḥ</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.26">kṣatriyāḥ snigdhavarṇṇās tu pannagā bhṛśakopanāḥ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sūryaś candraḥ<cb n="1"/> kṣitiś chatraṃ lakṣyaṃ teṣān 
 +                        tathādrijaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.27">kṛṣṇā vajraprabhā ye ca lohitā varṇṇatas tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dhūmrāḥ pārāvatābhā<cb n="2"/>ś ca vaiśyās te pannagāḥ smṛtāḥ 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.28"><pb n="148v" facs="148v IMG_0026.JPG"/><lb n="1" 
 +                                />mahiṣa<subst><del>dvi</del><add>dvī</add></subst>pivarṇṇābhās 
 +                        tathaiva paruṣatvacaḥ |<cb n="1"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhinnavarṇṇāś ca ye kecic chūdrās te parikīrttitāḥ ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.31">rajanyāḥ prathame yāme sarvāś citrāś caranti ha 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śeṣās tv atho maṇḍali<cb n="2"/>no divā darvīkarās tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.29">kopayaṃty anilañ jantoḥ phaṇinaḥ sarva<lb n="2" 
 +                        /> eva tu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pittaṃ maṇḍalinaś cāpi kaphaṃ cānekarājayaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.30">atyalpasamavarṇṇābhyāṃ<cb n="1"/> 
 +                        dvidoṣakaralakṣaṇaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dampatyayogād vijñeyaṃ paravādañ ca vakṣyati |</l> 
 + 
 +                    <!--      
 + 
 +                    --> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.add-1"> 
 +                        <label>1938 ed. 4.34.1</label> 
 +                         tatra darvīkarāḥ kṛṣṇasarpo mahākṛṣṇaḥ kṛ<cb n="2"/>ṣṇodaraḥ | 
 +                        sarvakṛṣṇaḥ śvetaḥ kapoto valāhako mahāsarpaḥ śaṃkhapālo lohi<lb 
 +                            n="3"/>tākṣo gavedhukaḥ parisarpaḥ khaṇḍaphaṇaḥ kūkuṭaḥ padmo 
 +                            mahāpadmaḥ<cb n="1"/> darbhapuṣpo dadhimukhaḥ puṇḍarīkamukho 
 +                        vabhrūkuṭīmukho vicitra puṣpābhikīrṇṇābho girisarpo rijusarpaḥ 
 +                            śve<cb n="2"/>tadaro mahāśīrṣo lagardaś ceti || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.add-2"> 
 +                        <label>1938 ed. 4.34.2</label> 
 +                         maṇḍalinas tu ādarśamaṇḍalaḥ śvetamaṇḍalo rakta<lb n="4" 
 +                        />maṇḍalaḥ pṛṣato devadinnaḥ pilindako vṛddhagonasaḥ panasako 
 +                            mahāpa<cb n="1"/>nasakaḥ veṇupatrakaḥ śiśuko madanakaḥ 
 +                        pālindakaḥ tantukaḥ puṣpapāṇḍuḥ ṣaḍaṅgā gniko vabhru kaṣāyaḥ <cb 
 +                            n="2"/> khaluṣaḥ pārāvato hastābharaṇakaḥ tatraś citrakaḥ 
 +                        eṇīpadaś ceti || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.add-3"> 
 +                        <label>1938 ed. 4.34.3</label> 
 +                         rājīmantas tu<lb n="5"/> puṇḍarīko rājicitro aṅgulirājiḥ 
 +                        dvyaṅgulirājiḥ | vindurājiḥ karda<cb n="1"/>mas tṛṇaśoṣakaḥ 
 +                        svetahanur darbhapuṣpo lohitākṣaś cakrakaḥ kikkisādaś ceti || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.add-4"> 
 +                        <label>1938 ed. 4.34.4</label> 
 +                         nirviṣās tu valāhako hi patā<cb n="2"/>kaḥ śukapatro jagaro 
 +                        dīpyakaḥ | ilikinī | varṣāhīko <unclear>dvyā</unclear>hikaḥ | 
 +                            kṣīrikāpu<lb n="6"/>ṣpaḥ puṣpasakalī 
 +                                jyot<subst><del>i</del><add>ī</add></subst>ratho vṛkṣakaś 
 +                        ceti || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.add-5"> 
 +                        <label>1938 ed. 4.34.5</label> 
 +                         vaikarañjās tu trayāṇāṃ varṇṇā<cb n="1"/>nāṃ vyatirekajās tad 
 +                        yathā | mākuliḥ poṭagalaḥ snigdharājiś ceti || tatra kṛṣṇasarpeṇa 
 +                        gonasyāṃ vaiparī<cb n="2"/>tena vā jāto mākuliḥ | rājilena 
 +                        gonasyāṃ vaiparītyena jātaḥ poṭa<unclear reason="torn" 
 +                            >gala</unclear>ḥ || <unclear reason="torn">kṛṣṇa</unclear><lb 
 +                            n="6"/>sarpeṇa rājimatyāṃ vaiparītyena vā jātaḥ snigdharājir 
 +                        iti || teṣāṃ pitṛ<cb n="1"/>vad viṣam utkarṣād dva ꣸ ꣸ ꣸ ꣸ ꣸ ꣸ yor 
 +                            mātṛ<add place="below">va</add>d ity eke | </l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.34.5a">evam eṣāṃ sarpāṇām aśītir vyākhyā<cb n="2" 
 +                        />tāḥ ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.35">tatra mahānetrajihvāśirasaḥ <pb n="149r" 
 +                            facs="149r IMG_0017.JPG"/><lb n="1"/>pumāṃsaḥ | 
 +                        sūkṣmanetrajihvāśirasaḥ striyaḥ | ubhayalakṣaṇā mandaceṣṭākrodhā 
 +                            na<cb n="1"/>puṃsakā iti ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.36">tatra sarveṣām eva sarpāṇāṃ sāmānyata eva 
 +                        daṣṭalakṣaṇam upadekṣyāmaḥ | kiṃ kāraṇaṃ viṣaṃ hi huta<pc 
 +                            > </pc>hu<cb n="2"/>tavaha<pc> </pc>niśita<pc 
 +                            > </pc>nistriṃśāśani<pc> </pc>kalpam āśukāri muhūrttam apy 
 +                        upekṣitam āturam atipāta<lb n="2"/>yati | na cāvakāśo sti<unclear 
 +                            rend="faint">ḥ</unclear> vāksamūham anusartuṃ | pratyekam api 
 +                        ca duṣṭalakṣaṇe<cb n="1"/> bhihite sa<del>rva</del>rpatraividhyāt 
 +                        kriyātraividhyaṃ bhavati | tasmāt traividhyena vakṣyāmaḥ | etad 
 +                        dhy āturahitam asaṃmohakarañ cā<cb n="2"/>sminn eva ca 
 +                        sarvavyañjanāvarodha iti |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.37">tatra 
 +                            dar<subst><del>va</del><add>vī</add></subst>karaviṣeṇa 
 +                            tvaṅ<pc> </pc>nakha<pc> </pc>nayana<pc> </pc>vadana<lb n="3" 
 +                            /><pc> </pc>mūtra<pc> </pc>purīśa<pc> </pc>daṃśa<pc 
 +                        > </pc>kṛṣṇatvaṃ raukṣyaṃ sandhivedanā śirogauravaṃ 
 +                            kaṭīpṛṣṭhagrīvādaurva<cb n="1"/>lyaṃ jṛmbhaṇaṃ svarāvasādaḥ 
 +                        kharukharuko jaḍatā śuṣkodgāraḥ kāsaḥ śvāso hikkā vāyor 
 +                        urdhvagamanaṃ śūlodveṣṭa<cb n="2"/>naṃ kṛṣṇalālāsravaṇaṃ 
 +                        phenāgamanaṃ srotovarodhas tās tāś ca vātavedanā bhavanti ||<lb 
 +                            n="4"/> maṇḍalaviṣeṇa tu tvaṅ<pc> </pc>nakha<pc 
 +                            > </pc>nayana<pc> </pc>daśana<pc> </pc>vadana<pc 
 +                            > </pc>mūtra<pc> </pc>purīśa<pc> </pc>daṃ<add place="below" 
 +                            hand="later">śa</add><pc> </pc>pītatvaṃ śītā<cb n="1" 
 +                        />bhilāṣaḥ paridhūpāyanaṃ dāhas tṛṣṇā mado mūrcchā jvaraḥ 
 +                        śoṇitāgamanam ūrdhvam adhaś ca māṃsavasāvasādaḥ | śva<cb n="2" 
 +                        />yathur daṃśakotho viparītadarśanam āturakopas tās tāś ca 
 +                        pittavedanā bhavanti || <unclear reason="torn">rā</unclear><lb 
 +                            n="5"/>jīmadviṣeṇa tu tvaṅ<pc> </pc>nakha<pc 
 +                            > </pc>nayana<pc> </pc>da<del>ṃ</del>śana<pc 
 +                            > </pc>vadana<pc> </pc>mūtra<pc> </pc>purīśā<pc 
 +                            > </pc>daṃśa<pc> </pc>pāṇḍutvaṃ śīta<cb n="1"/>jvaro romaharṣa 
 +                        stavdhatvaṃ gātrāṇām ādaṃśaśophaḥ sāndrakaphaprasekaś chardir 
 +                        akṣṇoḥ kaṇḍū khurakhurakaḥ | ucchvāsa<cb n="2"/> nirodhas tās tāś 
 +                        ca kaphavedanā bhavanti ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.38">tatra puruṣeṇa da<unclear>ṣṭa</unclear> ūrdhvaṃ 
 +                        prekṣate | striyā<lb n="6"/>s tiryaṅ napuṃsakenādha iti || 
 +                        garbhiṇyā pāṇḍumukho ādhmātaś ca bhavati ||<cb n="1"/> sūtikayā 
 +                        kukṣiśūlārttaḥ sarudhiraṃ mehati grāsārthimānnam ākāṃkṣati | 
 +                        vṛddhena cirān mandāś ca vegā bhavanti ||<cb n="2"/> vālenāśus 
 +                        tīkṣṇaś ca | nirviṣeṇāviṣaliṅgaṃ | andhāhikenāndhatvam eke | 
 +                            grasa<unclear reason="torn">nā</unclear><lb n="7"/>d ajagaraḥ 
 +                        prāṇaharo na viṣād iti ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.39">tatra sarvasarpaviṣāṇāṃ sapta<cb n="1"/>viṣavegā 
 +                        bhavanti | tatra darvīkarāṇāṃ prathame vegaviṣaṃ śoṇitaṃ dūṣayati 
 +                        | tatpraduṣṭaṃ kṛṣṇatām upaiti |<cb n="2"/> tena kārṣṇya pipīlikāparisarpa<choice> 
 +                            <orig><unclear>ñca</unclear></orig> 
 +                            <corr>ṇa</corr> 
 +                        </choice>m iva cāṃge bhavanti || <pb n="149v" 
 +                            facs="149v IMG_0018.JPG"/><lb n="1"/>dvitīye māṃsaṃ dūṣayati | 
 +                        tenātyarthakṛṣṇatā granthayaś ca bhavanti || tṛtīye me<add 
 +                            place="above">do</add> dūṣa<cb n="1"/>yati | tena daṃśakledaḥ 
 +                        śirogauravaṃ cakṣurgrahaṇañ ca bhavati | caturthe koṣṭham 
 +                        anupraviśati | tataḥ kaphapra<cb n="2"/>bhavān doṣāṃ kopayati tena 
 +                        tandrīkaphaprasekaḥ sandhiviśleṣaś ca bhavati || pa<unclear 
 +                            reason="torn">ñca</unclear><lb n="2"/>me sthīny anupraviśati 
 +                        tena parvabhedo hikkā dāhaś ca bhavati || ṣaṣṭhe majjām a<cb n="1" 
 +                        />nupraviśati | tena grahaṇīdoṣā gātragauravam atīsāro hṛtpīḍā 
 +                        mūrcchā ca bhavati || saptame śukram anupraviśa<cb n="2"/>ti 
 +                        vyānañ cātyarthaṃ kopayati kaphañ ca sūkṣmaṃ srotobhyaḥ 
 +                        pracyāvayati | tena śleṣma<lb n="3"/>prādurbhāvaḥ 
 +                        kaṭīpṛṣṭhaskandabhaṅgaḥ sarvaceṣṭhāvighātaḥ ucchvāsavirodho<cb 
 +                            n="1"/> bhavatīti || maṇḍalinān tu prathame vege viṣaḥ śoṇitaṃ 
 +                        dūṣayati | tatpraduṣṭaṃ pītatām upaiti | tena pī<cb n="2" 
 +                        />tāvabhāsatā paridāhaś ca bhavati || dvitīye māṃsaṃ dūṣayati | 
 +                        tena cātyarthapītā<lb n="4"/>ṅgatā<unclear> 
 +                        śvartha</unclear>paridāho daṃśa<del>ś ca</del> śvayathur bhavati 
 +                        || tṛtīye medo dūṣayati tena<cb n="1"/> kṛṣṇādaṃśakledaḥ svedaś ca 
 +                        bhavati || caturthe pūrvavad anupraviśya jvaram āpādayati || 
 +                        pañcame dāhaṃ sarvagātre<cb n="2"/>ṣu karoti | ṣaṣṭhasaptamayoḥ 
 +                        pūrvavad iti | rājīmatāṃ tu prathame vege śoṇi<lb n="5"/>tan 
 +                        dūṣayati || tatpraduṣṭaṃ pāṇḍutām upaiti tena romaharṣaḥ 
 +                        pāṇḍvāvabhāsaś ca puru<cb n="1"/>ṣo bhavati || dvitīye māṃsaṃ 
 +                        dūṣayati tena pāṇḍur atyarthajāḍyañ ca bhavati | tṛtīye medo <add 
 +                            place="below">dū</add>ṣayati tena daṃśakle<cb n="2"/>do 
 +                        kṣināsāsrāvaś ca bhavati || caturthe pūrvavad anupraviśya 
 +                            manyāstambhaśirogaurava<lb n="6"/>ñ cāpādayati || pañcame 
 +                        vāksaṃgaḥ śītajvarañ ca || ṣaṣṭhasaptamayoḥ pū<cb n="1"/>vad iti 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.40">bhavati || dhātvaṃtareṣu yāḥ sapta kalāḥ 
 +                        saṃparikīrttitāḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="faded">tāḥsv</unclear> ekaikam atikramya vegaṃ 
 +                            prakuru<cb n="2"/>te viṣaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.41">yenāntareṇa tu kalāḥ kālakalpaṃ bhinatti ha | 
 +                        <caesura/> 
 +                         samīraṇenohyamānaṃ<lb n="7"/> tat tu vegāntaraṃ mataṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.42">śūnāṅgaḥ prathame vege paśuḥ pradhyāti duḥkhitaḥ 
 +                            ||<cb n="1"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         dvitīye lālimān kiñci<unclear>ddhṛ</unclear>ṣṭāṅgaḥ pīḍyate hṛdi 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.43">tṛtīyasya śiroduḥkhaṃ karṇṇagrīvāñ ca bhajyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         caturthe<cb n="2"/> vepate mūḍhaḥ khādaṃ dantāñ jahāty asūn |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.44">kecid vegatrayaṃ prāhur 
 +                            anta<unclear>sve</unclear>deṣu ta<pb n="150r" 
 +                            facs="150r IMG_0015.JPG"/><lb n="1"/>dvidaḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         vede tu prathame pakṣī dhyāti muhyaty ataḥ paraṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.4.45">dvitīye vihvalaḥ kūjan pakṣī<cb n="1"/>maraṇam 
 +                        arcchati | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kecid ekaṃ vihaṅgeṣu viṣaveṣam uṣanti vai || 
 +                        <caesura/> 
 +                         mārjāranakulādīnāṃ viṣaṃ nātipravartata iti ||</l> 
 + 
 +                    <l ana="trailer" style="prose">kalpe<cb n="2"/><unclear>4</unclear> 
 +                        ||</l> 
 +                </div> 
 + 
 + 
 +                <div n="5" type="adhyāya"> 
 + 
 +                    <!--                       <note resp="Harshal Bhatt"> In 5.5, <list> 
 +                                    <item>Missing verses 23cd, 24ab, 25cd, 28cd, 33, 47cd, 51cd, 52, 
 +                                        54cd, 55, 58cd, 78cd, 79-83, 84cd, 85ab</item> 
 +                                    <item>Additions 58.1, 52.1,</item> 
 +                                    <item> Observations - KL 699 Metre break 7ab, 20cd</item> 
 +                                    <item> Missing 25</item> 
 +                                </list> 
 +                            </note> 
 +                    --> 
 +                    <milestone unit="folio" n="150r IMG_0016"/> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.1">athātaḥ sarpa<pc> </pc>daṣṭa<pc> </pc>cikitsitaṃ 
 +                            kalpaṃ<abbr>vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> ||</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.3">sarvair evāditaḥ sarpaiḥ<lb n="2"/> śākhādaṣṭasya 
 +                        dehinaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vadhnīyād gāḍham upari daṃśāt tu caturaṃgulaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.4">plotacarmānta<cb n="1"/>valkānāṃ mṛdunānyatamena 
 +                        vā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         na paryeti <del>cā</del>viṣaṃ deham ariṣṭābhir nivāritaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.5">dahed daṃśam athoddhṛtya yatra vandho na jāya<cb 
 +                            n="2"/>te | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ācūṣaṇacchedadāhāḥ sarvatraiva tu pūjitāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.6">pratipūrya mukhaṃ pāṃśo<unclear reason="faded" 
 +                            >r</unclear> hitam ā<lb n="3"/>cūṣaṇaṃ bhavet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sandaṣṭavyo thavā sarpo daṣṭamātreṇa jānatā ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.7">atha maṇḍalida<cb n="1"/>ṣṭan tu na kathañ ca 
 +                        dāhayet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sa pittaviṣavāhulyād daṃśo dāhād vināśayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.8">ariṣṭāv api mantrais tu vadhnīyān ma<cb n="2" 
 +                        />ntrakovidaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sā tu rajvādibhir vaddhā viṣapūtikarī matā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.9">devavrahmarṣivihitāḥ ma<lb n="4"/>ntrāḥ 
 +                        satyatapomayāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhavaṃty anatyayāḥ kṣipraṃ viṣaṃ hanyuś ca dustaraṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.10">viṣaṃ te<cb n="1"/>jomayair mantraiḥ 
 +                        satyavrahmatapomayaiḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         yathā nivāryate kṣipraṃ prayuktair na tathauṣadhaiḥ</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.11">mantrāṇāṃ grahaṇaṃ kāryaṃ strī<cb n="2" 
 +                        />māṃsamadhuvarjinā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yatāhāreṇa śucinā kuśāstaraṇaśāyinā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.12">gandhamālyopahā<lb n="4"/>raiś ca valibhiś cāpi 
 +                        devatā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pūjayet mantrasidhyarthaṃ japahomaiś ca yatnataḥ ||<cb n="1" 
 +                        /></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.13">mantrās tv avidhinā proktā hīnā vā 
 +                        svaravarṇṇataḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yasmān na siddhim āyāṃti tasmād yojyo gadakramaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.14">daṃśāt samantāc ca<cb n="2"/> sirāṃ vyadhayet 
 +                        kuśalo bhiṣak | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śākhāśrayāṃ lalāṭo ca veddhavyā visṛte viṣe |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.15"><unclear reason="torn">rakta</unclear> ni<lb 
 +                            n="6"/>rhriyamānan tu kṛtsnaṃ nirharate viṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tasmād visrāvayed raktaṃ sā hy asya paramā<cb n="1"/> kriyā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.16">daṃśaṃ samantād agadaiḥ pracchayitvā ca lepayet 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         candanośīrasiktena vāriṇā cāpi secayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.17">pā<cb n="2"/>yayec cāgadāṃ tās tāṃ 
 +                        dadhikṣaudraghṛtādibhiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tadalābhe hitā vā syāt kṛṣṇavalmīkamṛttikā<lb n="7" 
 +                                /><subst><add>|</add><del>ḥ</del></subst></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.18">kovidāraśirīṣārkaṃ kaṭabhīr vāpi bhakṣayet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         na pivet tailakaulatthaṃ<cb n="1"/> madyaṃ sauvīrakaṃ ca na |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.19">dravam anyat tu yat kiñcit pītvā pītvā tad 
 +                        uddharet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         prāyo hi vamanenaiva sukhaṃ nirhriyate<cb n="2"/> viṣaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.20">phaṇināṃ viṣavege tu prathamaṃ śoṇitaṃ haret | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dvitī madhusarpirbhyām agadaṃ sa<unclear reason="torn">ha 
 +                            pā</unclear><pb n="150v" facs="150v IMG_0014.JPG"/><lb n="1" 
 +                        />yayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.21">nastaḥ<pc> </pc>karmāñjane yuṃjyāt tṛtīye 
 +                        viṣanāśanaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vānte caturthe viṣaghnāṃ yavā<cb n="1"/>gūṃ pāyayed bhiṣak <add 
 +                            place="bottom" hand="second_scribe">* śītopacāraṃ puruṣaṃ 
 +                            vegayoḥ pañcaṣaṣṭhayoḥ pāyayet chodhanaṃ tīkṣṇaṃ yavāgūñ cāpi 
 +                            kīrttitā saptame tv avapīḍena śiras tīkṣṇena śodhayet pūrvā 
 +                            maṇḍalināṃ vegā darvīkaravad ācaret tṛtīye ca viriktasya 
 +                            *</add></l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.22"><add>śītopacāraṃ puruṣaṃ vegayoḥ pañcaṣaṣṭhayoḥ 
 +                            pāyayet chodhanaṃ tīkṣṇaṃ yavāgūñ cāpi kīrttitā</add></l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.23"><add>saptame tv avapīḍena śiras tīkṣṇena 
 +                            śodhayet</add></l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.24"><add>pūrvo maṇḍalināṃ vego darvīkaravad 
 +                            ācaret</add></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.26"><add>tṛtīye ca viriktasya </add> 
 +                        <!-- 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.22"> 
 +                        <add place="below"> 
 +                            <unclear reason="faded">śītopacāraṃ puruṣaṃ vegayoḥ 
 +                                pañcaṣaṣṭhayoḥ 
 +                                <caesura/> 
 +                                 pāyayet chodhanaṃ tīkṣṇaṃ yavāgūñ cāpi kīrttitā</unclear> 
 +                        </add> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.23"> 
 +                        <add place="below">saptame tv avapīḍena śiras tīkṣṇena 
 +                            śodhayet</add> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.24"> 
 +                        <add place="below">pūrvā maṇḍalināṃ vegā darvīkaravad ācaret</add> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.26"><add place="below">tṛtīye ca viriktasya</add> 
 +                        yavāgūn dāpayed dhitām | 
 +                        --> yavāgum dāpayed dhitāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         caturthe pañcame cāpi darvīkaravad ācaret |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.27">kākolyādir hitaḥ ṣa<cb n="2"/>ṣṭhe peyaś ca 
 +                        madhuro gadaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         hito vapīḍe tv agadaḥ saptame viṣanāśanaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.28">atha rāji<lb n="2"/>matāṃ vege prathame śoṇitaṃ 
 +                        haret |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.29">vāṃtaṃ dvitīye tv agadaṃ pāyayed viṣanāśanaṃ 
 +                            |<cb n="1"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         tṛtīyādiṣu triṣv eva vidhir dārvvīkaro hitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.30">ṣaṣṭhe ñjanaṃ tīkṣṇatamam avapīḍaś ca saptame | 
 +                        <caesura/> 
 +                         garbhiṇīvālavṛddhānāṃ si<cb n="2"/>rāvedhavivarjitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.31">viṣārttiṣu yathoddiṣṭaṃ vidhānaṃ mṛdu śasyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         raktāvasekā<lb n="3"/>ñjanāni naratulyā<subst><del n="2" 
 +                                type="chars"/><add>ny ajā</add></subst>vike |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.32">gavāśvayos ta dviguṇāṃ triguṇaṃ mahiṣoṣṭrayoḥ 
 +                            |<cb n="1"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         caturguṇaṃ tu nāgānāṃ kevalaṃ sarvapakṣiṇāṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.34">deśe prakṛti<pc> </pc>sātmya<pc 
 +                            > </pc>ntu<pc> </pc>viṣavegavalāvalaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pradhārya nipunaṃ vudhyā<cb n="2"/> tataḥ karma samācaret |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.47cd">niḥśeṣaṃ nirharec cainaṃ viṣaṃ paramadurjayaṃ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.48">svalpam a<unclear reason="torn">py 
 +                            a</unclear><lb n="4"/>vatiṣṭhaṃ hi bhūyo vegāya kalpate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuryād vā sādavaivarṇṇyajvarakāsasirorujaḥ |<cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.49">śoṣaśophapratiśyāyatimirāruci<pc> </pc>jāḍyatāṃ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tāsu cāpi yathāyogaṃ pratikarma prayojayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.50">viṣārttopa<cb n="2"/>dravāṃś cāpi yathāsvaṃ 
 +                        samupācaret || 
 +                        <caesura/> 
 +                         athāriṣṭāṃ vimucyāśuḥ pracchayitvāṃkitaṃ ta<lb n="5"/>yā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.51">vidyāt tatra viṣaṃ skannaṃ bhūyo vegāya kalpate 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.52.add-1"> viṣāpāye nilaṃ kruddhaṃ ja<cb n="1"/>yed 
 +                        anilavāraṇaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.53">taila<pc> </pc>madya<pc 
 +                            > </pc>kulatthāmbla<pc> </pc>varjair viṣaharāyutaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pittaṃ pittajvaraharaiḥ kaṣāyasneharecanaiḥ |<cb n="2"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.54">kapham āragvadhādyena sakṣaudreṇa gaṇena tu 
 +                        ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.56">gāḍhaṃ vaddhe riṣṭayā pracchite vā tīkṣṇair 
 +                            le<lb n="6"/>pair viṣaśeṣeṇa vāpi | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śūne gātre klinnam atyarthapūti śīrṇṇaṃ māṃsaṃ viṣapūti pra<cb 
 +                            n="1"/>diṣṭaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.57">sadya kṣataṃ pacyate yasya jantoḥ kṛṣṇaṃ raktaṃ 
 +                        sravate dahyate ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śyāvībhūtaṃ klinnam atyarthapūti kṣatāt māṃsaṃ śī<cb n="2"/>ryate 
 +                        yasya cāpi |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.58">tṛṣṇā mūrcchā jvaradāhau ca yasya digdhāhataṃ 
 +                        taṃ manujam vyavasyet ||<lb n="7"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.58.add-1"> liṅgāny etāny eva vā yasya vidyād vraṇe 
 +                        viṣaṃ yasya dattaṃ pramādāt | 
 +                        <caesura/> 
 +                         digdhāhataṃ vi<cb n="1"/>ṣaṃ juṣṭaṃ vraṇañ ca ye cāpy anye 
 +                            viṣapū<add place="above">tivraṇārttāḥ ||</add></l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.59cd"> 
 +                        <label>1938 ed. 5.5.59cd</label> 
 +                        <add> teṣāṃ dhīmāṃn adhimāṃsāny apohya jallaukābhiḥ śoṇitaṃ 
 +                                cāpahṛ<cb n="2"/>tvā</add> 
 +                    </l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.60">hṛtvā doṣān ūrdhvamadhaś ca samyak | siñcec 
 +                        chītaiḥ kṣīriṇāṃ tvakaṣāyaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vastrā<pb facs="151r IMG_0018.JPG" n="151r" type="folio"/><lb 
 +                            n="1"/>ntarāṃ dāpayec ca pradehāñ cchītair dravyai 
 +                        ghṛtayuktair viṣaghnaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.61"> kṣate sthitiḥ sa viṣair e<cb n="1"/>ṣa eva 
 +                        vidhiḥ kāryaḥ pittaviṣe tathaiva || 
 +                        <caesura/> 
 +                         tṛvṛd viśalyā madhukaṃ haridre mañjiṣṭha<pc> </pc>va<unclear 
 +                            reason="faded">krau</unclear> lavaṇaś ca sarvaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.62">kaṭutrikaṃ cai<cb n="2"/>va vicūrṇṇitāni śṛṅge 
 +                        nidadhyāt madhusaṃyutāni | 
 +                        <caesura/> 
 +                         eṣo gado hanti viṣaṃ prayuktaḥ pā<lb n="2" 
 +                            />nāñjanābhyañjana<pc> </pc>nasya<pc> </pc>yogaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.63">avāravīryo viṣavegahantā mahāgado nāma<cb n="1" 
 +                        /> mahāprabhāvaḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         viḍaṅga<pc> </pc>pāṭha<pc> </pc>triphalājamoda hiṃguni vakraṃ 
 +                        trikaṭuṃ tathaiva |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.64">sarvaś ca vargo lavaṇaḥ sasūkṣmaḥ sa<cb n="2" 
 +                        />citrakakṣaudrayuto nidheyaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śṛṃge gavāṃ śṛṃgamayena caiva pracchāditaḥ pakṣam upekṣi<lb n="3" 
 +                        />taś ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.65">eṣo gada sthāvarajaṅgamānāñ jetā viṣāṇām ajito 
 +                        hi nāmnā || 
 +                        <caesura/> 
 +                         prapau<cb n="1"/>ṇḍarīkaṃ suradāru rāsnā kālānusārī kaṭurohaṇīś 
 +                        ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.66">sthauṇeyakadhyāmaka<pc> </pc>padmakāni 
 +                            punnāga<pc> </pc>tālīsa<pc> </pc>suva<cb n="2"/>rcikāś ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuṭannaṭailāsitasinduvārāḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         śaileyakuṣṭhe tagaraṃ priyaṃṅguḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.67">lodhraṃ <lb n="4"/> tathā guggula<pc 
 +                        > </pc>gairikañ ca 
 +                        <caesura/> 
 +                         sasaindhave pippalināgare ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sūkṣmāṇi cūrṇṇāni samā<cb n="1"/>ni kṛtvā śṛṅge nidadhyāt 
 +                        madhusaṃyutāni |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.68">eṣo gadas tārkṣya iti pradiṣṭo viṣan nihanyād 
 +                        api takṣakasya || 
 +                        <caesura/> 
 +                         māṃsī<cb n="2"/>hareṇutriḥphalāmuruṅgī mañjiṣṭha<pc 
 +                            > </pc>yaṣṭyāhvaya<pc> </pc>padmakāni |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.69">viḍaṅgatālīsasu<unclear reason="torn" 
 +                            >ga</unclear><lb n="5"/>ndhikailā tvakkuṣṭhavakrāṇi 
 +                        sacandanāni | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhārgī paṭolīkiṇi hī sapāṭhā mṛ<cb n="1"/>gādanī kroṣṭakamekhalā 
 +                        ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.70">pālindyaśokau kramukaṃ surasyā prasūnam 
 +                        āruṣkarajañ ca puṣpaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         cūrṇṇāny athaiṣāṃ ni<cb n="2"/>hitāni śṛṅge deyāni pittāni 
 +                        samākṣikāni |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.71">varāhagodhāśikhiśalyakānāṃ mā<lb n="6"/>rjārajaṃ 
 +                        pārṣatanākule ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yasyāgado yaṃ sukṛto gṛhastho nāmnārṣabho nāma<cb n="1"/> 
 +                        nararṣabhasya |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.72">na tatra sarpāḥ kuta eva kīṭās tyajanti vīryāṇi 
 +                        viṣāṇi caiva | 
 +                        <caesura/> 
 +                         etena bheryaḥ paṭahāś ca di<cb n="2"/>gdhāḥ nānadyamānā viṣam āśu 
 +                        hanyuḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.73">digdhāḥ patākāś ca nirīkṣya sadyo viṣābhi<cb 
 +                            n="7"/>bhūtāḥ sukhino bhavanti || 
 +                        <caesura/> 
 +                         lākṣā hareṇvau naladapriyagvau mañjiṣṭhayaṣṭyāhva<cb n="1" 
 +                        />yapṛthvikāś ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.74">cūrṇṇīkṛto yaṃ rajanāvimiśro vargo nidheyo 
 +                        madhusarpiṣāktaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śṛṅge gavāṃ pūrvavad ā pi<cb n="2"/>dhāṇas tataḥ prayojyo 
 +                            ñjana<pc> </pc>pāna<pc> </pc>nasyaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.75">sañjīvano nāma gatāśukalpā<unclear reason="torn" 
 +                            >n <damage extent="2" unit="char"/></unclear><pb n="151v" 
 +                            facs="151v IMG_0018.JPG"/><lb n="1"/>gado jīvayatīha martyān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śleṣmātakīkaṭphalamātuluṅga svetā giri<unclear>hvā</unclear> 
 +                        kiṇihī si<cb n="1"/>tā ca ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.76">sataṇḍulīyo gada eṣa mu<unclear>khyo</unclear> 
 +                        viśeṣu darvīkararājilānāṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         drākṣāśvagandhā gajavṛttikā ca svetā ca piṣṭā sa<cb n="2" 
 +                        />mabhāgayuktāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.77">deyo dvibhāgaḥ surasacchadasya kapitthavilvād 
 +                        api <unclear reason="damage">dāḍimāc ca</unclear> 
 +                        <caesura/> 
 +                        <lb n="2"/> tathā ca bhāgo sitasinduvārād aṅkollavījād api 
 +                        gairikāc ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.78ab">eṣo gado kṣaudra<cb n="1"/>yuto nihanti 
 +                        viseṣato maṇḍalinām viṣāṇi ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.84ab">somarājīyavahulā kadalī sinduvārakaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.85cd">śyāmāmvaṣṭhā tāla<cb n="2"/>patrī 
 +                        tathāmrāśmantako pi ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.85.add-1"> maṇḍūkaparṇṇī varuṇaḥ saptalā sa 
 +                        punarṇṇavā || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.84cd"> co<lb n="3"/>rako 
 +                            nāgavi<unclear>nnā</unclear> ca tathā sarpasugandhikā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.5.86">bhūmī kuravakaś caiva gaṇa ekarasa<pc> </pc><cb 
 +                            n="1"/>smṛtāḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         ekaikaśo dvandvaśo vā prayoktavyo viṣāpaham iti || </l> 
 + 
 +                    <p xml:id="SS.5.5.trailer" style="prose"> kalpe 5 || ❈ || </p> 
 +                </div> 
 + 
 + 
 + 
 +                <div n="6" type="adhyāya"> 
 + 
 +                    <!--  This is adhyāya 5.6 in the MS, 5.7 in the vulgate. 
 +                         
 +                    Missing verses 17cd, 18, 34cd, 35, 36, 39, 45ab, 49cd, 50ab, 52cd, 53, 54, 55, 56, 57, 58, 59ab, 60cd, 61ab, 63cd, 64, 65 
 +                    Additions 63.1 
 +                    Metre Break 62ab 
 +                    --> 
 + 
 +                    <milestone unit="folio" n="151v" facs="151v IMG_0019.jpg" ana="line 3"/> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.1">|| athāto mūṣikākalpaṃ 
 +                                <abbr>vyā<ex>khyāsyāmaḥ</ex></abbr> ||<cb n="2"/></l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.3">pūrvam uktāḥ śukraviṣā<del>ḥ</del> mūṣikā ye 
 +                        samāsataḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         nāmalakṣaṇabhaiṣajyair aṣṭādaśa<lb n="4"/> nibodha tāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.4">lālanaḥ putrakaḥ kṛṣṇavasiraś cikkiras tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         cchucchundaro <cb n="1"/>ralaś caiva kaṣāyadaśano pi ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.5">kuliṅgaś cājitaś caiva capalaḥ kapilas tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kokilāruṇa<pc> </pc>saṃjñaś ca ma<cb n="2"/>hākṛṣṇas tathonduruḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.6">śvetaś ca mahatā sārdhaṃ kapilenākhunā tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mūṣikaś ca <unclear reason="torn">ka</unclear>po<lb n="5"/>tābhas 
 +                        tathaivāṣṭādaśaḥ smṛtāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.7">śukraṃ patati yatraiṣāṃ śukraspṛṣṭaiḥ spṛśanti<cb 
 +                            n="1"/> vā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         nakhadantādibhis tasmiṃ gātre raktaṃ praduṣyati |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.8">jāya<unclear reason="faded">ṃ</unclear>te 
 +                        granthayaḥ śophāḥ <del resp="scribe">ki</del>karṇṇikā maṇḍalāni ca 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         piṭa<cb n="2"/>kopacayāś cogrāḥ visarpāḥ kiṭibhāni ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.9">parvabhedo rujaś cāpi jvaro mūrcchā ca <lb n="6" 
 +                        /> dāruṇāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daurvalyam aruciḥ sādo vamathur lomaharṣaṇaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.10">daṣṭarūpaṃ samā<cb n="1"/>soktam etad vyāsam 
 +                        ataḥ śṛṇu || 
 +                        <caesura/> 
 +                         lālāsrāvo lālanā cchardi hikkā ca jāyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.11">taṇḍulīyakakalkaṃ tu lihyāt ta<cb n="2"/>tra 
 +                        samākṣikaṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         putrakeṇāṃgasaṃsādaḥ <unclear reason="faded">pāṇḍu<pc 
 +                            > </pc>valguś ca jāyate |</unclear></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.12"><unclear reason="faded">cīyate</unclear> 
 +                            granthi<lb n="7"/>bhiś cāṃgaṃ śiśur mūṣikasaṃsthitaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śirīśeṅgudipatraṃ tu lihyāt tatra samākṣi<cb n="1"/>kaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.13">kṛṣṇenāsṛk chardayati durdine tu viśeṣataḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="faded">śirīṣapatra kuṣṭhai</unclear>lā pivet 
 +                        kiṃśukabhasmanā ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.14">vasiro<cb n="2"/>ṇānnavidveṣo jṛmbho romnāñ ca 
 +                        kuṣṭhatā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pived āragvadhādin tu vāntas tatrāśu mānavaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.15"><pb n="152r" facs="152r IMG_0016.JPG"/><lb n="1" 
 +                            />ci<unclear reason="unfocussed">kki</unclear>reṇa śiroduḥkhaṃ 
 +                        śopho hikkā va<unclear>mis tathā</unclear>
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="faded">suvānto</unclear> jālinīkvāthaiḥ sā<cb 
 +                            n="1"/><unclear reason="faded">ram aṅkollajam pivet 
 +                            |</unclear></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.16cd">cchucchundareṇa <unclear reason="faded" 
 +                                >viṭchaṅgaḥ<pc> </pc>grīvāstambha<pc 
 +                            > </pc>vijṛmbhikāḥ</unclear> | </l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.16ab"> yavanā<sic>lā</sic>rṣabhīkṣāraṃ 
 +                                vṛhatyau<unclear><gap extent="5" unit="char" 
 +                                reason="faded"/></unclear><lb n="2"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.17"> 
 +                        <unclear><gap extent="32" unit="char" reason="faded"/></unclear> 
 +                    </l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.19"><unclear><gap extent="6" unit="char" 
 +                                reason="faded"/></unclear>tatra samākṣikaṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         nidrā kaṣāyadantena jāyate kārśyam eva ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.20">lihyāt tatra<cb n="1"/> śirīṣasya madhunā 
 +                        sāramāṣakān || 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuliṅgena rujaḥ śopho rājyaś cāda<unclear>mśa</unclear>maṇḍale 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.21">sahe sasinduvāre ca li<cb n="2"/>hyāt tatra 
 +                        samākṣike || 
 +                        <caesura/> 
 +                         ajitena vamī mūrcchā hṛdgrahaḥ <unclear><gap extent="5" 
 +                                unit="char" reason="faded"/></unclear></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.22"><unclear><gap extent="5" unit="char" 
 +                                reason="faded"/></unclear><lb n="3"/>rayuktāṃ mañjiṣṭhāṃ 
 +                        madhunā lihet || 
 +                        <caesura/> 
 +                         capalena bhavec chardiḥ mūrcchā ca saha tṛṣṇa<cb n="1"/>yā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.23">sabhasmakāṣṭhā sajaṭāṃ kṣaudreṇa triphalaṃ pivet 
 +                        || 
 +                        <caesura/> 
 +                         kapilena vraṇaṃ kothaṃ jvaro graṃnthyudgamas tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.24">kṣaudre<cb n="2"/>ṇa lihyāc chvetātra śvetā vāpi 
 +                        punarṇṇavā || 
 +                        <caesura/> 
 +                         granthayaḥ kokilenoktā <unclear><gap extent="5" unit="char" 
 +                                reason="faded"/></unclear><lb n="4"/>haś ca dāruṇaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.25">nīlāvarṣābhuniḥkvāthaiḥ siddhaṃ tatra pived 
 +                        ghṛtaṃ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         aruṇe<cb n="1"/>nānilaḥ kruddho vātajāṃ kurute gadāṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.26">mahākṛṣṇena pittañ ca śvete<add place="below" 
 +                            >na</add>kapha eva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         mahatā kapilenāsṛk kapo<cb n="2"/>tena catuṣṭayaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.27">bhavanti caiṣān daṃśeṣu granthimaṇḍalakarṇṇikā 
 +                        || 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="faded">piḍakopacayā</unclear><lb n="4"/>ś cāṅge 
 +                        śophāś ca bhṛṣa<pc> </pc>dāruṇaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.28">dadhikṣīraghṛtaprasthāstrayaḥ pratyekaśo<cb 
 +                            n="1"/> mitāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         karañjāragvadhaṃ vyoṣa vṛhaty<pc> </pc>aṃśumatī<pc> </pc>sthirā 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.29">ni<unclear>ṣkvā</unclear>thya tasya kvāthasya 
 +                        caturthāṃśaḥ punar bhavet ||<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         tṛvṛt<pc> </pc>tilvāmṛtā<pc> </pc>vakra<pc> </pc><unclear 
 +                            reason="faded">sarvāgandhāgamṛttikā |</unclear></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.30">kapitthadāḍimatvak ca <unclear reason="faded" 
 +                            >ślakṣṇapiṣṭāni dā</unclear><lb n="5"/>payet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tat sarvam ekataḥ kṛtvā śanair mṛdvagninā pacet ||<cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.31">pañcānām aruṇādīnāṃ viṣa<add place="below">
 +                            e</add>tad vyapohati | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kākādanīkākamācī svarasveṣv athavā kṛtaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.32">sirāś ca vyadhayet prā<cb n="2"/><unclear 
 +                            reason="faded">ptāḥ kuryāt saṃśodhanāni ca |</unclear> 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear><gap extent="6" unit="char" reason="faded" 
 +                        /></unclear>kāryo mūṣikāṇām viṣeṣv a<unclear reason="torn" 
 +                            >yaṃ</unclear>||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.33"> 
 +                        <pb n="152v" facs="152v IMG_0017.JPG"/><lb n="1"/>dagdhvā 
 +                        visrāvayed daṃśaṃ pracchitaṃñ ca pralepayet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śirīṣarajanīvakraṃ kuṃkumair amṛtāyu<cb n="1"/>taiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.34ab">cchardanaṃ nīlinīkvāthaiḥ śukākhyāṅkollayor 
 +                        api |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.37">virecane tṛvṛddantītriphalākalka iṣyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śirovirecane <cb n="2"/>sāraḥ śirīśasya phalāni vā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.38">kaṭutrikāḍhyaś ca hi<unclear>to</unclear> go<lb 
 +                            n="2"/>mayaḥ svaraso 'ñjane | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kapitthagomayarasau sakṣaudrau leha iṣyate |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.40">taṇḍulī<cb n="1"/>yakamūleṣu sarpiḥ siddhaṃ 
 +                        piven naraḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         āsphotamūlasiddham vā pañcakāpi<sic>tta</sic>m eva vā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.41">mūṣikāṇāṃ viṣaṃ prāyaḥ ku<cb n="2"/>pyaty 
 +                        abhreṣu nirhṛtaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tatrāpy eṣa vidhiḥ kāryaḥ yaś ca dūṣīviṣāpahaḥ </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.42">sthirāṃ<unclear reason="illegible" 
 +                            >manda</unclear><lb n="3"/>rujaś cāpi karṇṇikāṃ pracchayed 
 +                        bhiṣak | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarvasminn eva tu viṣe vraṇavac cācaret kri<cb n="1"/>yāṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.43">śvaśṛgālavṛkavyāghratarakṣvāder viṣaṃ yadā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śleṣmā praduṣṭo <unclear>mu</unclear>ṣṇāti saṃ<sic>jñaṃ</sic> 
 +                        <unclear reason="eccentric_ductus">srotrovalāśritaḥ</unclear> 
 +                        ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.44">tadā prasra<cb n="2"/>stalāṃgūlahanuskandho 
 +                            <unclear>bhi</unclear>lālimān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         avyaktavadhiro 'ndhaś ca so nyonyam abhidhāvati |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.45">te<lb n="4"/>na daṣṭasya cāṅge syuḥ suptaḥ 
 +                        kṛṣṇaṃ kṣaraty asṛk ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.46">digdhaviddhasya liṅgena prāya<cb n="1"/>śaś 
 +                        cābhiliṅgitaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yena cāpi bhaved daṣṭas tasya ceṣṭārutan naraḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.47">vahuśaḥ pratikurvāṇaḥ kriyāhīno viśyati || 
 +                        <caesura/> 
 +                         daṃṣṭriṇā yena daṣṭas tu taṃ daṣṭo yadi paśyati |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.48">apsu vā yadi vādarśeriṣṭaṃ tasya vinirdi<lb 
 +                            n="5"/>śet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yadi trasya<add place="below">tya</add>daṣṭo pi 
 +                        śabdasyarśanadarśanaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.49ab">jalatrāsaṃ tu taṃ vidyād daṣṭaṃ<cb n="1"/> tad 
 +                        api kīrttitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.50cd">visrāvya daṃśaṃ taṃ daṣṭe sarpiṣā paridāhitaṃ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.51">pradihyād agadaiḥ sarpiḥ purāṇaṃ cāpi pāyayet 
 +                            |<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         arkakṣīrayutañ cāpi śīghran dadyād virecanaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.52ab">śvetāṃ punarṇṇavāñ cāsyai dadyād dhuttūrakā<lb 
 +                            n="6"/>yutāṃ |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.60ab">snāpayet taṃ nadītīre samantrair vā catuṣpathe 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.60.add-1"> vījaratnauṣadhīgarbhaiḥ kumbhaiḥ 
 +                        śītāmvupūritaiḥ ||</l> 
 + 
 +                    <!-- 59cd is given after 60 and given it above, id no. 60.1 --> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.61cd">ala<cb n="2"/>rkādhipate yakṣa 
 +                        sārameyagaṇādhipa |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.62">alarkajuṣṭam etan me nirviṣaṃ kuru mā cirāt || 
 +                            <pb facs="153r IMG_0019.JPG" n="153r"/><lb n="1"/>svāhā || 
 +                        <caesura/> 
 +                         dadyāt saśodhanan tīkṣṇam avasyāṃn tasyaṃ dehinaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.63ab">aśuddhasya surūḍhe pi vraṇe<cb n="1"/> kupyati 
 +                        tad viṣaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.63.add-1"> prasupto votthito vāpi svasthaḥ <unclear 
 +                            reason="smudged">trasto</unclear> na sidhyati | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jalatrāsī ca yo martyo daṣṭe yaś ca prakupyatī<cb n="2"/>ti || </l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.7.trailer" style="prose">kalpe <unclear>6</unclear> || 
 +                        ❈ ||</l> 
 +                </div> 
 + 
 + 
 + 
 +                <div n="7" type="adhyāya"> 
 + 
 +                    <!--               
 +                        adhyāya 5.7 in the MS, 5.6 in the vulgate 
 +                        Missing verses 8,9,10,11,22cd, 29, 30 
 +                        Additions 19cd 
 +                    --> 
 + 
 +                    <milestone unit="folio" n="153r" ana="line 1" facs="153r IMG_0019.jpg"/> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.1">athāto dundubhisvanīyaṃ kaṃlpa 
 +                            <abbr>vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.3">dhavāśvakarṇṇa<pc> </pc>tiniśa<pc> </pc>pi<lb 
 +                            n="1"/>cumarda<pc> </pc>pāṭalī<pc 
 +                            > </pc>pāribhadrakodumvara<pc> </pc>karaghātakārjuna<pc 
 +                            > </pc>sarjja<pc> </pc>kapītana<pc> </pc>śleṣmātakā<cb n="1" 
 +                            />ṅkoṭha<pc> </pc>kuṭaja<pc> </pc>śamī<pc 
 +                            > </pc>kapitthāśmantakārka<pc> </pc>cirivilva<pc 
 +                            > </pc>mahāvṛkṣārala<pc> </pc>madhuka<pc 
 +                            > </pc>madhukaṃśrigru<pc> </pc>śāka<pc> </pc>gojī<pc 
 +                            > </pc>bhūja<pc> </pc>tilvake<unclear cert="medium" 
 +                            >kṣu</unclear><cb n="2"/>raka<pc> </pc>gopaghoṇṭārimedānāṃ 
 +                        bhasmāny āhṛtya gavāṃ mūtreṇa kṣārakalpena parisrāvya vi<lb n="3" 
 +                        />pacet | dadyāc cātra pippalī<pc> </pc>pippalīmūla<pc 
 +                            > </pc>taṇḍulīyaka<pc> </pc>varāṃga<pc> </pc>coraka<pc 
 +                            > </pc>mañjiṣṭhā<pc> </pc><cb n="1"/>karañjikā<pc 
 +                            > </pc>hastipippalī<pc> </pc>viḍaṅgā<pc 
 +                            > </pc>gṛhadhūmānanta<pc> </pc>soma<pc> </pc>sarala<pc 
 +                            > </pc>vā<unclear>vālhīka</unclear><pc> </pc>kuśāmra<pc> </pc>sarṣapa<pc> </pc>varuṇa<pc> </pc>plakṣa<pc> </pc>nicula<pc> </pc>vardhamāna<cb 
 +                            n="2"/><pc> </pc>vañjula<pc> </pc>putraśreṇī<pc 
 +                            > </pc>saptaparṇṇa<pc> </pc>ṭuṇṭukailavāluka<pc 
 +                            > </pc>nāgadanty<pc> </pc>ativiṣā<pc 
 +                            > </pc>bhadradāru<pc> </pc><lb n="4"/>marica<pc 
 +                            > </pc>kuṣṭha<pc> </pc>vacā<pc> </pc>cūrṇṇāni lohānāṃ 
 +                        samabhāgāni tataḥ | kṣāravad āgatapākam a<cb n="1"/>vatārya 
 +                        lohakumbhe nidadhyāt |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.4">etena dundubhiṃ limpet patākāstaraṇāni ca || 
 +                        <caesura/> 
 +                         darśanāc chravaṇāc cāpi viṣān sarvā<cb n="2"/>n pra<pc 
 +                        > </pc>mucyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.5">eṣa kṣārāgado nāma śarkarāsv aśmarīṣu ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         arśassu vātagulmeṣu kā<lb n="5"/>saśūlodareṣu ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.6">ajīrṇṇe grahaṇedoṣe bhaktadveṣe ca dāruṇe | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śophe sarva<cb n="1"/>sare cāpi deyaḥ śvāse ca dustare |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.7">eṣa sarvaviṣārttānāṃ sarvathaivopayujyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tathā takṣakamukhyānām a<cb n="2"/>pi sarpāṃkuśo gadaḥ ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.12">apāmārgasya vījāni śirīṣasya ca māṣakāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śve<unclear reason="torn">te dve</unclear><lb n="6"/> kākamācīñ 
 +                        ca gavām mūtreṇa pīṣayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.13">sarpir eteṣu saṃsiddhaṃ viṣasaṃśama<cb n="1" 
 +                        />naṃ paraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         amṛtaṃ nāma vikhyātam api sañjīvayet mṛtaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.14">candanāguruṇī kuṣṭhaṃ tagaraṃ tailaparṇṇikaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         prapau<cb n="2"/>ṇḍarīkan naladaṃ saralaṃ devadāru ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.15">bhadraśriyaṃ yavaphalāṃ bhārgīn nīlīṃ 
 +                        sugandhikāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kā<lb n="7"/>leyakaṃ padmakañ ca madhukaṃ sana<unclear>khaṃ 
 +                        </unclear>jaṭāṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.16"> punnāgailailavālūni gairikaṃ dhyā<cb n="1" 
 +                        />makaṃ tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         toyaṃ sarjarasaṃ māṃsīṃ śatapuṣpāṃ hareṇukāṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.17">tālīsapatraṃ kṣudrailāṃ priyaṅgū sakuṭaṃnnaṭāṃ 
 +                            |<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         tilapuṣpaṃ saśaileyam patraṃ kālānusārivāṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.18">kaṭutrikaṃ śītaśivaṃ<unclear reason="faded" 
 +                            >kāśmaryaṃ</unclear> kaṭuro<pb n="153v" 
 +                            facs="153v IMG_0020.JPG"/><lb n="1"/>hiṇīṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         somarājīmativiṣāṃ pṛthvīkāmindravāruṇīṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.19">uśīre dve varuṇakaṃ kustumvu<cb n="1"/>ryo 
 +                        nakhāni ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tvacaṃ taskarasāhvañ ca granthilāṃ saharītakīṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śvete haridre sthauṇeyaṃ lākṣāñ ca lavanāni ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.20">kumudotpala<cb n="2"/>padmāni puṣpañ cāpi 
 +                        tathārjakaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         campakāśoka<pc> </pc>sumanā<pc> </pc>tilaka<pc> </pc>prasavāni ca 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.21">pāṭa<lb n="1"/>līśālmalī<pc> </pc>śelū<pc 
 +                        > </pc>śirīśāṇān tathaiva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         surasyās tṛṇa<unclear>mū</unclear>lyasya sinduvārasya yāni<cb 
 +                            n="1"/> ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.22">dhavāśvakarṇṇayoś cāpi puṣpāni tiniśasya ca 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.23">etat sambhṛtya sambhāraṃ sūkṣmaṃ cūrṇṇaṃ tu 
 +                        kārayet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         gopittama<cb n="2"/>dhusarpirbhir yuktaṃ śṛṅge nidhāpayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.24">bhagnaskandha<pc> </pc>vivṛttākṣaṃ mṛtyor 
 +                        daṃṣṭrāntaraṃ gataṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         a<lb n="3"/>nenāgadamukhyena manuṣyaṃ punar ānayet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.25">eṣo 'gnikalpaṃ durvāraṃ kruddhasyāmita<cb n="1" 
 +                        />tejasaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarvanāga<pc> </pc>gater hanyād api vā vāsuker viṣaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.26">mahāsugandho nāmnāyaṃ pañcāśītyaṅgasaṃbhṛtaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         rājāgadā<cb n="2"/>nāṃ sarveṣāṃ rājño haste bhavet sadā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.27">tenānuliptaś ca nṛpo bhavet sarvajanapriyaḥ |<lb 
 +                            n="4"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhrājiṣṇutāñ ca labhate śatrumadhyagato pi saḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.28">uṣṇavarjyo vidhiḥ kāryo viṣārttā<cb n="1"/>nāṃ 
 +                        vijānatā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tyaktvā kīṭaviṣaṃ tad dhi śītenābhipravardhate |</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.31">divāsvapnaṃ vyavāyañ ca vyāyāmaṃ krodham ātapaṃ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         surā<cb n="2"/>tilakulatthāṃś ca varjayīta viṣāturaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.32">prasannadoṣaṃ prakṛtisthadhātum annābhikāmaṃ<lb 
 +                            n="5"/> samamūtravi<unclear>ṭkaṃ</unclear>
 +                        <caesura/> 
 +                         prasannasarvendriyacittaceṣṭaṃ vaidyo vagacched aviṣaṃ manuṣyam 
 +                            <cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.6.trailer" style="prose">iti || kalpe 7</l> 
 +                </div> 
 + 
 + 
 +                <div n="8" type="adhyāya"> 
 + 
 +                    <milestone unit="folio" facs="153v IMG_0020.jpg" n="153v" ana="line 5"/> 
 + 
 +                    <!--                          Missing verses 
 + 
 +27.3cd, 27.14, 27.15ab, 
 + 
 +Additions 
 + 
 +109cd 
 + 
 +Metre Break 
 + 
 +60, 71.3 --> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.1">athātaḥ kīṭakalpaṃ 
 +                            <abbr>vyā</abbr><ex>khyāsyāmaḥ</ex> ||</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.3">sarpāṇāṃ śukraviṇmūtraśavapūtyaṇḍasambhavāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vāyvagnyamvupra<cb n="2"/>kṛtayaḥ kīṭās tu trividhāḥ smṛtāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.4">sarvadoṣaprakṛtibhir yuktāś cāpy apare matāḥ |<lb 
 +                            n="6"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         kīṭās te pi sughorās <sic>te</sic> sarva eva caturvidhā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.5">uṇḍunābhas tuṇḍikerī śṛṅgī śa<cb n="1" 
 +                        />takulimbhakāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ucciṭiṅga<unclear>s tya</unclear>lpavācaḥ viciṭiṅgamasūrikāḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.6">āvarttakas tathorabhraḥ śārikāmukhavaida<cb n="2" 
 +                        />lau | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śatakurdo 'bhirājī ca paruṣaś citraśīrṣakaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.7cd">aṣṭādaśaite vāyavyāḥ kī<lb n="7"/>ṭāḥ 
 +                        vātaprakopanāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.8">tair bhavantīha daṣṭānāṃ rogā vātanimittajāḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         kau<cb n="1"/>ṇḍinyaḥ kaṇabhaḥ svargo vāraṇīpatravṛścikaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.9">vināsikā vrahmaṇīkā vindulo bhramaras tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vāhyakaḥ pi<cb n="2"/>ccaṭāḥ kumbhīvarcaḥ kīro rimedakaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.10">padmakīṭo dundubhako maśakaḥ śatapāda<pb 
 +                            n="154r" facs="154r IMG_0020.JPG"/><lb n="1"/>kaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pañcālakaḥ pākamatsya kṛṣṇatuṇḍo tha garbhabhī |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.11">kīṭāḥ krimisarāvī ca ya<cb n="1"/>ś cānyaḥ 
 +                        śleṣmakaḥ smṛtaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ete hy agniprakṛtayaś caturviṃśatir īritāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.12">tair bhavantīha daṣṭānāṃ vegā pittanimittajāḥ 
 +                            |<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         vaiśvambharaḥ pañcaśuklaḥ pañcakṛṣṇo tha kokilaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.13">śairyakaḥ pravalākaś ca bhaṭābhaḥ<lb n="2"/> 
 +                        kiṭibho ṭajī | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sūcīmukhaḥ kṛṣṇagodhā <unclear>kuṣṭaḥ</unclear> kāṣāyavāsikaḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.14">trayodaśai<cb n="1"/>te saumyās tu kīṭāḥ 
 +                        śleṣmaprakopanāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.15">tair bhavantīha daṣṭānāṃ rogāḥ śleṣmanimittajāḥ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tuṅganāso valabhikaḥ<cb n="2"/> tolako nāhanas tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.16">ko<unclear>ṇṭā</unclear>gīrī krimikaro yaś ca 
 +                        maṇḍalapuṣpakaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tuṇḍavaktraḥ<lb n="3"/> sarṣapaka sphoṭakaḥ śamvukaś ca yaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.17">agnikīṭāś ca ghorā syu dvādaśaite trido<cb n="1" 
 +                        />ṣajāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tair bhavanti ha daṣṭānāṃ vegajñānāni sarpavat |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.20cd">piṭakopacayaḥ śophāḥ granthayo maṇḍalāni ca 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.21ab">da<cb n="2"/>rdruś ca karṇṇikāś caiva visarpāḥ 
 +                        kiṭibhāni ca | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.21.add-1"> bhavanti daṃśaparyante dehe vāpi 
 +                            viṣāku<lb n="4"/>le |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.25cd">ekajātīn atas tūrdhvaṃ kīṭān bhedena vakṣyate 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.26">sāmānyato daṣṭaliṅgaiḥ sādhyā<cb n="1" 
 +                        />sādhyakramena ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         trikaṇṭakaḥ kunī cāpi hastikakṣyo parājitaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         catvāra ete kaṇabhāḥ vyākhyātās tīvrave<cb n="2"/>danāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.27-verse"> ebhir daṣṭeti gurutā gātrāṇām aṅgavedanā 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         lālāsrāvaś ca bhavati gātrabheda<lb n="5"/>ś ca dāruṇaḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.28a-verse"> pratisūryaḥ piṅgabhāso vahuvarṇṇo 
 +                        mahāśirāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tathā nirupa<cb n="1"/>maś cāpi paṇca godherakāḥ smṛtāḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.28b-verse"> tair bhavantīha daṣṭānāṃ vegajñānāni 
 +                        sarpavat | 
 +                        <caesura/> 
 +                         rujaś ca vividhākārā grantha<cb n="2"/>yaś ca sudāruṇāḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.29a-verse"> svetā kṛṣṇā kṛṣṇarājī raktā raktaiś ca 
 +                        maṇḍalaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarvasvetā sa<lb n="6"/>rṣa<cb n="1"/>pikā ṣaḍetā 
 +                            gṛhago<unclear>li</unclear>kāḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.29b-verse"> tābhir daṣṭa daṃśatodo hṛtpīḍā dāha eva 
 +                        ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daṃśaśophaś ca bhavati granthijanma ca dā<cb n="2" 
 +                            />ru<unclear>ṇaṃḥ</unclear> | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.30a-verse"> paruṣā kṛ<lb n="6"/>ṣṇacitre ca kapilā 
 +                        pītikā tathā || 
 +                        <caesura/> 
 +                        <pb n="154v" facs="154v IMG_0021.JPG"/><lb n="1"/>raktā 
 +                        svetāgnivarṇṇā ca śatapādyo ṣṭadhā smṛtāḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.30b-verse"> tābhir daṣṭe rujās tīvrā daṃśaśophaś ca 
 +                        dāruṇaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daṃśe ca piṭa<cb n="2"/>kotpattir mūrcchāṃ cāpi sudāruṇāḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.31a-verse"> śvetaś ca kṛṣṇavarṇṇa<lb n="2"/>ś ca 
 +                        śaravarṇṇo yam aprabhaḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuharo haritaś cāpi bhṛkuṭī koṭikaś ca yaḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.31b-verse"> aṣṭā<cb n="1"/>v ete kīṭāsañjñā dardurāḥ 
 +                        parikīrttitāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tair daṣṭaḥ kaṇḍusaṃyukto haritaṃ mūrchito vamet | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.31.add-1"> jalaukāḥ ṣaṭ samā<cb n="2"/>khyātāḥ 
 +                        salakṣaṇacikitsitāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ahikutthuḥ kutthukaś ca vṛttaśūkas tathaiva ca ||<lb n="3"/> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.32-verse"> trayo viśvambharāḥ proktāḥ 
 +                        dāhajvararujāvahāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tai daṣṭamātre śvayathur ādaṃ<cb n="1"/>śe kaṇḍur eva ca | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.33-verse"> phenāgamo tisāraś ca koṭhajanme ca 
 +                        dāruṇaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         gamvāhikāsthūlaśīrṣā vrāhmaṇy aṅgulikā ta<cb n="2"/>thā | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.34-verse-1"> vivarṇṇā kapi<del>kā</del>lā cāpi<add 
 +                            place="below" hand="later_hand"> ṣaṭ proktās tu pipīlikāḥ</add> 
 +                        <caesura/> 
 +                        tābhir daṣṭe rujādāhaḥ | kaṇḍuśvayathur eva ca |<lb n="4"/> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.27.16"> viśeṣeṇa daṃśaty etāḥ netrayor netravallabhāḥ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         maṇḍalaḥ pārvataś caiva kṛ<cb n="1"/>ṣṇaḥ sāmudra eva ca | </l> 
 +                     
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.27.17"> maśako hastināmā ca maśakāḥ pañcakīrttitāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tair daṣṭe roṣasaṃyuktāṃ śūnam ādaṃśama<cb n="2"/>ṇḍalaṃ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.27.18"> vedanā rāgavahulaṃ kaṇḍūyuktaṃ kṣaraty asṛk 
 +                        | </l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.38">godherakaḥ sthālakā ca <lb n="5"/>ye ca 
 +                        śvetāgnisaprabhe | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhrṛkuṭī koṭikaś caiva na sidhyanty ekajātiṣu |</l> 
 + 
 + 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.42">kī<cb n="1"/>ṭair daṣṭān ugraviṣaiḥ sarpavat 
 +                        samupācaret | 
 +                        <caesura/> 
 +                         trividhānān tu śeṣāṇāṃ traividhyaṃ bhavati kriyā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.43">svedāṃ vahuprakā<cb n="2"/>rāṃś ca yuñjyād 
 +                        anyatra mūrcchitāt |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.44">viṣaghnañ ca vidhiṃ kuryāt saṃśodhanāni ca<lb 
 +                            n="5"/></l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.56">trividhā vṛścikāḥ proktā mandamadhyamahāviṣāḥ 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.57">sarpakotthodbhavāstīkṣṇā di<cb n="1"/>gdhadaṣṭaṃ 
 +                        viṣairhate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.58">kotthamadhye gavādīnāṃ saśakṛt kotthavarāḥ 
 +                        smṛtāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         saptaviṃśatirevaite saṅkhyāyā parikī<cb n="2"/>rttitāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.59">kṛṣṇa śyāvaḥ karvuro romaśaś ca gomūtrābhaḥ 
 +                        paruṣodakaś ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śveto <pb n="155r" facs="155r IMG_0021.JPG"/><lb n="1"/>rakto 
 +                        romaśīrṣāgradhūmaḥ sarvepyete mandaviṣāmatās tu |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.60">ebhir daṣṭe vedanā ve<cb n="1"/>thuś ca 
 +                        gātrastavdhaḥ kṛṣṇaraktāgamaś ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.61">śākhāviddhe vedanāś cordhvameti daṃśasvedo 
 +                        mukhaśophaś ca tīvraḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         raktaṃ pītaṃ ka<cb n="2"/>pilaṃ codaras tu dhūmro varṇṇas tatra 
 +                        yo madhyavīryāḥ |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.63">jihvāśopho rasanasyopaghāto<lb n="2"/> mūrchā 
 +                        cogrā madhyaviṣābhidaṣṭe | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śvetaḥś citraḥ śavalo lohitābhaḥ kṛṣṇaḥ<cb n="1"/>śyāva 
 +                        śvetanīlodarau ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.64">rakto vabhru pūrvavad ekaparvā pūrvā cāpi 
 +                        parvaṇī dve ca yasya |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.65">nānāvarṇṇā rūpataś cāpi<cb n="2"/>ghorāḥ jñeyā 
 +                        hyete vṛścikāḥ prāṇanāśāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.66">ebhir daṣṭe viṣavegapravṛttiḥ spho<lb n="3" 
 +                        />ṭotpattir jvaradāhau bhramaś ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear>khe</unclear>bhyaḥ kṛṣṇaṃ śoṇitaṃ catitīvraṃ tataḥ 
 +                            prāṇai<cb n="1"/>s tyājyate kṣipram eva |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.67">ugramadhyaviṣair daṣṭāṃś cikitset sarpadaṣṭavat 
 +                        |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.70">daṃśamandaviṣāṇān tu cakratailena secayet |<cb 
 +                            n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         vidārigandhādi tailena sukhoṣṇenāthavā punaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.71">kuryāc cotkārikā svedaṃ viṣaghnai<lb n="4" 
 +                        />rupanāhanaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.71.add-1"> ādaṃ<add place="margin" 
 +                                ><unclear>śaṃ</unclear> sveditaṃ cūrṇṇaiṃḥ pracchitaṃ 
 +                            pratisārayet | 
 +                            <caesura/> 
 +                             rajanī saindha<cb n="1"/>vavyoṣaśirīṣaphalapuṣpajaiḥ |</add> 
 +                    </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.71.add-2"> mātuluṃgāmlagomūtrapiṣṭañ ca surasāgrajaṃ 
 +                        | 
 +                        <caesura/> 
 +                         lepe sukhoṣṇañ ca tathā goma<cb n="2"/>yaṃ hitamucyate || </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.71.add-3"> sarpiḥ kṣaudrayutaṃ pāne kṣīram vā 
 +                        vahuśarkaraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         guḍodakaṃ vā suhi<lb n="5"/>taṃ caturjātavāsitaṃ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.72">śikhi kukkuṭavarhāṇi saindhavaṃ tailam eva ca 
 +                        |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.73">dhūpo<cb n="1"/>hanti prayuktoyaṃ śīghraṃ 
 +                        vṛścikajaṃ viṣaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ku<unclear>suṃ</unclear>bhapuṣpaṃ rajanī ni<unclear>ṣyā</unclear> 
 +                        vā kṣaudrakastṛṇaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.74">ebhirghṛtāktairdhūpastu<cb n="2"/> pāyudeśa 
 +                        prayojitaḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         nāśayedāśukīṭotthaṃ vṛścikasyā ca yadviṣaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.75">lūtāviṣaṃ gho<lb n="6"/>ratamaṃ durvijñeyatamañ 
 +                        ca yat | 
 +                        <caesura/> 
 +                         duścikitsyatamañ cāpi bhiṣagbhir mandavu<cb n="1"/>ddhibhiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.76">saviṣaṃ nirviṣañcedam ity evaṃ saviśaṃkite | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣaghnam eva garttavyam avirodhi yadauṣadhaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.77">agadānāṃ<cb n="2"/> hi saṃyogo viṣaduṣṭasya 
 +                        yujyate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         nirviṣe mānave yuktogadaḥ saṃpadyate gadaḥ |<lb n="7"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.78">tasmāt sarvaprayatnena jñātavyo viṣaniścayaḥ || 
 +                        <caesura/> 
 +                         ajñātvād viṣasadbhāvaṃ<cb n="1"/> bhiṣagvyāpādayennaraṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.79">yadvat prasūtena navāṃkureṇa na vyaktajāti 
 +                        pratibhāti vṛkṣaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tadvad durālakṣyatamaṃ hi<cb n="2"/> tāsāṃ viṣaṃ rśarīre 
 +                        pravikīrṇṇamātraṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.80">īṣat sakaṇḍūpracalañcakoṭham avyaktavarṇṇaṃ <pb 
 +                            n="155v" facs="155v IMG_0022.JPG"/><lb n="1"/>prathamehani 
 +                        syāt | 
 +                        <caesura/> 
 +                         anteṣu śūlaṃ parinimnamadhya<unclear reason="torn" 
 +                        >ma</unclear>vyaktavarṇṇañ ca dine dvitī<cb n="1"/>ye |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.81">tryaheṇa taddarśayatīhadaṃśaṃ viṣaṃ caturthehani 
 +                        kopameti | 
 +                        <caesura/> 
 +                         atodhikehni prakaroti janto viṣaprakopaprabha<cb n="2"/>vān 
 +                        vikārān |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.82">ṣaṣṭhe dine viprasṛtan tu sarvān marmapradeśān 
 +                        bhṛśamāvṛṇoti | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tatsa<lb n="2"/>metyarthaparītagātraṃ vyāpādayet martyamati 
 +                        pravṛddhaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.83">yāstīkṣṇacaṇḍogravi<cb n="1"/>ṣā hi lūtāstāḥ 
 +                        saptarātreṇa naraṃ nihanyuḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         atodhikenāpi nihanyuranyā yeṣāṃ viṣaṃ madhyamavīryamuktaṃ |<cb 
 +                            n="2"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.84">yāsāṃ kanīyo viṣavīryamuktaṃ tāḥ pakṣamātreṇa 
 +                        vināśayanti | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tasmāt prayatnaṃ bhi<lb n="3"/>ṣagatrakuryād ādaṃśapātād 
 +                        viṣaghātavegaiḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.85">viṣaṃn tu lālānakhamūtradaṃṣṭrā<cb n="1"/>rajaḥ 
 +                        purīṣairatha cendriyeṇa | 
 +                        <caesura/> 
 +                         saptaprakāraṃ visṛjanti lūtāstadugramadhyāvaravīryamuktaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.86">koṭhaṃ sagaṇḍa<cb n="2"/>sthiramalpamūlaṃ 
 +                        lālākṛtaṃ mandarujaṃ vadanti | 
 +                        <caesura/> 
 +                         coṣaś ca kaṇḍuś ca pulāyikāś ca dhū<lb n="4"/>māyanaṃ caiva 
 +                        nakhāgradaṃśe |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.87">daṃśe tu mūtreṇa sakṛṣṇamadhyaṃ | 
 +                            saraktaparya<cb n="1"/>ntamavaihi dīrṇṇaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daṃṣṭrābhirugraṃ kaṭhinaṃ vivarṇṇaṃ | jānīṣvadaṃśaṃ 
 +                        sthiramaṇḍalañ ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.88">rajaḥ purīṣendriyajañca<cb n="2"/> viddhi 
 +                        sphoṭaṃ prapakvāmalapīlupāṇḍuṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         etāvad etat samudāhṛtaṃ te vakṣyāmi lūtā pra<lb n="5"/>bhavaṃ 
 +                        pramānaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.89">sāmānyato daṣṭam asādhyasādhyaṃ cikitsitaṃ cāpi 
 +                            viśeṣa<cb n="1"/>ṇañ ca ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.90">viśvāmitro nṛpavaraḥ kadācid ṛṣisatta<add 
 +                            place="margin">maṃ</add> 
 +                        <caesura/> 
 +                         vaśiṣṭhaṃ kopayāmāsa gatvā śramapadaṃkila |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.91">kupitasya<cb n="2"/> munes tasya lalāṭāt 
 +                        svedavindavaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         niyetur darśanād eva raves tat samarvarcasaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.92ab">lū<lb n="6"/>ne tṛṇe maharṣiṇā veśvarthe 
 +                        sambhṛte pi caḥ | </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.92ef"> apakārāya varttante nṛpaśāsa<cb n="1" 
 +                        />navāhane |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.93">yasmāḥ lūtaṃ tṛṇaṃ prāptāt munes te 
 +                        svedavindavaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tasmāl lūtā vibhāvyante saṃkhyayā tāś ca ṣoḍaśaḥ |<cb n="2"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.94">kṛcchrasādhyās tathā sādhyā lūtās tu dvividhāḥ 
 +                        smṛtāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tāsām aṣṭau kṛcchrasādhyā vakṣyā<lb n="7"/>s tāvanta eva tu 
 +                        ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.95">trimaṇḍala tathā svetā kapilā pītikā tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         malamū<cb n="1"/>traviṣe raktā kasanā cāṣṭamī smṛtāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.96">tābhir daṣṭe śiroduḥkham ādaṃśe kaṇḍur eva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         bhavanti ca viśeṣeṇa<cb n="2"/>gadāḥ śleṣmikavātikāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.97">sauvarṇṇikā lājavarṇṇā jālinyeṇīpadī tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kṛ<pb n="156r" facs="156r IMG_0024.JPG"/><lb n="1"/>ṣṇāgnimukhyau 
 +                        kākāṇḍā mālāguṇyaṣṭamī smṛtāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.98">tābhir daṣṭe daṃśako thaḥ pravṛttiḥ<cb n="1"/> 
 +                        kṣatajasya ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         jvaro dāhotisāraś ca gadāḥ syuś ca tridoṣajāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.99">piṭakā vividhākārā maṇḍalāni mahānti ca || 
 +                        <caesura/> 
 +                         śo<cb n="2"/>phā mahānto mṛduvo raktāḥ śyāvāś calās tathā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.100">sāmānyaṃ sarvalūtā<add place="above">nā</add>
 +                            etadādaṃśala<lb n="2"/>kṣaṇaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viśeṣalakṣaṇaṃ tāsāṃ vakṣyāmi sacikitsitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.101">trimaṇḍalāyā vahalaṃ daṃ<cb n="1"/>śaḥ kṛṣṇaṃ 
 +                        kṣaratyasṛk | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vādhiryaṃ kaluṣā dṛṣṭis tathā dāhaś ca netrayoḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.102">tatrārkamūlaṃ rajanī nākulī pṛśnipa<cb n="2" 
 +                        />rṇṇikā || 
 +                        <caesura/> 
 +                         nastaḥ karmaṇi śasyante pādābhyaṅgāñjaneṣu ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.103">śvetāyāḥ piḍakā<lb n="3"/>daṃśe śvetā kaṇḍūmatī 
 +                        bhavet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dāhamūrcchā jvaravatī visarpakledarukkarī<cb n="1"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.104">tatra candanarāsnailahareṇunalavañjulāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuṣṭha lāmajjakaṃ vakraṃ naladaṃ cāgado hitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.105">ādaṃśe piṭakāstā<cb n="2"/>mrā sthirā kapilayā 
 +                        bhavet | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śiraso gauravaṃ dāho bhavejjantoś ca netrayoḥ </l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.106">padma<lb n="4" 
 +                        />padmakakuṣṭhailakarañjakakubhatvacaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sthirākampiṇyapāmārgadūrvāvrāhmyau<cb n="1"/> viṣāpahāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.107">ādaṃśe piṭakā pītā pītayā jāyate sthirā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         tathā cchardijvaraḥ śūlo rakte syātāñ ca loca<cb n="2"/>ne |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.108">tatreṣṭhāḥ kakubhośīramuñjāvalvajavañjalāḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kuśakāśavaṃśakiṇihī śi<lb n="5"/>rīṣakakubhatvacaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.109">raktamaṇḍalavaddaṃśe piṭakāḥ sarṣapā iva | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear>dū</unclear><cb n="1"/>yate tāluśoṣaś ca dāhaś 
 +                        calaviṣānvite |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.110">tatra priyaṃguhrīverakuṣṭhalāmajjakāni vā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         agadaḥ śatapu<cb n="2"/>ṣpā ca sapippalavaṭāṅkurāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.111">pūtimūtraviṣādaṃśo visarpīkṛṣṇaśoṇitaḥ |<lb 
 +                            n="6"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         kāsaśvāsavamīmūrcchā jvaradāhasamanvitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.112">manaḥ śilālamadhukakuṣṭha<cb n="1" 
 +                        />padmakacandanaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         lāmajjakayutais tatra viṣanāśaḥ prakīrttitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.113">daṃśaḥ sapāṇḍupiṭako dāha kledasamanvi<cb n="2" 
 +                        />taḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         raktayā raktaparyanto vijñeyaś coṣasaṃyutaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.114">cikitsā tatra hrīveracandano<lb n="7" 
 +                        />śīrapadmakaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         karttavyārjunaśelubhyāṃ tvagbhi<unclear reason="torn" 
 +                            >rāmrāntaka</unclear>sya ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.115">picchilaṃ<cb n="1"/>kasanādaṃśārudhiraṃ śītalaṃ 
 +                        sret | 
 +                        <caesura/> 
 +                         śvāsakāsau ca <unclear reason="torn">tantroktaṃ</unclear> 
 +                        raktalūtā cikitsitaṃ |</l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.120">sarveṣām eva yuñjī<cb n="2"/>ta viśe 
 +                        śleṣmātakatvacaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dhīraḥ sarvavikāreṣu tathā cākṣīvapippalaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.121">kṛ<pb n="156v" facs="156v IMG_0025.JPG"/><lb 
 +                            n="1"/>cchrasādhyaviṣā hy aṣṭau śūtāḥ proktā yathāgamaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <unclear reason="torn">avārya</unclear>viṣavīryāṇāṃ lakṣaṇā<cb 
 +                            n="1"/>ni nivodha me |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.122">dhyātaḥ sauparṇṇikādaṃśaḥ sapheno<unclear 
 +                            reason="torn">matsyagandhi</unclear>kaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         kāsaśvāso jvarastṛṣṇā mūrcchā cātra sudāruṇāḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.123">dhyāmaḥ pūti sravedraktam 
 +                            ā<unclear>dāṃśe</unclear>lājavarṇṇayā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dāho mūrcchātisārau ca śiroduḥkha<lb n="2"/> ca jāyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.124">ghorodaṃśaś ca jālinyā rājimāṇavadīryate | 
 +                        <caesura/> 
 +                         stambhaḥ śvāsastamo<cb n="1"/>vuddhistāluśoṣaś ca tatkṛtaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.125">eṇīpadāmahādāho daṃśaḥ kṛṣṇatilākṛtiḥ 
 +                        <caesura/> 
 +                         tṛṣṇā mūrcchā jvaracchardiḥ śvāsakāsasama<cb n="2"/>nvitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.125.add-1"> 
 +                        <unclear>kṛṣṇayākṛṣṇa</unclear>paryanto nimnamadhyoticoṣavān | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pāṇḍumūrcchāvamīdāhaḥ śvā<lb n="3"/>sakāsasamanvitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.125.add-2"> daṃśognimukhyo vijñeyo dagdhaḥ sphoṭāḥ 
 +                        savedanaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         coṣa<cb n="1"/>kaṇḍūromaharṣo dāhajvaranipīḍataḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.126">daṃśaḥ kākāṇḍikādaṣṭe pāṇḍuraktotivedanaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         hikkā kāsastṛṣāmūrcchā<cb n="2"/>nidrāhṛdrogapīḍitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.127">rakto daṃśo dhūmagandhirmālāguṇyātivedanaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vidīryate ca va<lb n="4"/>hudhā dāhamūrcchājvarānvitaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.128" 
 +                        >asādhyānāmapibhiṣa<unclear>kdra</unclear>yuñjīta cikitsitaṃ |<cb 
 +                            n="1"/>
 +                        <caesura/> 
 +                         doṣocchrāyo viśeṣeṇa cchedakarmavivarjitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.129">sādhyābhirathalūtābhir daṣṭamātrasya dehinaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         vṛddhipatreṇa ma<cb n="2"/>timāṃ samyagādaṃśamuddharet |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.129.add-1"> jamvoṣṭhena sutaptena dahedākaravāraṇāt 
 +                        | </l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.131">madhusaindha<cb n="5"/>vasaṃyuktairagardai 
 +                        lepayet tataḥ |</l> 
 + 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.133">kṣīriṇāṃ tvak kaṣāyeṇa kusumbhamadhusaindhavaiḥ 
 +                            |<cb n="1"/></l> 
 + 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.137">kiṇvaguggulagodantapārāvatamalair api | 
 +                        <caesura/> 
 +                         viṣavṛddhikarañ cānnaṃ hitvā saṃbhojanaṃ hitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.138">viṣebhyaḥ khalusarvebhyaḥ<cb n="2"/> 
 +                        karṇṇikāmarujāṃ sthirāṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         pracchayitvā madhuyutaiḥ śodhanīyair upācaret | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sadāhapā<lb n="6"/>kānyannena cikitsed dṛṣṭavā bhiṣak |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.139">saptaṣaṣṭhasya kīṭānāṃ śatasyaitad vibhāga<cb 
 +                            n="1"/>śaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         daṣṭalakṣaṇamākhyātaṃ cikitsāñcāpyataḥ paraṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140">saviṃśam adhyāyaśatam etad uktaṃ vibhāgaśaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ihoddiṣṭā<cb n="2"/>n anirdiṣṭān arthā vakṣyāmi cottare ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-1"> śāstraṃ śāstrasamutpattiṃ 
 +                        vyādhikāryavālāvalaṃ 
 +                        <caesura/> 
 +                         sū<lb n="7"/>trabhūtaṃ samāsena ślokasthānaṃ pracakṣate ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-2"> doṣāhārāpacāraiś ca sāgantuvyā<cb n="1" 
 +                        />dhilakṣaṇaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         avasthālakṣaṇañcaiva nidānaṃ sthānamucyate ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-3"> sambhavaś caiva dehasya 
 +                        dhāturindriyamarmasu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sirā<cb n="2"/>dīnāñ ca sarveṣāṃ śārīre kathitam mayā |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-4"> yathā sthānopadiṣṭānāṃ viditānāñ ca 
 +                        lakṣaṇaiḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                        <pb n="157r" facs="157r IMG_0023.JPG"/><lb n="1"/>vyādhīnā 
 +                        sādhanaṃ śāstre cikitsitam iti smṛtāḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-5"> sthāvare jaṅgame caiva viśe hitavika<cb 
 +                            n="1"/>lpanaṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sādhanaṃ caiva kārtsnye kalpasthānaṃ taducyate ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.140.add-6"> sāhasro vistaraḥ pūrvaṃ 
 +                        prajāpatimukhodbhavaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         saviṃśadadhyāya<cb n="2"/>śataṃ mayā va<add place="above" 
 +                                ><unclear>tsa</unclear></add>prakīrttitaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.141">sanātanatvāt vedānām akṣaratvāt tathaiva ca | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dṛṣṭādṛṣṭaphalatvācca<cb n="2"/> hitatvāc cāpi dehināṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.142">vāksamūhārthavistārāt pūjitatvāc ca dehiṣu | 
 +                        <caesura/> 
 +                         cikitsitā<cb n="1"/>t puṇyatamaṃ na kiñcidapi suśrutaḥ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143">ṛṣer indraprabhāvasya tasmād amṛtajanmanaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         dhārayitvedam amalaṃ matam paramasamma<cb n="2"/>taṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         uktācārasamācāraḥ pratye<unclear>ceha ca</unclear> nandati |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-1"> śeṣāṇām api tantrāṇāṃ yuktijñalo<lb 
 +                            n="3"/>kavāndhavaḥ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         yat kiṃcid āvādhakaran tad yasmāc chalpasañjñitaṃ |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-2"> vyāptāny aṅgāny atas te<cb n="1"/>na 
 +                        śalyajñānena sūriṇā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         ataś cāsya viśeṣeṇa gatir na pratiṣidhyate |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-3"> yathā svaviṣayasthasya rājño valavato 
 +                        gatiḥ |<cb n="2"/> 
 +                        <caesura/> 
 +                         upadravānāṃ nirdeśo nidānaṃ vyañjanāni ca |</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-4"> jvarādīnāñ cikitsārtham uttaran tantram 
 +                            u<lb n="4"/>cyate ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-5"> bhavati cātra ||<lb n="4"/></l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-6"> idan tu yaḥ pañcasu sanniveśitaṃ | 
 +                            saviṃśadadhyāyaśataṃ<cb n="1"/> sahottaraṃ | 
 +                        <caesura/> 
 +                         paṭhet sarājño rhati vaidyapūjitaḥ kriyām prayoktuṃ bhiṣag 
 +                        āgatakramaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-7"> annarakṣāsthā<cb n="2"/>varaviṣaṃ 
 +                        jaṅgamañ ca viṣaṃ tathā | 
 +                        <caesura/> 
 +                         sarpadaṣṭaviṣājñanaṃ sarpadaṣṭacikitsitaṃ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.143.add-8"> mū<lb n="4"/>ṣikādundubhiś caiva 
 +                        kīṭākalpena cāṣṭamaḥ ||</l> 
 + 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.trailer" style="prose">sauśrute śalyatantre 
 +                            kalpasthānaṃ<cb n="1"/> samāptaḥ || ❈ ||</l> 
 +                    <l xml:id="SS.5.8.trailer2" style="prose"/> 
 + 
 +                    <milestone unit="folio" facs="157r IMG_0023.JPG" n="157r" ana="line 4"/> 
 + 
 + 
 +                </div>
  
-               <l xml:id="SS.5.1.85">pippalīmadhukakṣaudraśarkarekṣurasāmvubhiḥ | 
-                  <caesura/> 
-                  chardayed guptahṛdayo yadi<cb/> pītaṃ bhaved viṣam iti || kalpe 1 ||<unclear 
-                     extent="1" unit="char"/>||</l> 
             </div>             </div>
-         </div+        </body
-      </body+    </text
-   </text>+ 
 +    <!--    <facsimile> 
 +        <graphic url="https://zenodo.org/api/iiif/record:6474120/manifest"/> 
 +    </facsimile>--> 
 + 
 +    <facsimile> 
 +        <graphic url="https://wujastyk.github.io/sushrutaproject/kl_699_manifest.json"/> 
 +    </facsimile> 
 + 
 + 
 +    <!-- 
 +    <facsimile> 
 + 
 +        <graphic n="143r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/143r.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="143v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/143v%20IMG_0013.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="144r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/144r%20IMG_0010.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="144v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/144v%20IMG_0011.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="145r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/145r%20IMG_0081.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="145v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/145v%20IMG_0082.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="146r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/146r%20IMG_0013.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="146v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/146v%20IMG_0014.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="147r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/147r%20IMG_0022.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="147v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/147v%20IMG_0023.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="148r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/148r%20IMG_0025.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="148v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/148v%20IMG_0026.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="149r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/149r%20IMG_0017.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="149v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/149v%20IMG_0018.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="150r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/150r%20IMG_0015.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="150v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/150v%20IMG_0014.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="151r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/151r%20IMG_0018.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="151v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/151v%20IMG_0019.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="152r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/152r%20IMG_0016.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="152v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/152v%20IMG_0017.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="153r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/153r%20IMG_0019.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="153v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/153v%20IMG_0020.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="154r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/154r%20IMG_0020.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="154v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/154v%20IMG_0021.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="155r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/155r%20IMG_0021.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="155v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/155v%20IMG_0022.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="156r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/156r%20IMG_0024.JPG"/> 
 + 
 +        <graphic n="156v" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/156v%20IMG_0025.JPG"/> 
 + 
 + 
 +        <graphic n="157r" url="https://zenodo.org/records/6474120/files/157r%20IMG_0023.JPG"/> 
 + 
 + 
 +    </facsimile> 
 +-->
 </TEI> </TEI>