User Tools


Differences

This shows you the differences between two versions of the page.

Link to this comparison view

Both sides previous revisionPrevious revision
wiki:wujastyk:susrutasamhita:01-su.su:kl_699_sutrasthana [2021/01/04 20:09] – [Edit section SS.1.1.7] dominikwiki:wujastyk:susrutasamhita:01-su.su:kl_699_sutrasthana [Unknown date] (current) – removed - external edit (Unknown date) 127.0.0.1
Line 1: Line 1:
-<TEI xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> 
-  <teiHeader xmlns="http://www.tei-c.org/ns/1.0"> 
-    <fileDesc> 
-      <titleStmt> 
-        <title>[MSS Kathmandu KL 699]</title> 
-      </titleStmt> 
-      <publicationStmt> 
-        <p>Suśruta project, University of Alberta</p> 
-      </publicationStmt> 
-      <sourceDesc> 
-        <msDesc> 
-          <msIdentifier> 
-            <placeName> 
-              <settlement>Kathmandu</settlement> 
-              <region>[region]</region> 
-              <country>Nepal</country> 
-            </placeName> 
-            <institution>Kaiser Library</institution> 
-            <repository>https://www.klib.gov.np/</repository> 
-            <collection>[collection]</collection> 
-            <idno>699</idno> 
-            <idno type="NCC">[NCC identifier]</idno> 
-            <idno type="siglum">K</idno> 
-          </msIdentifier> 
-          <msContents> 
-            <summary>[description of manuscript]</summary> 
-            <msItem defective="true" n="1"> 
-              <!-- @defective: 'false' for complete, 'true' for incomplete --> 
-              <author role="author" xml:lang="sa">Suśruta</author> 
-              <title xml:lang="sa">Suśrutasaṃhitā</title> 
-              <title type="commentary" xml:lang="sa">[title of commentary]</title> 
-              <!-- rubric, incipit, explicit, and finalRubric are given as examples --> 
-              <textLang mainLang="sa-Newa">[Sanskrit in Nepalese script.]</textLang> 
-              <!-- @mainLang can be "sa-Deva", "sa-Mlym", "sa-Telu", "sa-Newa", etc. See ISO 15924 for more details. --> 
-            </msItem> 
-          </msContents> 
-          <physDesc> 
-            <objectDesc form="pothi"> 
-              <!-- @form can be "pothi", "book", scroll", etc. --> 
-              <supportDesc material="palm-leaf" 
-                ><!-- @material can be "paper", "industrial paper", "handmade paper", "palm-leaf", "palmyra palm-leaf", "talipot palm-leaf", "birch bark", "vellum", etc. --><!-- the following <foliation> tags are examples --></supportDesc> 
-            </objectDesc> 
-          </physDesc> 
-          <history> 
-            <origin> 
-              <origDate calendar="Nepal" when="0301">M Saṃvat 301 (878 CE).</origDate> 
-              <!-- calendar can be "Vikrama", "Śaka", etc. Dates can be approximate or exact. --> 
-              <origPlace xml:lang="en">[place of production]</origPlace> 
-            </origin> 
-            <provenance>[record of ownership]</provenance> 
-            <acquisition>[how it was acquired]</acquisition> 
-          </history> 
-        </msDesc> 
-      </sourceDesc> 
-    </fileDesc> 
-    <revisionDesc> 
-      <change when="2020-04-21"> 
-        <persName>[name of editor]</persName> 
-      </change> 
-    </revisionDesc> 
-  </teiHeader> 
-  <facsimile> 
-    <surface start="#SS.1.1.0"> 
-      <graphic url="../../KL699/001v_IMG_0126.JPG"/> 
-      <zone lrx="546" lry="177" ulx="170" uly="120" xml:id="zone_k3n_lth_14b"/> 
-      <zone lrx="2125" lry="307" ulx="1879" uly="251" xml:id="kayacikitsanama"/> 
-    </surface> 
-  </facsimile> 
-  <text xml:lang="sa-Latn"> 
-    <body> 
-      <div n="1" subtype="sthāna"> 
-        <div n="1" subtype="adhyāyaḥ"> 
-          <p facs="#zone_k3n_lth_14b" xml:id="SS.1.1.0"><pb n="1v"/>oṃ namaḥ kamalahastāya|| </p> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.1">athāto vedotpattim <subst> 
-              <del>ā</del> 
-              <add>a</add> 
-            </subst>dhyāyaṃ vyākhyāsyāmaḥ|</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.2"/> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.3">atha<cb/> khalu bhagavantam amaravaram ṛṣigaṇaparivṛttam 
-            āśramastha<!-- missing ṃ--> kāśirājaṃ divodāsam <add place="margin">dhanvantari</add> 
-            aupadhenavaḥ vaitaraṇaurabhrapuṣkalāvataka<cb/>ravīragopurarakṣitabhojasuśrutaprabhṛtaya 
-            ūcu</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.4">bhagava<unclear>ñ chā</unclear>rīramānasāgantubhi<gap quantity="1" 
-              reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing r--> vyādhibhi<unclear>rvi</unclear> 
-            <lb n="2"/>dhavedanābhighātopadrutāṃ<unclear> sa</unclear>nāthān anāthavad viceṣṭamānān 
-              vikrośataś<gap quantity="2" reason="erased" unit="akṣara"/> ca mānavānam<cb/> 
-            abhisamīkṣya manasi naḥ pīḍābhavat </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.4b"> teṣāṃ sukhaiṣiṇāṃ rogopaśamārtham ātmanaś ca prāṇayātrārtham 
-            āyuśvedam icchāma<cb/> upadiśyamānam atrāyattam aihikam āmuṣmikañ ca śreyas tad 
-            bhagavantam upasa<unclear>nn</unclear>ā sma śiṣyatve <lb n="3"/> 
-          </l> 
- 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.5">tān uvāca bhagavān svāgatam vaḥ sarva evāmīmāṃsyā a<subst> 
-              <add place="below line">dhyā</add> 
-            </subst>pyāś ca bhavaṃto vatsāḥ |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.6"> iha khalv ā<cb/>yurvedo nāma yam upāṅgam atharvavedasyoktam 
-            anutpādyaiva ca prajāḥ śloka<add place="below the line">śata</add>sahasram 
-            adhyāyasahasrañ ca kṛtavān svayambhūr a<cb/>lpāyuṣkālpamedhastvañ cālokya narāṇām bhūyo 
-            ṣṭadhā praṇītavān tad yathā | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.7"> 
- śalyaṃ śālākyaṃ kā<gap quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara"/> 
-            <lb n="4"/>cikitsābhūtavidyākaumārabhṛtyam agadatantraṃ rasāyanatantraṃ 
-            vājīkaraṇatantram iti | 
-</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.1"> 
-            <gap quantity="2" reason="damaged" unit="akṣara"/>sya pratyekāṅgalakṣaṇasamāsas </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.1a">tatra śaṃlyan nāma 
-              vividhatṛṇakāṣṭhapāṣāṇapāṃsulohaloṣṭāsthibālanakhapūyāsrāva<unclear>du</unclear><cb/>ṣṭavraṇāntargarbhaśalyoddharaṇārthaṃ 
-            yantraśastrakṣārāgnipraṇidhānaviniścayārthañ ca ṣaṣṭyābhidh<gap quantity="1" 
-              reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing ā--> 
-            <lb n="5"/>nair iti |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.2">śālākyatantran nāmordhvajatrugatānāṃ vikārāṇāṃ 
-              śravaṇanayanavadanaghrāṇādisa<cb/><gap quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara" 
-            /><!-- missing ṃ-->śitānāṃ vikārāṇām upaśamakaraṇārthaṃ </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.3"><span facs="#kayacikitsanama">kāyacikītsā nāma</span> 
-              sarvaśarīrāvasthitā<del extent="three" rend="crossed out" unit="akṣaras" 
-            /><!-- missing nāṃ vyā-->dhīnām upaśamakaraṇārthaṃ 
-            jva<cb/>raśophagulmaraktapittonmādāpasmārapramehātisārādīnāñ ca |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.4">bhūtavidyā nāma devagandha<gap quantity="2" reason="damaged" 
-              unit="akṣara"/><!-- missing rvaya--> 
-            <lb n="6"/>kṣarākṣasapitṛpiśācavināyakanāgagrahopasṛṣṭacetasāṃ 
-            śāntikarmabaliharaṇādigra<cb/>hopaśamanārthaṃ |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.5">kaumārabhṛtyan nāma kumārabharaṇadhātrīkṣīradoṣasaṃśodhanārthaṃ 
-            duṣṭastanyagrahasamutthitānāñ ca vyādhī<cb/>nām upaśamakaraṇārthaṃ |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.6"> agadatantran nāma 
-            sarpakīṭa<!--metamark function="cancellation of ṭā">✗</metamark-->daṣṭaviṣavyañjanārthaṃ 
-              vividhaviṣave<gap quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara" 
-              /><!-- looks like a s or y/p-->o<gap quantity="3" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing ṃyogopa--> 
-            <lb n="7"/>śamanārthañ ca ||</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.7"> rasāyanatantran nāma va<gap quantity="11" reason="damaged" 
-              unit="akṣara"/>paśamakaraṇārtha<cb/>ñ ca |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.8.8"> vājīkaraṇatantran nāma svalpaduṣṭakṣīṇaviśuṣkaretasāṃ 
-            śukrāpyāyanaprasādopacayajanananimittaṃ praharṣajanan<cb/>ārthañ ca |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.9"> evam ayam āyurvedo ṣṭāṅga upadi<unclear reason="damaged">śyate atra 
-              kasmai</unclear> ki<gap quantity="5" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing m 
-              varṇyatām iti--> 
-            <lb n="8"/> 
-          </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.10"><gap quantity="11" reason="damaged" unit="akṣara" 
-              /><!-- missing ta ūcur asmākaṃ sarvam eva--><pb n="2r"/>śalyajñāna<gap quantity="12" 
-              reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing malaṃ kṛtvopadiśatu bhagavān iti--> 
-          </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.11"><gap quantity="8" reason="damaged" unit="akṣara" 
-            /><!-- missing sa uvācaivam astv iti--></l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.12"> 
-            <gap quantity="6" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing ta ūcur bhūyo 
-              smā-->ka<gap quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara" 
-            /><!-- missing ṃ--> sarveṣām evai<cb/>kamatīnāṃ matam abhisamīkṣya suśruto bhagavantaṃ 
-            prakṣyaty asyopadiśyamānaṃ vayam apy upadhārayiṣyāmaḥ |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.13"> sa uvācaiva<cb/>m astv iti | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.14-16"> iha khalv āyurvedaprayojanaṃ vyādhyupasṛṣṭasya vyādhiparimokṣaḥ 
-            svasthara <lb n="2"/>kṣaṇañ cāyur asmin vida<unclear reason="smudged">ṃty</unclear> 
-            anena vāyur<!-- could be cāyur --> vindyata ity āyurvedas tasyāṅgavaram 
-              āgamapratyakṣā<cb/>nu<add place="inline" 
-            >nā</add><!-- unwanted correction? -->mānopamānair aviruddham ucyamānam upadhārayadhvam 
-            | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.17"> etad dhy aṅgaṃ prathamaṃ pradhānaṃ prāgabhihitvād 
-            vraṇasaṃrohaṇakaratvā<cb/>d yajñaśiraḥpra<!-- strange visarga-->dhānasandhānāc ca 
-            śrūyate hi<subst> 
-              <add place="bottom-margin">yathā</add> 
-            </subst> purā rudreṇa śiraś chinnam aśvinyāṃ punaḥ sandhitam i <lb n="3"/>ty </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.18"> aṣṭānām api cāyurvedatantrāṇām etad evādhikam 
-            āśu<!-- probable cancellation marks above a ka before kri-->kriyākaraṇād 
-            yantraśastrakṣārāgni<cb/>praṇidhānāt sarvatantrasāmānyāc ca |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.19"> tad idaṃ śāśvataṃ puṇyaṃ svar<unclear reason="smudged" 
-              >gaṃ</unclear><!--looks like a 'ya' has been cancelled--> yaśasyam āyuṣyaṃ vṛttikarañ 
-            ca | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.20"> tad brahmā provāca tat prajāpa<cb/>tir adhijage tasmād aśvināv 
-            aśvibhyām indraḥ indrād aḥaṃ mayā tv iha pradeyam arthibhyaḥ prajā <lb n="4"/>hitahetoḥ 
-            ||</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.21ab"> ahaṃ hi dhanvantarir ādidevo jarārujāmṛtyuharo marāṇāṃ | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.21cd"> 
-            <gap quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing śa--><cb/>lyam 
-            mahacchāstravaraṃ gṛhītvā prāpto smi gāṃ bhūya ihopadeṣṭuṃ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.22"> tatrāsmin śāstre pañcamahābhūtaśarīrisamavāyaḥ<cb/> 
-            <unclear reason="damaged">puru</unclear>ṣa ity ucyate | tasmin kriyā so 'dhiṣṭhānaṃ 
-            kasmāt lokadvaividhyāl loko hi dvividhan sthāvaro <lb n="5"/> jaṅgamaś ca dvividhātmaka 
-            evāgneyaḥ saumyaś ca tadbhūyastvāt pañcātmako vā | tatra caturvidho<cb/> bhūtagrāmaḥ 
-            saṃsvedajādrijajarāyujāṇḍajasaṃjñās tasmis<!--scribal blunder?--> puruṣaḥ pradhānas 
-            tasyopakaraṇam anyat tasmāt puruṣo dhiṣṭhāna<cb/> 
-          </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.23"> tadduḥkhasaṃyogā vyādhaya ity ucyante </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.24"> te caturvidhā āgantavaḥ śārīrā mānasā svābhāvi <lb n="6"/>kāś ceti 
-            |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.25.1"> teṣv āgantavo bhighātanimittā </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.25.2"> śārīrās tv annamūlā vātapittakaphaśoṇitavaiṣa<cb/>myanimittāḥ </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.25.3"> mānasās tu 
-            krodhāśokadainyaharṣakāmaviṣāderṣyāsūyāmātsaryalobhādaya icchādveṣanimittāḥ<cb/> 
-          </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.25.4"> svābhāvikās tu kṣutpipāsājarāmṛtyunidrāprakṛtayaḥ </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.26"> ta ete manaḥśarīrādhi<gap quantity="2" reason="damaged" 
-              unit="akṣara"/><!-- missing ṣṭhānā--> 
-            <lb n="7"/> bhavanti |</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.27"> teṣāṃ 
-            lekhanabṛmhaṇa<!--not sure about mha?-->saṃśodhanasaṃśamanāhārācārāḥ samyakprayuktā 
-            nigra<cb/>hahetavo bhavanti</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.28"> prāṇināṃ punar mūlam āhāro balavarṇaujasāñ ca sa ṣaṭsu raseṣv 
-            āyattarasāḥ punar dravyāśrayina<cb/>ḥ dravyāṇi punar oṣadhyaḥ | tā dvividhā | sthāvarā 
-            jaṅgamāś ca | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.29"> tāsāṃ sthāvarāś caturvi<unclear reason="damaged">dhā</unclear><pb 
-              n="2v"/>vanaspatayo vṛkṣā oṣadhyo vīrudha iti | tāsv apuṣpā phalavantyo vanaspatayaḥ | 
-            puṣpapha<cb/>lo ye tā vṛkṣāḥ | phalapākaniṣṭhās tv 
-            oṣadhyaḥ<!--something written above °dhyāḥ Not sure what it is--> | pratānava<gap 
-              quantity="1" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing tyo--> vīrudha iti ||</l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.30"> jaṅgamāḥ khalv api catuvidhā | jarāyujā<cb/><gap quantity="1" 
-              reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing ṇḍa-->jasa<gap quantity="1" 
-              reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing ṃ-->svedajodbhidāḥ | iti | teṣām 
-            paśumanuṣyavyālādayo jarāyujāḥ | <gap quantity="5" reason="damaged" unit="akṣara"/><!-- missing khagasarī--> 
-            <lb n="2"/>sṛpa<subst> 
-              <add place="right-margin">sarpā</add> 
-            </subst>s tv aṇḍajāḥ | kṛmikuṭṭha<!--°kuṣṭha°? but looks like ṭṭha-->pipīlikāprabhṛtayaḥ 
-            saṃsvedajāḥ | indragopakamaṇḍūka<cb/>prabhṛtayaś codbhidāḥ | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.31"> tatra sthāvarebhyas 
-            tvakpatrapuṣpaphalamūlakandakṣīraniryāsasārasnehasvarasāḥ prayojanavantaḥ | 
-            ja<cb/>ṅgamebhyaś carmaromanakharudhirādayaḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.32"> pā<unclear reason="damaged">rthi</unclear>vas tu 
-            suvarṇṇarajatādayaḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.33"> kālakṛtās tu <lb n="3"/> 
-            pravātanivātātapacchāyātamojyotsnāśītoṣṇavarṣāsu samplavāḥ | kālaviśeṣās tu 
-            ni<cb/>meṣakāṣṭhākalāmuhūrttāhorātrapakṣamāsartvayanasamvatsarayugaviśeṣāḥ | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.34"> svabhāvata eva doṣāṇāṃ sañcayaprakopo<cb/>paśamapratīkārahetavo 
-            bhavanti | prayojanavantaś ca || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.35"> bha || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.35ab"> śārīrāṇāṃ vikārāṇām e <lb n="4"/>ṣa vargaś catuvidhaḥ | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.35cd"> prakope praśame caiva hetur uktaś cikitsakaiḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.36ab"> āgantavas tu ye <unclear reason="damaged">ro</unclear><cb/>gās te 
-            dvidhā nipatanti ha| </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.36cd"> manasy anye śarīre ca teṣān tu dvividhā kriyā || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.37ab"> śarīrapatitānāṃ tu śārīravad upakramaḥ | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.37cd"> māna<cb/>sānān tu śabdādir iṣṭo vargaḥ sukhāvahaḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.38"> evam etat puruṣo vyādhir auṣadhaṃ kriyākā <lb n="5"/>la iti 
-            samāsena catuṣṭayaṃ vyākhyātam bhavati | tatra puruṣagrahaṇāt 
-            tatsaṃbhavadravyasamūho<cb/> bhūtādir uktaḥ | tadaṅgapratyaṅgavikalpāś ca | 
-            tvaṅmāṃsāsirāsnāyvasthisandhiprabhṛtayaḥ vyādhigrahaṇād 
-            vātapittakaphaśoṇi<cb/>tasannipātāgantusvabhāvanimittāḥ sarva eva vyādhayo vyākhyātā 
-            bhavanti | oṣadhagrahaṇād dra <lb n="6"/>vyarasaguṇavīryavipākānām ādeśaḥ | 
-            kriyāgrahaṇāt snehādīni cchedyādīni ca karmā<cb/>ṇy upadiṣṭāni bhavanti | kālagrahaṇāt 
-            sarva eva kriyākālān deśaḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.39"> bha </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.39ab"> bījañ cikitsitasyaitat samāsena prakīrti<cb/>tam | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.39cd"> saviṃśam adhyāyaśatam asya <subst> 
-              <add place="bottom"><unclear reason="smudged">vyākhyā</unclear></add> 
-            </subst> bhaviṣyati || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.40"> tac ca viṃśam adhyāyaśataṃ pañcasu sthāneṣu <lb n="7"/> ceti || 
-            tatra ślokasthānanidānaśārī<gap quantity="11" reason="damaged" unit="akṣara" 
-            /><!-- missing racikitsitakalpeṣv arthavasād v-->ibhajya uttare vakṣyāma<cb/>ḥ || </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.41"> bha | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.41ab"> svayambhuvā proktam idaṃ sanātanam paṭhet tu yaḥ 
-            kāśipatiprakāśitam | </l> 
- 
-          <l xml:id="SS.1.1.41cd"> sa puṇyakarmā bhuvi pūjito nṛpair asu<cb/>kṣaye śakrasalokatām 
-            iyād iti || </l> 
-          <!--puṣpikā--> 
-        </div> 
-      </div> 
-    </body> 
-  </text> 
-</TEI>